Katalog

Y A B E H Z A T ötleğen, taş kuşu, sinekkapan, akkuyruk sallayan, saka, ckin, kirazkuşu gibi ötücü kuşlar bu adalarda yaşıyor, kimileri de ürüyor." Kuşlann üremc dönemlerinde adalardaki turizmin kontrol altına alınması gerekiyor. Sühendan ve Cem Kıraç, hiç olmazsa üreme dönemindc kuşlann ürediği belli yerlere çıkılmaması gerektiğini belirtiyorlar. Adalarda olası bir yapılaşma, bölgedeki deniz kuşlarının yaban yaşamını yok edebiliyor. Kıraçlar, şöyle diyorlar: "Şimdilik böyle bir tehlike görünmüyor. Yöredeki küçük ve büyük balıkçı tcknclcrinin kuşlara herhangi bir zarar verici etkinlığine de rastlamadık. Aksine, yakalanan iskarta balıklan, martı ve sumrulara verilerek beslenmelerine yardımcı olunuyor." Kıraçlar, kuşlan incelcmek için Ankara'dan Foça'ya gelip saatlerce kuş gözlüyorlar. Bu işi de büyük zevkle yapıyorlar. A M Ş A H İ N Fnakım yitiren apaptnuııı... îstanbul 'un ilk toplu konutu Doğan Apartmanı lOOyaşında. Köyden gelenler yerleşince öncefraklı kapıcılar aynlmış. 50yıllık sakini Rasih Nuri İleri anlatıyor. bidin (Dino), 1941'de Komando Han'da bir atölye tutmuştu. 1942'de sürgünedilince atölyeye ben geldim. Hem öğretmenlik yapıyordum o sırada, hem üniversite öğrenciliği. Selim Sım Tarcan'ın damadı, Fuat özer ve ben birlikte oturuyorduk. 16 liraydı kirası. Zor ödüyorduk." Araştırmacı Rasih Nuri tleri'nin ilk tanışıklığı, halen de süren ilişkisinin başlangıcı böyle olmuştu Doğan Apartmanı'yla. Bina, Komando Han' ın birkaç blok ötesindeydi. Üç havuzlu genişçe bir bahçeye açılan giriş kapısı sürekli kapalıydı o zamanlar. Dışarıdan bakıldığında bahçesi bile görünmeyen,oldukçalüksbirapartmandı. Ucu Galata Kulesi'ne kadar uzanan Serdarı Ekrem Sokak'taki Doğan Apartmanı, Îstanbul'un en eski toplu konut örneği. Yüzyılı aşkın geçmişi olan Doğan Apartmanı'nında, inşaata başlangıç tarihi, tahminlere göre 1892. Adalapkorunmalı Kıraçlar'a göre , Foça adalan, deniz kuşlan için önemli bir üreme ve bannma alanı potansiyeline sahip: "Adalar, olduğu gibi korunmalı ve hiçbir şekildc yapılaşmaya açılmamalı. Bunun yanı sıra yörede 11 A Foça, danla ktiflan açıamdan çok cangln. avcılığın yasak olması, kuş yaban hayatını destekleyici olumlu bir etmendir. Çahşmalanmız sonucunda yayımlanacak raporun Akdeniz WWF Foça Pilot Bölge Projesi'ne destek sağlayacağına inanıyoruz. Bu çalışmayla ekosistemin önemli unsurlarından kuşlann bölgcdeki varlığı ortaya çıkacak, bu da akdcnizfokunun korunması için bclirlenmiş olan pilot bölgenin koruma statüsünü pekiştirecektir." Türkiye'de 50'ye yakın kuş gözlemcisi olduğunu söyleyen Cem Kıraç, "Bu potansiyeli göstermeye çalışıyoruz. Şu anda sayımız 50'yi aşmıyor. Giderek daha çok insanın bu uğraşıya katılmalannı umuyoruz. Bu amaçla Ankara'da 8 kişilik kuş gözleme grubu oluşturduk. En