Katalog

PAZARIIM PEIMCERESİIMDEN ç u Fontaine'in yokluğunda taşıyacağı acıyı şiire dönüştürüyor Mary: "Cennetten bir ses işittim. Tann katına çıkmış olanlar kutsanmıştır diyordu. Bizi afTct aramızdan aynlan ruh, seninle kalacak olan gözyaşlanmız yüzünden..." Beş Osmanlı sultanına saray fızikçisi olarak çalışan Juhus Millngen, Macar Halk Cumhuriyeti'nin "istiklal mücahidi" olarak tanımlayıp yüzüncü doğum gününde mczannı sahiplendiği Guyan Richard, kraliyct mühendisi Conway, Kraliçe Elizabeth dönemindc Türkiye'de tngiliz elçiliği görevini sürdüren Sir Edward Barton da mezarlığın sivillerc aynlan bölümünde yedi yüzü aşkın mezar arasında yer alıyor... İsrailFKÖ İlişkileri ve Prof. Amit D aniel Amit, Nobel ödülüne aday gösterilen bir bilim adamı; halen Roma Üniversitesi'nde beynin işlevleri ile ilgili çalışmalarını sürdürüyor; aynı zamanda da IsrailFilistin yakınlaşmasının gerektiğini Arapların ve Israillilerin çoğundan önce kavramış, kavramakla kalmamış, bu konuda önemli adımlar atmış bu yüzden de başına ciddi dertler gelmişbir Israil vatandaşıdır. Geçenlerde Istanbul'u ziyaret ettiğinde kendisiyle konuştuk. öğrendiklerimiz, bize tarihi bir olayın doğru yorumundan ötede yaraıiı olacak gerçeklerdi... Doğru olduğuna inandığınız yönde kamuoyuna ters düşmeyi göze alarak eylemde bulunmuş bir kimsesiniz. Tehditler, saldırılar karşısında, 2. Dünya Veyüzyılmsavaşlan... Kırını savaşında çoğunlugu koleradan ölen altı bin Ingiliz askerini birkaç mezar temsil ediyor lngiliz Mezarlığı'nda, Birinci Dünya SaSanat, yln» ölümün önünd*. Bu k«z masar taslarını süslOyor. vaşı'ndan ise dörtyüz ondört yitik var. Bunlann büyük bir bölümü savaş esiri, bir bölümü dc mütaretemellerini atan Florance Nightingale'in akeden sonra 32 numaralı hastanede ölen asnısına." kerler. Rusya'nın çeşitli cephelerinde ve Ve mezar taşları... Tiirkiye sınınnda yaşamlannı yitiren ve mezarları bulunmayan lngiliz Krallığı'na ve Savaş ve kolera salgınının yol açtığı erHint ordusuna bağlı ikiyüz yirmi askerin ken ölümlcr mezar taşlarında çaresizliğin adı ise bir abidede yazılı. Hint askerlcrinin anlatımına dönüşüyor. Arthur Wight, en büküllcrinin önce Maslak ve Osmaniye'deki yükoğluHenri'nin mezar taşına yazdınyor: Hint mczarhklarına gömüldüğü, bu mezar"Sağlığına kavuşmak için lngiltere'ye yaplıklann bakımı olanaksız hale gelince, tığı zorunlu yolculuğun sonunu getirem'* 1961'de küllerin karışlığı toprağın buraya cek kadar hastaydı. Üsküdar Hastane,, nde getirildiği biliniyor. lkinci Dünya Savaşı sıkaybı ailesini ve dostlannı çok üzdü." rasında hayatını yitiren otuziki kişi de bu Ya savaş? On yaşında Rodon'da saldınya mezarl ığa gömülüyor... uğrayıp aldığı yaralarla ancak yirmibir gün yaşayabilen Charles Henry'nin, InkeMezarlığın bakımını ise CWGC (tngiliz man'da ondokuz yaşında vurularak ölcn Uluslar Topluluğu Savaş Mezarları KomisThomas'ın, Sivastapol'da birgece düzenleyonu) adına Çanakkale'dc bulunan Türkiye ncn saldırıda öldürülcn Edmund'un mezar Yerel Temsilciliği yürütüyor. 1917 yılında taşlarında gösteriyor yüzünü. Lord Braybkraliyet tarafından kurulan komisyon, iki rook'un acısı ise iki mezar taşına birden kadünya savaşı sırasında ölcnlerin mezarlannı zınıyor. llk acı büyük oğul Grey'den gelibulmayı, bakımlarını sağlamayı, mezarları yor. Yirmidört yaşında, Blaklava Savasaptanamayanlar için anıtlar dikmeyi ve kaşı'nda aldığı yaralarla ölüyor Grey. Ondan yıtları tutmayı üstleniyor. Mezarda yatan sonra altı gün sonra bu kez Grenadier Muherkcsin adının mezar taşına ya da anıta kahafız Birliği'ndeki küçük oğul Henry, lnzınarak kalıcı ve tek tip olmalannı ilke cdikcrmann savaşında öldürülüyor. Siviller de nen komisyon, asker, sivil, ırk ve inanç ayrısavaştan kurtaramıyor kendisini. Aynı yılmı gözetilmemesinc de özen gösteriyor. İki larda kolera salgını boyveriyor. tşte, otuzbir dünya savaşında üye ülkelerden toplam bir yaşındaki Alcx Hamilton, hemşire Sophia, milyon yediyüz bin kayıp veren lngiliz Ubuharlı Adelande gemisinin "officer"i luslar Topluluğu'nun 140 ülkede de savaş Matthew, mezar taşına sadece nedeni ve yılı mezarlan bulunuyor. "4 Kasım 1854" düşürülen David. Kolera, Bir de Türk bakıcısı var mezarlığın. Ama kasıp kavuruyor... o devlet memuru olduğunu düşünüp ne isHastalıkla birlikte Istanbul'daki