Katalog

PAZARIIM PEIMCERESİNDEN ç u Fontaine'in yokluğunda taşıyacağı acıyı şiire dönüştürüyor Mary: "Cennetten bir ses işittim. Tann katına çıkmış olanlar kutsanmıştır dıyordu. Bizi afTet aramızdan aynlan ruh, seninle kalacak olan gözyaşlarımız yüzünden..." Beş Osmanlı sultanına saray fizikçisi olarak çalışan Juhus Millngen, Macar Halk Cumhuriyeti'nin "istiklal mücahidi" olarak tanımlayıp yüzüncü doğum gününde mezannı sahiplendiği Guyan Richard, kraliyet mühcndisi Conway, Kraliçe Elizabeth döneminde Türkiye'de tngiliz elçiliği görevini sürdüren Sir Edward Barton da mezarlığın sivillcrc aynlan bölümünde yedi yüzü aşkın mezar arasında yer alıyor... İsrailFKÖ İlişkileri ve Prof. Amit D aniel Amit, Nobel ödülüne aday gösterilen bir bilim adamı; halen Roma Üniversitesi'nde beynin işlevleri ile ilgili çalışmalarını sürdürüyor; aynı zamanda da IsrailFilistin yakınlaşmasının gerektiğini Arapların ve Israillilerin çoğundan önce kavramış, kavramakla kalmamış, bu konuda önemli adımlar atmış bu yüzden de başına ciddi dertler gelmişbir Israil vatandaşıdır. Geçenlerde Istanbul'u ziyaret ettiğinde kendisiyle konuştuk. uğrendiklerimiz, bize tarihi bir olayın doğru yorumundan ötede yaraıiı olacak gerçeklerdi... Doğru olduğuna inandığınız yönde kamuoyuna ters düşmeyi göze alarak eylemde bulunmuş bir kimsesiniz. Tehditler, saldırılar karşısında, 2. Dünya Veyüzyılmsavaşları... Kırım savaşında çoğunluğu koleradan ölen altı bın lngiliz askerini birkaç mezar temsil ediyor lngiliz Mczarlığı'nda, Birinci Dünya SaSanat, ylne ölümün önünde. Bu keı mszar taş larını süslüyor. vaşı'ndan ise dörtyüz ondört yitik var. Bunlann büyük bir bölümü savaş esiri, bir bölümü de mütarctemellerini atan Florance Nightingalc'in akeden sonra 32 numarah hastanede ölen asnısına." kerler. Rusya'nın çeşitli cephelerindc ve Ve mezar taşları... Türkiye sınınnda yaşamlarını yitiren ve raezarlan bulunmayan lngiliz Krallığı'na ve Savaş ve kolera salgınımn yol açtığı erHint ordusuna bağlı ikiyüz yirmi askerin ken ölümlcr mezar taşlarında çaresizliğin adı ise bir abidede yazılı. Hint askerlerinin anlatımına dönüşüyor. Arthur Wight, en biiküllerinin önce Maslak ve Osmaniye'deki yük oğlu Henri'nin mczartaşına yazdırıyor: Hint mczarlıklarına gömüldügü, bu mezar"Sağlığına kavuşmak îçin Ingiltere'ye yaplıkların bakımı olanaksız hale gelince, tığı zorunlu yolculuğun sonunu getirem°1961 'de küllcrin karıştığı toprağın buraya cek kadar hastaydı. Üsküdar Hastanc., nde gctirildiği biliniyor. Ikinci Dünya Savaşı sıkaybı ailesini ve dostlannı çok iizdü." rasında hayatını yitiren otuziki kişi de bu Ya savaş? On yaşında Rodon'da saldınya mezarlığa gömülüyor... uğrayıp aldığı yaralarla ancak yirmibir gün yaşayabilen Charles Henry'nin, InkeMezarlığın bakımını ise CWGC (lngiliz nıan'da ondokuz yaşında vurularak ölen Uluslar Topluluğu Savaş Mczarları KomisThomas'ın, Sivastapol'da bir gece düzenleyonu) adına Çanakkale'dc bulunan Türkiye nen saldırıda öldürülen Edmund'un mezar Yerel Temsilciliği yürütüyor. 1917 yılında taşlarında gösteriyor yüzünü. Lord Braybkraliyet tarafından kurulan komisyon, iki rook'un acısı ise iki mezar taşına birden kadünya savaşı sırasında ölenlerin mezarlarını zınıyor. llk acı büyük oğul Grey'den gelibulmayı, bakımlannı sağlamayı, mezarları yor. Yirmidört yaşında, Blaklava Savasaptanamayanlar için anıtlar dikmeyi ve kaşı'nda aldığı yaralarla ölüyor Grey. Ondan yıtlan tutmayı üstleniyor. Mezarda yatan sonra altı gün sonra bu kez Grenadier Muherkesin adının mezar taşına ya da anıta kahafız Birliği'ndeki küçük oğul Hcnry, Inzınarak kalıcı ve tek tip olmalarını ilke edikcrmann savaşında öldürülüyor. Sivillcr de nen komisyon, asker, sivil, ırk ve inanç ayrısavaştan kurtaramıyor kendisini. Aynı yılmı gözetilmemesine de özen gösteriyor. İki larda kolera salgını boyveriyor. lşte, otuzbir dünya savaşında üye ülkelerden toplam bir yaşındaki Alcx Hamilton, hemşire Sophia, milyon yediyüz bin kayıp veren lngiliz Ubuharlı Adelande gemisinin "officer"i luslar Topluluğu'nun 140 ülkede de savaş Matthew, mezar taşına sadece nedeni ve yılı mezarlan bulunuyor. "4 Kasım 1854" düşürülen David. Kolera, Bir de Türk bakıcısı var mezarlığın. Ama kasıpkavuruyor... o devlet memuru olduğunu düşünüp ne isHastalıkla birlikte