Katalog

Şeytanm sıptından ticaret Salman Rüşdu 19 Haziran 1947de Bombayda doğdu önce Hındıstan'da sonra ingiltere'de özel okullarda öğrenım gordu Babası gıbi King's Cambrıdge Collegede okudu 1968de tarih diplomasıyla Hindistan'a döndu Ama ülkesinde çalışmadı Bir yıl sonra Londra'ya döndü Bır reklam ajansında metın yazarlığı yaptı Bu arada Grımus adlı bir roman yazdı, ama roman pek tutulmadı Hayal kırıklığı ioinde Bombay'a dondü Burada yeni bır anlatım teknıği uzerınde çalıştı Geceyarısı Çocukları (1980) ve Utanç (1983) adlı kitaplarıyla kısa sürede uluslararası bir üne sahıp oldu Şeytan Ayetlen'ni Ingıtere'nin ünlü yayınevı Penguin bastı Rüşdü yayınevınden 850 bin sterlin (yaklaşık 11,5milyarTL)aldı Tabii yayınevı bu rakamın kat kat fazlasını kazanarak buyük iş yaptı Salman Rüşdü kitabının yarattığı polcmiğin anlatımdakı tarihi yanlışlıktan doğmadığını, tumumcn politik karardan çıkartıldığını anlatıyor: "Bugün tranlı yetkililer Humeyni'nin Şeytan Ayetleri kıtabını görmcdiğini belirtiyorlar. Yasal mahkcme bile yapılmadı. Açıkça uluslararası terorizm bu. Iranlılar sorunu hafıfletebilmek için bunun dini bir tepki olduğunu, politikayla uzaktan yakından ilişkisi bulunmadığını belirtiyorlar. Tabii; böylc bir açıklama getirmek kolay. Ama İran teokratik bir ülke. Humeyni hem imam hem de devlet başkanıydı. Dolayısıyla bu sorunun politikayla çözülmek istenen yine politik bir sorun olduğu görüşündeyim." "Nasıl bir çözüm bekliyorsunuz?" "Hayatımı kurtaran Ingili/ hükümeti lran'a ölüm emr kaldınlmadan hiçbir konuda normal ilişkiye dönülemeyeceğini belirtti. Bu karar başka'Batılı ülkelerden yardım istemekte bana çok yardımcı olacak." Geçen yılın ekim ve aralık aylarında Salman Rüşdü Almanya, Kanada vc /fBD'de gizli temaslarda bulundu. ABD'Ii yetkililerden destek sözü aldı. "Şu anda durum iyiye gidiyor. Iran'ın Batı yardımına ve satın alabilmek için yabancı paraya gereksinimi var. Ekonomik yolla etkili yaptırımlar gerçekleştirilebileceğini samyorum. İran hem para, hem de saygı istiyor Batı'dan. Ama kendisi saygısız davranırsa bunlan elde etmesi zor." Salman Rüşdü 14 yaşında HindisC U M H U R İ Y E T D ER G İ 7 Ş U B A T 1 9 9 3 Inglltara'd* RUfdU aUyhln* düz*nl«t«n göst*rll*rd*aşın dlncllar mcydanlarda Şaytan Ay*M*rl'nl yaktılar. tan'dan ailesiyle Ingiltere'ye göç etmiş. Müslüman aile Salman'ı Cambridge'te okutmuş. Salman Rüşdü 1980 yılından başlayarak her kitabiyla İngiltere'de adından söz ettirmiş, yazın dünyasında haklı bir ün kazanmış. Salman Rüşdü'nün mizahi üslubu ve politik açıdan radikal tutumu tngiltere'de hem sağ hem de sol kesimi rahatsız etmiş durumda. Fetvadan sonra Rüşdü günden güne yalnız kalmış. Ailesiyle ilişkileri zayıflamış (ilk kansından Zafer adında 13 yaşında bir oğlu var, üç kjz kardeşi dünyayı geziyorlar, anne ve babası Pakistan'da yaşıyorlar). Gazetelerde onun için yazılmış bir sürü üzücü haber okumaktan, tek başına kalmaktan bıkmış. "Böyle kaçarak yaşamaktansa adam gibi ölmek belki de daha iyi. Fetvayı öğrenince şok geçirdim. lnsanlann düşüncelerini kolay kolay değiştiremiyorsunuz ki. Ama her zaman bu acıyı yaşayan ilk yazar olmadığımı anımsayıp teselli buluyorum." Ya plastik ameliyat? Yüzünü değiştirmeyi hiç aklına getirmedi mi? "Hiç böyle bir çözüm düşünmedim. ölmekten de kötü olurdu. Aileme ve arkadaşlanma yaklaşamazdım. Belki yazı bile yazamazdım. Arada sırada kimseye fark ettırmeden sinemaya gidiyor Salman Rüşdü. "İnsanlar eğer sizi bcklemiyorsa, yanlarından geçerken fark etmiyorlar bile. Görülmek istenenlere takılıyor dikkatlcri." Böyle evden eve dolaşmak, güvenli bir mckân aramak Salman Rüşdü'yü yoruyor; doğal yaşayamadığından yakınıyor; "Ama her ycrde rahatça yazabiliyorum. Zaten özde yazar daima yalnızdır." < Çevirmen öldürüldü 4 Şubal 1989. Salman Rüşdü eleştirilere karşı bir savunma yayımladı ve Müslüman olmadığını belirtti. 14 Şubal 1989. Humeyni, Salman Rüşdü ve Şeytan Ayetleri'ne karşı ferman verdi. Salman Rüşdü, Amerikalı eşi Marianne VViggins'le birkaç ay sonra ayrıldılar) izini kaybettirmeyi başardı. 24 Aralık 1990. Rüşdü bir grup Müslumanla bir araya gelerek kitabında Islam'a inananları ıncitecek olaylara yer vermediğini anlattı Onlara kitabının kısaltılmış şeklini piyasaya sürmeyeceğini ve Islam'la kucaklaşmaya hazır olduğunu söyledi 3 Temmuz 1991. Şeytan A.yetleri'ni Italyancaya çeviren Ettore Caprlolo, Milano'da bıçaklandı. 11 Tommuz 1991. Şeytan Ayetlen'ni Ja•ponca'ya çeviren Hltpshl Igarashl, Tokyo'da öldürüldü 24 Temmuz 1992. Üç Iranlı Ingiltere'den S A Y I 3 5 9 sınır dışı edıldı Bunlardan ikisi Iran'ın Londra'daki elçiliğınde görevliydi Rüşdü'ye suikast planlamakla suçlandılar.