tngiliz mini vermeye ne de konuşmaya yanaşıyor. kolonisine açılıyor mezarlık. Incil'den alınYirmibeş yıldır mezarlan ziyarete gelenlemış sözcüklerle bezeniyor mezar taşlan... re, demir kapılan zorlayıp denize karşı içki "lsa'nın kollarında uyuyor" diye yazdınyor içmeye kalkışanlara karşı da aynı suskunlukarısı Edward Alfred için. Dunn ailesinin ğunu koruyor. Orada, Üsküdar'la, Kadıköy 1833'ten 1955'e kadar yitirdikleri de dört arasında, taş binalann arasına gizlenmiş ayönlü mezar taşında birer isim bugün. Molanda bir mezarlık, yeşili, tarihi, savaşı ve öda'da, 1880 yılında ölen kocası Edward La lümüanlatıyor... «^ C U M H U R İ Y E T DERGİ 2 6H A Z İ R A N 1 9 9 4 SAYI 431 Ingilizlerle beraberce gerçekleştirmiş olduğumuz ve tipik bir koloni savaşı olan1956 harekâtının oluşturduğu politik koşullar yüzünden patlak verdiğini kavradım. O zaman her şeyden önce Filistinlileri tanımanın gerektiğine inandım ve Birzit Filistin Üniversitesi'nin Rektörü Dr. Hana Nasır ile aramızda bir diyalog başladı. Zamanla bize başkaları da katıldı. 1974'te Dr. Nasır sürgüne yollanınca tepkimizi eylemlerle açığa vurmaya başladık. Üniversite kuşatılmıştı. Kuşatmaya son verilmesini, Araplarla Israilliler arasında güvenin yaratılmasını istediğimizden hapsi boyladıkl Buna rağmen Araplarla diyaloğu sürdürerek güvensizlikleri giderecek, her iki tarafça kabul edilecek sulh formülleri aramayı sürdürdük. 1975'te FKÛ lideıieri, FKÖ yetkilileriyle temas etmememizi kabul ettiler. Bu sayede birçok yaraıiı görüşme perçekleşti: Dr. Sait Hamami ve Isam Sertani ile konuşabildik. Maalesef her ikisi de öldürüldü. Buna rağmen "IsrailFilistin Sulhu İçin Heyet" olarak anılan bir grup kuruldu. Israil'de FKÖ'nün yasadışı bir örgüt olduğunu lleri süren bir kanun tasarısı Likud iktidara gelince yasallaştı. Ardından Likud Partisi'nin girışimiyle işgal edilmiş topraklara sivil yönetici atanması bu toprakların Isaril'e eklenmesi anlamını taşımaktaydı. Protesto amacıyla çıkan olaylar sonucu Filistin üniversitelerinin kapatılmasına tepki gösterdik. 1982'de, Lübnan'ın işgalinden 20 gün sonra Arap topraklarının 15 yıldır Israil'ce işgal edilmesini protesto etmek için bir gösteri düzenleyebilmiştik! Bu uzun mücadele, önce ılımlı Israillilerde "haın olmadığımız" inancının belirmesine, sonra da bizim hapsedilmemize neden olan öneri ve formüllerin zamanla Araplarla dlyalog İçin çalıyan Israllll Prof. Amı. hükümet programlarında yer almasına yol açtı. Savaşı yıllannda tepki göstermemiş olan Yahudileri hatırlayınca şu soruyu sormak FKÖlsrail anlaşmasına yol açan istiyorum: Sizi değişik kılan neydi? faktörler var mıdır? Israilliler bu açıdan bahsettiğinız çagda Suudi Arabistan tarafından desteklenen yaşamış bazı Avrupalı dindaşlarından Hamas faktörü Önemlidir! Son 57 yıla ayrıltrlar; olumsuzluklara tepki Israil'de gelinceye dek FKÖ, Filistin halkının nabzını yoğun bir davranış biçimidir! elinde tutuyordu. Bugün köktendinci Peki, sizin tepkiniz nasıl oluştu? Hamas, halk düzeyinde etkin bir şekilde Aslında utangaç ve içine kapanık bir örgütlenmeye başlamıştır ve biraz daha insanım! Tipik bir lsraillinin politik beklense FKÖ, Filistin'de temsil gücünü formasyonu, gençliğinde uygulanmış yitirebilirdi. Hamas, taktik olarak işgalin terbiye ve eğitimin etkisiyle şekillenir. sürmesini sağlamak peşindedir; zira Babam davranışları açısından bir Filistinlileri köktendinci örgütün peşine burjuvaydı; bu nedenle biraz farklı yetiştim. düşürmenin en etkin yolu, bu halkın Ancak, ABD'ye doktoramı yapmaya hüsranını katmerlemektir! ABD'liler de son gidinceye kadar politik anlamda eylemci yıllara gelinceye kadar cesaretlendirdikleri olacağım aklımdan geçmezdi. 1963 yılında köktendinci akımların Ortadoğu için uzun bu ülkede, değişik memleketlerden gelmiş vadeli bir tehdit yarattığını yavaş yavaş öğrencilerle görüşüp tartışınca görmeye başlamışlardır. Prof. Amit'e anavatanımda güdülen politikaları teşekkür edip yanından ayrılırken eleştirebilmeye başladım. ABD'de 1967'ye kendisinden öğrendiklerimizin sadece kadar kaldım. Vietnam olayından sonra bu Filistin'de olupbitenleri değil ülkemizde de konudaki hassasiyetim çoğaldı: 1967 gerçekleşenleri anlayıp çözmemize IsrailArap Savaşı'nın, Fransızlarla ve yarayacağına inanmaktaydık. ^ 11