Istanbul'daki tngiliz mini vermeye ne de konuşmaya yanaşıyor. kolonisine açılıyor mezarlık. lncil'den alınYirmibeş yıldır mezarlan ziyarete gelenlemış sözcüklerle bezeniyor mezar taşlan... re, demir kapılan zorlayıp denize karşı içki "Isa'nın kollarında uyuyor" diyc yazdınyor içmeye kalkışanlara karşı da aynı suskunlukarısı Edvvard Alfred için. Dunn ailesinin ğunu koruyor. Orada, Üsküdar'la, Kadıköy 1833'ten 1955'e kadar yitirdikleri de dört arasında, taş binalann arasına gizlenmiş ayönlü mezar taşında birer isim bugün. Molanda bir mezarlık, yeşili, tarihi, savaşı ve öda'da, 1880 yılında ölen kocası Edvvard La lümüanlatıyor... ^ C U M H U R İ Y E T DERGİ 26 H A Z İ R A N 1994 SAYI 431 Ingilizlerle beraberce gerçekleştirmiş olduğumuz ve tipik bir koloni savaşı olan1956 harekâtının oluşturduğu politik koşullar yüzünden patlak verdiğini kavradım. O zaman her şeyden önce Filistinlileri tanımanın gerektiğine inandım ve Birzit Filistin Üniversitesi'nin Rektörü Dr. Hana Nasır ile aramızda bir diyalog başladı. Zamanla bize başkaları da katıldı. 1974'te Or. Nasır sürgüne yollanınca tepkimizi eylemlerle açığa vurmaya başladık. Üniversite kuşatılmıştı. Kuşatmaya son verilmesini, Araplaria Israilliler arasında güvenin yaratılmasını istediğimizden hapsi boyladık! Buna rağmen Araplaria diyaloğu sürdürerek güvensizlikleri giderecek, her iki tarafça kabul edilecek sulh formüllerı aramayı sürdürdük. 1975"te FKÖ liderleri, FKÛ yetkilileriyle temas etmememizi kabul ettiler. Bu sayede birçok yaraıiı görüşme gerçekleşti: Dr. Sait Hamami ve [sam Sertani ile konuşabildik. Maalesef her ikisi de öldürüldü. Buna rağmen "IsrailFilistin Sulhu İçin Heyet" olarak anılan bir grup kuruldu. Israil'de FKÖ'nün yasadışı bir örgüt olduğunu ileri süren bir kanun tasarısı Likud iktidara gelince yasallaştı. Ardından Likud Partisi'nin girişimiyle işgal edilmiş topraklara sivil yönetici atanması bu toprakların Isaril'e eklenmesi anlamını taşımaktaydı. Protesto amacıyla çıkan olaylar sonucu Filistin üniversitelerinin kapatılmasına tepki gösterdik. 1982'de, Lübnan'ın işgalinden 20 gün sonra Arap topraklannın 15 yıldır Israil'ce işgal edilmesini protesto etmek için bir gösteri düzenleyebilmiştik! Bu uzun mücadele, önce ılımlı Israillilerde "haın olmadığımız" inancının belırmesıne, sonra da bizim hapsedilmemize neden olan öneri ve formüllerin zamanla Araplaria dlyalofl İçin çalifan Israilll Prof. Amit hükümet programlarında yer almasına yol açtı. Savaşı yıllarında tepki göstermemiş olan Yahudileri hatırlayınca şu soruyu sormak FKÖlsrail anlaşmasına yol açan istiyorum: Sizi değişik kılan neydi? faktörler var mıdır? Israilliler bu açıdan bahsettiğiniz çağda Suudi Arabistan tarafından desteklenen yaşamış bazı Avrupalı dindaşlarından Hamas faktörü önemlidirl Son 57 yıla ayrılırlar; olumsuzluklara tepki Israil'de gelinceye dek FKÖ, Filistin halkının nabzını yoğun bir davranış biçimidir! elinde tutuyordu. Bugün köktendinci Peki, sizin tepkiniz nasıl oluştu? Hamas, halk düzeyinde etkin bir şekilde Aslında utangac ve içine kapanık bir örgütlenmeye başlamıştır ve biraz daha insanım! Tipik bir lsraillinin politik beklense FKÖ, Filistin'de temsil gücünü formasyonu, gençliğinde uygulanmış yitirebilirdi. Hamas, taktik olarak işgalin terbiye ve egitimın etkisiyle şekillenir. sürmesini sağlamak peşindedir; zira Babam davranışlan açısından bir Filistinlileri köktendinci örgütün peşine burjuvaydı; bu nedenle biraz farklı yetiştim. düşürmenin en etkin yolu, bu halkın Ancak, ABD'ye doktoramı yapmaya hüsranını katmerlemektir! ABD'liler de son gidinceye kadar politik anlamda eylemci yıllara gelinceye kadar cesaretlendirdikleri olacağım aklımdan geçmezdi. 1963 yılında köktendinci akımlann Ortadoğu için uzun bu ülkede, değişik memleketlerden gelmiş vadeli bir tehdit yarattığını yavaş yavaş ögrencilerle görüşüp tartışınca görmeye başlamışlardır. Prof. Amit'e anavatanımda güdülen politikaları teşekkür edip yanından ayrılırken eleştirebilmeye başladım. ABD'de 1967'ye kendisinden ögrendiklerimizin sadece kadar kaldım. Vietnam olayından sonra bu Filistin'de olupbitenleri değil ülkemizde de konudaki hassasiyetim çogaldı: 1967 gerçekleşenleri anlayıp çözmemize IsrailArap Savaşı'nın, Fransızlarla ve yarayacağına inanmaktaydık. ^ 11