Katalog

M EKTUPLARDAN Osman Senemoğlu" Kuzgun Acar'dan RahmiArtemiz'e Kuzgun Acar'ın anısma. 1989 yılında Namık Denizhan bir Kuzgun Acar heykeli gerçekleştırmışti Bu 'mankenheykel' dıyebıleceğimız yapıt, canlılığıyla ılk bakışta bırçok kışıyı yanıltmıştı. 1975 yılında yıtırdığımiz Kuzgun Acar'ın heykelınden en çok etkilenenlerin başında ise ilk eşi Münire ve son eşi Fersa gelıyordu... 17 Mayıs 1962 Paris • Rahmi'ciğim, kardeşim; Sırf dil /afiyetinin getirdiği sersemlik geçeli birkaç hafta oluyor. Her şeyden evvel, Paris'ten dönen heykeler için sarfettiğin gayret için minnettarlığımı tekrarlanıama müsaade et. Bana bir şeref ve ödeyecekleri para, karım Münire'nin mali imkânsızlıklarını hafifleteceği cihetle bir vicdan huzuru sağladığm için. Canım kardeşim! 600 N.F. (1) ile aklı başında yaşanabilen bu şehre ilk fırsatta gelebilirsin hiç ürkmeden. Scninle lstanbul'da konuştuklanmızı yalancı çıkaracak tek unsurla karşılasıııadıın. Biz çoğu zanıan, birtakım hasU tiplerle karşılaşmışız Paris'ten dönen, çoğu yarı sersemlemi> ve "Ah, canım Paris!" çığlığı içinde tipler. Bir heykeltraş olarak Paris'e gelmen şart. Değil Bourdellc, Maillol, Despiau; Rodin'in (2) orjinallerini görmelisin. Görüp bize nasıl bir büyük ve lüzumsuz aşağılık duygusu aşılamış görenler ve röprodüksiyonlar, gözünde idrak edip küfür edesin diye. Rodin, diğer saydıklarımdan elbette ki çok farklı. Ama, o deha dedikleri hikaye... Hayır. Bütün ömrü, nasıl olsa iyi şeyin dürüstlüğüne leke sürdürmeden çalışmanın baş tacı edileceğini bilen ve inandığından ayrılmayan bir heykelcinin çalışmalarını aksettiriyor sadece. ötekiler hiç baş döndürücü değil. Hele Maillol, usta Belling'in (3) kulakları çınlasın. Rodin ise bütün büyüklüğüne rağmen bir şair Rilke scvmcsevdi onu, Türkiye'de pek zorlanacaktı. Buraya geldiğim hafta bir Avustralya sergisi gördüm. Hfllâ (aradan 3 ay geçmiş) kendime gelemedim. Bir garip tutkalla, aynı bizim kurumuş çam yaprakları efesinde bir bitkisel nesneyi, ... (4) etrafına yığıp tazeyken kesmişler resmen yer yer. Hep figüratif, ama o primitiflerin (Allah bu kelimeyi kullandığım için beni kahretsin) öpülesi abstraksiyonu (5) ile. Kısa zaman önce de "Petit Palais"de, oluşundan bugüne kadar Meksika sergisi vardı. 1920'ye kadar olan kısmı (Milattan bu yana) sırf heykel. Hilafım yok, orta büyüklükte bir gemi yükü iş. 3/4'ü seramik. 17. asırda Hıristiyanlık mübarek ağızlarına edinceye kadar beş "epoque" (6) geçmiş ki Allah... Allah... Allah... Kahrolası sergi kataloglarının en ucuzu 10 yeni frank. Ne kendime, ne sana bir bok alamadım. Bana gelince, ekim ayında, Modern Sanatlar Müzesi'nde 3540 heykellik bir sergi açmam kesinleşti. lki ay sonra burs bitiyor ama, mali sebeplerden kasıma kadar burada kalmaya ve sergiyi burada hazırlamaya mecburum. Henüz galenlerle bir iş teması kesinleşmesi yok. Elek telleri sergimde ağır basacak. İlcride anlatacağım sebeplerden... Detaylarını ilerde vereceğim. Paris plastik sanatlar dünyasının '62 modasına gelince: Tecrübi fizik laboratuarı için hazırlantnış sanılacak oyunlar. Muhakkak l'uar ve emsali yerlerde muakkipleri çıkar. öper ve selam ederim.J Hotel