Katalog

A S A Şeytan Ayetleri'nde islam dinine saldırdığı gerekçesiyle öldürülmesi için fetva verilen Salman Rüşdü, Batılı gazetecilerle biraraya gelip bundan böyle suskun kalmayacağım açıkladı. TETVAYIEKONOMİK BASKIKALDIRIR' ondra trafiği sabahları geçit vernııyor. Ga/etecıleri taşıyan araba konvoyu önlerındekı otonıobılı i/lemekle meşgul. Ga/etccıler uralarmda konuşuyorlar "Başına ne kadur ridül konmuştıı? Müslüman biri öldürürse üç milyon dolar, nıüsliiınan olmayan öldürürse bir milyon dolar fjaliba> Gazetccilcr Humcynı'nın, 14. Şubat 1989 tarıhınde öldürülmesıne fctva verdiği ya/ar Salman Rüşdü'yle buluşmaya gıdıyorlar. Kıtabı Şeytan Ayetlcri nedcnıylc bir kısını Müslümanın tepkısinı çeken Rüşdü o tarıhten bu yana Scotland Vard'a bağlı özcl tim tarafından gö/etimde tutuluyor; saklandığı yeri çok a/ insan bılıyor. Rüşdıi'nm 'sürjJÜn' dencbılecck bu tür yaşamdan şıkâyet etmcdığını duyduğunu anlatıyor bir gazetecı. "Hem romanlarına dcvam ediyormuş hcm de vidco oyunları, TV'de futbol maçları ve minik çapkınlıklarla gününii giin ediyormuş.'" L MUslUmanlar New York'ta da Salman Rüf dü atoyhln* göstarllar düz*nl*dll*r. Konvoyun buşını çeken otomobıl bir evin önünde duruyor. Gazeteciler sırayla salona alınıyorlar. Kısa bir beklemeden sonra Rüşdü korumalanyla içeri giriyor. Spor giyinmiş, sakalında beyazlıklar, saçlan üsttcn dökülmeye başlamış. Lübnan'daki rchinelerin kurtarılması için Batılı güçlerin tran'a karşı scsini yükseltmemesıni istediklerini anlatıyor Rüşdi. Üç yıl sonra Salman Rüşdü karanlıktan çıkıp sesini yükseltmeye karar veriyor. Bir yanda köşe kapmaca oynarken Batılı hükümetlerin tran'a baskı yapıp fetvayı kaldırmasını beklemekten bıkmış durumda. Rüşdü ga/etccilerle söyleşisinc fetvanın yalnı/ kendi sorunu olmadığının altını çizerek başl;yor: "Bu, uluslararası terori/m. Bir hükümet açık açık başka bir ülkc vatandaşının öldürülmesini cmrcdiyor. Ama bunu anlamak için İslam dünyasında neler olduğuna göz atnıakta yarar var. Son on, on beş yılda sistemli bir şekilde entelektüellere ve ilerici sanatçılara saldın sürüyor buralarda. On yıl önce Suudi Arabistan'da modernist akıma karşı kutsal savaş başlatıldı. tran'da birçok yazar öldürüldü, susturuldu." Bugünlerde Rousseau, Diderot, Voltaire gibi aydınlıkçı düşünürleri okuyor. Voltaire'in yazar için en uygun yaşam yerinin kaçmaya cn uygun sınır bölgesinde olması gerektiği sözünü anımsıyor sürekli. Artık aydınlıkçı düşüncenin Avrupa'nın göbeğindc bile zedclendiğini görmekten tedirginlik duyuyor Salman Rüşdü. Din savaşlannın ve dünyayı kana bulayan ırk ayrımlannın sonunıın nereyc varacağını bilemiyor. "Dünyadaki din savaşlannı bırbırine karıştırmamak gerek. Hindistan'daki olay ben geliyorum diye bağıtmasına karşılık hiçbır şey yapılmadı ve birçok insan öldü. Eski Yugoslavya'daki durum iseçok farklı. Bosna'daki Müslümanlar köktencilerden farklı. Daha toleranslı ve daha reformcu. Bir başka deyişle dünyanın en fazla Avrupahlaşmış Müslümanları onlar. Ama Batı dünyası Bosnalı Müslümanlann yardımına gitmedi. Onlara desteği verenler fanatik Iranlılar ile köktenci İslamcılar oldu. Avrupa'nın bugün yaplığı, orada köktenci bir Bosna yaratılmasına yardım etmekten başka bir şey değil." Şeytan Ayetleri neden böyle büyük tepki aldı? Salman Rüşdü romanı yazarken böyle büyük olaylara neden olabileceğini hiç düşünmüş müydü? "Bu sorunun özünde bir grup tngiliz Müslümanın harcketi var. Bunlat fazla dindar değiller, geçmiş ile bugünü özdeşleştirme sorunlan var. Bunlar asıl dini bugünkü farklı kültürle yoğururken orijinalini bozuyorlar. Şeytan Ayetleri, bu yaratılmak istenen yeni gerçeği engelliyor. Geçmişteki yaşananlan ortaya çıkartıyor." DEK8İ 7 Ş U B A T 1993 SAYI 189 CUMHURİYET