Katalog

"Laf olsun diye 'Satılık daire var mı* diye sordum. Bana bir daire gösterdi, 700 bin liraymış. Ertesi gün eşimle geldık, cetvelle duvarları ölçtüm. Kitaplarımı alabilecek mi diye. Daire iyi ışık almıyordu. Bir üst katta başka bir daire daha gösterdi Hüseyin Efendi. Osmanlı Bankası'na aitmiş. Banka müdürüne gittim,' Kaç paranız var' diye sordu. 'Kız istemeye gelmedim' diye espri yapınca, müdür, 'Yok' dedi, 'Size kolaylık göstermek isteriz.' Bir yıl taksitle 500 bin liraya bu dairenin sahibi oldum." Rasih Nuri lleri'ye, yüksek tavanı ve geniş odalanna karştn bu daire bile neredeyse dar geliyor. Daire orijinal tabloları, heykeller, binlerce kitabıyla ve dev arşiviyle bir müze görünümünde. Bedia Hanım ve Rasih Nuri Bey'in oğullan ressam Mehmet İleri ile ozan Suphi Nuri lleri'nin de bırer daireleri var. Kapısıherkeseaçık Doğan Apartmanı'nda 1979'dan bu yana neler değişti? "Her şeyden önce bina 15 yıl daha eskidi. Birçok kişi öldü, birçoğu gittı. Etraf da değişti; Kuran kurslan, çarşaflılar... Bırde kapıcılar. Eski kapıcılar emekli oldu. Yenileri ise artık sabah ekmek ve gazete servisi yapıp akşam çöp alıyorlar. Gündüz de başka işlerde çalışıyorlar. Giriş kapısı da sonuna kadar açık. Daire fîyatları ve kiralar da değişti. Bugün daireler birkaç milyara kadar satılıyor. Kiralar dolarla, markla. 5001500 Amerikan Dolan'na, 10002000 Alman Markı'na gidiyormuş. Oturanlar da değişti; köy kökenlilerin yerine artık lstanbul'da bulunan yabancılar, sanatçılar, yazarlar var..." Bugün Doğan Apartmanı'nda Mualla EyüboğluAnhegger (mimar) Robert Anhegger (Türkolog) çifti, Cemal Ener (Germanist), Vasıf Kortun (sanat Araştırmacısı), Engin Yenal (Mimar), Nebahat Süliin (fızikçi), Rasih Nuri ve Suphi Nuri llerı gibi isimlerin yanısıra çoğu Alman Lisesi'nde öğretmen bazı yabancılar da oturuyor. Rasih Nuri İleri, koruma kapsamında bulunan apartmanda işyeri izni verilmemesinin de bir şans olarak nitelendirilebileceğini söylüyor. Çe resi irili ufaklı atölyelerle dolu apartman, bazı dairelerin depo olarak kullanılması dışında, yalnızca konut olarak kullanılıyor. Daire sayısı yeni bölünmelerle 52'ye çıkan Doğan Apartmanı'nda artık "garden party'Mer yok. Fraklı, beyaz eldivenli kapıcılar da. Bahçesmdeki üç havuzun yerinde yeller esiyor. Taban da betonlanmış. Tenıs kortu şimdi paralı otopark. Çatı katındaki hizmetçı odaları ise artık boş. lstanbul'da toplu konutun ılk örneği sayılan Doğan Apartmanı, dar bir sokak arasına sıkışmış, olanca heybetiyle tarihe tanıklığını sürdürüyor. ^ Dogan Apartmanı'nın dünü (aol uatte) ve bugunü. Blrfcaç kez l>lm daglf tlren apartmanın Inşaatı tahmlnan 1897da baf lamış. Mimarı !•• bilinmlyor. Dugün artık eskl Ihtlşamı kalmamif. Bahçeslndakl üç havuzun yarlnda artık yallar •clyor. Gardanparty'lar da tarlh* karışmış. Apartman bugun koruma kapaamında. Yarım asırdır bu apartmanda yaaayan Rasih Nurl llerl (ustte) fftyle dlyon "Eakl kapıcılar emakll oldu. Oturanlar da daglştl; köy kftkanlllerln yarlna artık Imtanbul'da bulunan yabancılar, aanatçılar va yazarlar var..." bulunamayınca da blokları dört ayrı tapuya çevirdi. Böyle de satılamayınca daireleri kiracılara beş yıl taksitle sattı. Ardından apartmanın yan tarafında bulunan tenis kortu, ön bahçe, ahırlar satıldı." O yıllarda henüz kat mülkiyeti kanunu yok. Daire sahipleri sadece kullanım hakkına sahip. Sonra, kat mülkiyeti kanunu yürürlüğegirıyor. "Asıl dram o zaman başlıyor. Köyden C U M H U R İ Y E T DERGİ 2 6 H A Z İ R A N kente göçün yoğunlaştığı dönem. Pera'nın sosyal yapısı değişmeye başlayınca da, sahipleri daireleri satmaya başlıyor. Satm alanlar ise köyden kente gelenler." llk tepki, apartmanın dört kapıcısıyla kapıcıbaşısından geliyor. Gelen konuklara gideceklen dairenin kapısına kadar eşlık eden, beyaz eldivenli fraklı kapıcılar, "Biz bu köylülere mi hizmet edeceğiz?" diye serzenişte bulunuyor. 1970'li yıllarda yine bir kimlık değişimi yaşanıyor Doğan Apartmanı'nda. Daire fıyatlan artınca yaşlı gayrımüslım ve köy kökenli sahipleri, dairelerıni bırer ikişer satmaya başlıyorlar. Az para da değıl hani; bır daire 500 bin liraya gidıyor. Rasıh Nuri 1leri 1979 yılında oğlu ressam Mehmet lleri'ye Galata çevresini gezdırırken Doğan Apartmanı'na da uğruyor. Kapalı kapıyı kapıcı Hüseyin Efendi açıyor. 1 9 9 4 SAYI 4 3 1