cle Rochefort 6. rue Dıınuytren Paris Vle (1) N.F. = Houveau Franc Fransız para bırımı "Yenı Frank"ın sımgesı. (2) Fransız heykelcıler: Antoıne BOURDELLE (18611929; Arislıde MAİLLOL (18611944), Charles DESPİAU (18741946), Auguste RODİN (18401917) başta "Duşunen Adam" olmak uzere bırçok unlu yapıtın yaratıcısı (3) Rudoll BELLİNG (18861972), Alman heykelcı 19371966 yıllarında Türkıye'de, Guzel Sanallar Akademısı yle istanbul Toknık Unıversıtesı'nde heykelcılık ve modlaj derslerı verdı İstanbul Taşlık Parkı'ndakı Inönu heykelı tanınmış yapıtlarmdan bırıdır (4) Elyazısı mektubunda Kuzgun Acar bu sözcük üzerinde bir düzeltme yaptığından, okunamıyor. (5) Abstraksiyon Fransızca Abstractıon, soyutlama. (6) Epoque: Donem. Degerli heykel ustast Kuzgun Acar'ın (19281976), bir dönemler Resinı ve Heykel Müzesi Müdürlüğü, Devlei Resim Sergileri komiserligi görevlerinde bulunan uğraştaşı Rahmi Artemiz'e (1963) Paris'ten yazdığı ve Kuzgun Acar imzalı kimi heykellerinkine benzeyen ilginç bir serüven sonunda günümüze dek gelebilmiş bir mektubumuz var bu hafta. Büyitk ölçüde ressam Yusuf Taktak 'm dikkati ve titizliğiyle yok olmaktan kurtulmuş Kuzgun Acar'ın satırlan... Çünkü, Resim ve Heykel Müzesi'ndeki görevinden aynldıktan sonra Rahmi Artemiz'in odasmda kalan kimi kâğıtlar ve eşyalar "gereksiz" olduklan için atılmasma karar verilen "dökünttiler"le birlikte çöpe yollanmak üzereyken aynı kurumda çalışan Yusuf Taktak tarafından son bir kez daha gözden ve elde geçirilir. Sanat konusundaki özeni yalntz tablolarına değil, arşiv değeri taşıyan belgelere de gösteren Y. Taktak, güzel sanatlar tarihimiz için çok önem taşıyan bu mektubu bbylelikle yok olmaktan kurtarmıştır... Türk heykel sanatının en ilginç adlarından biri olan Kuzgun Acar, 1948'de girdiği Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü 'nde Rudolf Belling ile Fransız Heykel Sanatçıları Despiau ve Maillol'un etkisindeki Hadi Bara'nın (19061971) öğrencisi oldu. Yapıtları, heykelcilikte çok ileri ülkelerde bile büyük ilgi uyandırdı. örneğin 1961 Paris Genç Heykel Sanatçıları Bienali'nde, çivilerle yaptığı bir düzenlemeyle birincilik ödülü kazandı. 1962'de Musie d'Arts Modernes'de (Çağdaş Sanatlar Müzesi, Paris) yapıtları sergilendi. Sanatçının bu ve buna benzer başarıları bir yana bırakılsa bile, heykel uzmanı olmasalar da sağduyulu kimselerin yadsıyamadığı değerini, ne yazık ki bazı "aklı evvel" yetkili kişilerimiz görememiş ya da görmezlikten gelmişler ve Kuzgun Acar'ın kimi yapıtlarım, büyük kentlerimizi süsleyen yerlehnden sokup, ana gereci demir olduğundan, uyanıklık yaparuk hurdacılara satma yoluyla değer'endirme (!) becensmi gösıcrmişlerdir. "Müsluman mahallesinde salyangoz satmak" isteyenlere ibret olsun.'ü" Görsel sanatlar dalındaki etkinliklere istanbul Devlet Guzel Sanallar Akademisi'nde Çallı ve Nazmı Ziya atölyelenndeki resim çalısmalarıyla başlayan Rahmi Ariemız. daha sonru Sirel, Tomrıık ve Belling 'ın heykel atolyelerıne katılarak çabalarını bu dalda yoğunlastırdt. R.Artemiz İstanbul Resim ve Heykel Müzesi'ne verdiği eıneklerle de bu sanat dallarına büyuk katkılar yapmıs bir sanatçımızdır. 16