büyük sorunumuz, zaman bulmak. Şu anda işlerimizden geriye kalan zamanda kuşlarla ilgimizi sürdürüyoruz.Amaçlanmızdan biri de ülkemizin kuşlar atlasınıhazırlamak..." Cem Kıraç, Anadolu topraklarında belki de sayılan bugün bilinendcn daha çok kuş türünün keşfedılmeyi bcklcdiğini söylüyor. Kıraçlar' ın çabalan bu hazineyi tüm insanlığasunmakolacak... ^ llkadııHelblgApL Bu arsadaki ahşap konağı yıkma fikri ilk kez Prusya Elçisi'nin aklına düşmüştü. Konak 1868'de Prusya elçiliğine devredildi. Ama sonradan elçilik, Gümüşsuyu'ndaki yerine yerleşti. Konak da bir süre Alman çocuk yuvası olarak kullanıldı. Konak bir yangın sonucu boş bir arsaya dönüştü. 1890'h yılların başlarında bir Belçikalı buraya inşaat yapmaya karar verdi. Belçikalı bankacı Albert Helbig 49 tam dairel i bir apartman hayal etti ve bu hayal ini tahminen 3 yıl gibi bir süre içinde gerçekleştirdi. Kendisinin ve yakınlarının oturduklan dışındaki daireleri kiraya verdi. Zamanın Helbig Apartmam'nın kiracıları, o günlerde ticaretin, elçiliklerin merkezi olan Pera'nın"elit"'tabakasıydı. Elçilik görevlileri, yabancı işadamları, gayrimüslimtüccarlar... 1919 Şubatı'nda Helbig Apartmanı el değiştiriyor. Osmanlı uyruklu Mair de Botton Efendi ile kardeşi David de Botton apartmanın yeni sahipleri. Adı da artık "Botton Apartmanı". Zamanın ünlü işadamları Botton kardeşlerin, binayı, 1927yılındaSelanik Bankası'na ipotek etmesinden sonra 1929'da ipoteği devralan Victoria Sigorta apartmanın yeni sahibi oluyor. Adı da değişiyor. 1942 Martı'na kadar burası artık "Victoria Apartmanı" olarak anılıyor. VarlıkVergisi'nin 12 Kasım 1942'de yürürlüğe girmesinden sekiz ayönce, Mart 1942'de, apartman Yapı Kredi Bankası'nın kurucusu Kazım Taşkent'in sahibi olduğu Doğan Sigorta'ya satılıyor. Adı da bundan böyle "Doğan Apartmanı" oluyor. Elektrik, Birinci Dünya Savaşı'ndan önce bağlanmış, banyolar 1930'larda eklenmiş. 1951 *de apartman sakinlerinin bir başka karar vermeleri gerekmiş: Asansör mü, kalorifer mi? Apartmanın halen çalışan asansörleri o yıl yerleştirilmiş merdivenboşluklarına. Doğan Apartmam'nın ilginç hikâyesi, apartmanın kiracılanndan Alman arkeolog C. MeyerSchlichtmann tarafmdan "Prusya Elçiliği'nden Doğan Apartmanı'na"adıyla 1992yılında kitaplaştınldı. (Turing tstanbul Kıtaplığı Yayınları.) Yine aynı apartmanda yaşayan, apart manın son 50 yılının tanığı araştırmacı Rasih Nuri lleri'nin anlattıklan ise, çeşitli dönemlerde yaşanan kimlik değişimlerine ışıktutuyor. Rasih Nuri, Milli Koruma Kanunu nedeniyle, dairelerin kirasının 1950'lı yıllara kadar sabit kaldığını, oysa bakım masraflarının sürekli arttığını anlatıyor: "Bunun üzerine Kazım Taşkcnt, 1948'de binayı 450 bin liraya salışa çıkardı. Müşteri D E R G İ 2 6H A Z İ R A N 1 9 9 4 S A Y I 4 3 1 8 C U M H U R İ Y E T