Katalog

D I S P0LI TI K A Saddam'ın gizli silahı: Petrol rak'ın petrol piya* I sasına geri dönmeI si fiyatları altüst eI decek. Bu dönemde ambargoyu kaldırmak diğer üretici ülkeleri çok zor durumda bırakacak." Katar Enerji Bakanı Abdullah Bin Hamad basın mensuplannın sorulanna böyle yanıt verirken, petrol üreten ülkclerin ambargonun sürmesini istediklerini kapalı şekilde anlatmaya çalışıyordu. Başbakan Tansu Çiller'in ABD gezısinden sonra gündeme gelen Irak'a uygulanan 'Birleşmiş Milletler Ambargosu'nun harıfictilmesi konusu, şu anda dünya başkentlerini en fazla meşgul eden sorunlardan biri. Irak'a ıhracatı kesilen ülkelerle OPEC üycsi ülkeler arasında gizli bir çekişme yaşanıyor. OPEC üyeleri eylül ayında petrolün varil fıyatını 15 dolar olarak belirlediler. Bu fiyat 1973'ten bu yana konulan en düşük rakam. Bazı Körfez ülkeleri buna rağtnen üretimlerini düşürmek zorunda kaldılar. Talep bir türlü artmıyor çünkü. Üstelik kısa süre öncesine kadar 'uzlaşmaz tutumunu' sürdüren Saddam Hüscyin de zor görevlerin adamı Tank Aziz'i Birleşmiş Millctler'le ortak bir yol bulunmasi için hazırlıyor. Ancak Körfez ülkelerinden kaynaklandığı iddia edilen bazı haberler ekonomik ambargonun zayıflatılmasını engelleyeceğe benziyor. Birleşmiş Milletlcr'e aktanlan bilgilerde Saddam'ın bu kez de güneydeki Şiiler'e karşı harekete geçtiği belirtiliyor. OPEC üyeleri arasında Irak'ın er geç pazara döneceğini ıddia eden ve çeşitli kotalarla gelirlerini korumayı planlayanlar da var. [ ı.ık'la tran'ın birbirlerine vaklaşmaya başladıklannı duşünmek kısa süre öncesine kadar hayal gibiydi. Ancak Saddam dolar ka/anabilmek için herşeyi \.ipmaya başladi. Kemal liüseyin, Saddam'ın sılahlanma programını yürüten ısım. Kemal Hüseyin, Amerikan bombardımanında yıkılmış Dairat el Mukhabaret al Ana (Gizli Servısler Merkezı) binasını geçen ay açtı. Bina çok hızlı inşa edildi, çünkü bir an önce tranlı meslekdaşlanyla ortak operasyonlann yürütülmesi gerekiyordu. lran Dışişleri Bakan Yardımcısı Zarif, 1721 ekimde Bağdat'ı ziyaret ederek Iraklı yetkililerle görüştü. Görüşmelerin ana konulan Körfez Savaşı sırasmda 1ran'a kaçınlan savaş uçaklan ile savaş esirlerinin değışimıydi. Basına görüşmelerin bu konularda olduğu açıklanmıştı. Ancak perde arkasında Iran, Irak'ın petrolünü satmaya hazır olduğunu bildirmişti Zarifle. tran, uçaklan da geri verecektı. Yapılan antlaşmada şu maddeler yer alıyordu: Birleşmiş Milletler ambargosunu delmeye hazır yabancı şirketlerle bağlantı kurmak, yasak teknolojileri elde edebilmek için ortak çalışmalar yapmak, lran'dan petrol karşılığı mal almak, Irak petrolünü tran yoluyla pazarlamak. lran antlaşma sonucu ilk olarak Sad dam'ın 15 bin varil petrolünü hızlı gemilerle Bender Abbas limanına taşıyıp buradan Kuzey Kore'ye sattı. Varilini Irak'tan 5 dolara alıp 8.10 dolara Pyongyang rejimine pazarladı. OPEC huzursın Irak pazara girmeye hazırlanırken OPEC, serbest hareket eden petrol üreticisi ülkeleri suçluyor. özellikle İngiltere, Norveç ve Meksika petrol stratejilerini kendileri saptayarak tekel oluşmasını önlüyorlar. Ekonoınilerinin tamamı petrole bağlı Arap ülkeleri ise yatırımlanna darbe vuran Irakiran yakınlaşması Ezeli düşmanlar I bu davranışı sineye çekip, petrol fiyatlannın yükseleceği günleri bekliyor. Bu arada petrol üreten ülkeler yeni teknolojiler için büyük para harcıyor. örneğin teknolojisini yenilemeyen eski Sovyetler'de petrol üretimi 2000'e kadar yüzde 24 düşecek. Pekiyi Irak'a uygulanan ambargo kısa sürede kalkarsa OPEC ne yapacak? Petrol pazan oturmuş durumda. Alıalar ve satıcılar birbirlerinin menfaatlerine saygılı. Ancak dünya üretiminin yansının elde edildiği Körfez'i ön plana gkartabilmek için Batılılar'ın bölgedeki yatınmlanna sınırlama getirilebileceğini söylüyor bu ülkeler. Irak'ın dönmesini engellemek için oluşan uluslararası lobi faaliyetlerine de devam edileceği BM kulislerindc konuşuluyor. < 1993 SAYI 414 CUMHURİYET DER0İ19 ARALIK