Katalog

M EKTUPLARDAN Osman Senemoğlu Albert Camus'den Japon yazarlara Dai Nippon Yubenkai Kodanska 319 Otowamachi Bunkyoku Tokyo (Japan) Âlbert Camus ve başkaldın hareketi... Paris, 9 Ekim 1950 Albert Camus (19131960), XX. yüzyıl Fransız yazınınm en usta ve tüm dünyada tanınan yazarlarından biri. Gazetecilik yaptığı 4O'lı yıllarda Fransız direniş eyleminde önemli bir yer tutan, deneme, roman ve tiyatro türündeki yapıtlanyla varoluşçulara yaklaştırılan Camus, gerçekte kendine özgii bir öğreti geliştirmiş ve bu öğretiyi, /özellikle Yabancı (VEtranger, 1942) adlı romanıyla/ yazınsal örnekler ve tiyatro yapıtlanyla tanıtmıştır. Felsefel nitelikleri ağır basan bu öğreti çerçevesinde, yaşamın anlamsızlığı, saçmalığı, başkaldın, özgürlük gibi kavramlar Camus için özel bir anlam taşımıştır. Saçma ve boş yaşam kıskacındaki insan çağdaş dünyadaki yabancılaşmanın kurbanı olarak ele alınmıştır. Sanat yaşamımn ikinci evresinde Camus, bu kavramlar karşısmda bezginliğe düşmek yerine bazı değerlere sartltnması gerektiğini savunur: Veba (La Peste, 1947) insanlar arastndaki dayanışma ve işbirliğine, ortak bir amaç uğruna çaba harcamanın değerine ilişkin çarpıcı bir örnektir. Bu bakış açısında Camus'yü yönlendiren değer insanın doğasıdır: Eyleme anlam veren ve onun sınırlannı belirleyen bir değerdir bu. Saçma ve anlamsız yaşamda intihara yönelmek yerine doğaötesi ve tarihsel bir başkaldın öngörür Camus. "Kimdir baş kaldıran insan? 'Hayır' diyen biri. Ama yadsırsa da vazgeçmez. (...) Başkaldırma hareketi hem katlamlmaz bulunan bir haksızhğın kesinlikle yadsınmasına hem de bulantk bir hak kesinliğine, daha doğrusu başkaldıran insanın 'hakkımdır' izlenimine dayanır" sözleriyle tanımladığı başkaldırıya da sınırlar koyar yazar: Başka insanların ölümüne yol açacak başkaldınlara karşı çıkar. Kendi düşünsel ve yazınsal anlayışının yanı sıra insanlığı ilgilendiren sorunlara (örneğin öliim cezası ve sömürgecilik) ve olaylara (örneğin savaşlar) karşı da her zaman bilinçli ve ödün vermez bir tutumla yaklaşan Camus, 1957 Nobel Edebiyat ödülü'nü kazandıktan üç yıl sonra, 1960 yılında, bir araba kazasında öldü, yayınası Gallimard'la birlikte. Saym Bayım, Mektubunuz için size teşekkür ederim. Ben tek başına bir yazarım; bu nedenle barış ve savaş üstüne söyleyebileceklerim olayları hiç değiştirmeyecektir. Barıştan gerçekten tat alan insanların sayısı çok azdır. Araa örneğin sanat ya da aşk üstüne doğru düşünceleri olan insanlar da çok azdır. Ve tarihi yapanlar bu insanlar değildir. Hiçbir şey ya da neredeyse hiçbir şey bilmeden, karanlıkta el yordamıyla giden iyi niyetli ve etkili insanlar yapar tarihi. Bizim yapabileceğimiz, ötekiler yıkmaya çalışırken yaratım dünyasına elimizden geldiğince çok şeyler eklemektir. Tarihleri olduğundan beri insanları gerçekten ilerleten bu uzun, sabırh ve gizli çabadır. Eşit koşullarda yapılmayan bu düelloda kazananlar her zaman yaratıcı güçlerdir. Çünkü her şey birden yok edilemez; her zaman bir kalıntı vardır, yıkıntı gibi de olsa, toz gibi de olsa. Bu arada yaratım hep sürer. Hepimiz çok çaba harcayahm, çalışalım. Kılıç kullanılan dönemlerde onur dövüşmekti. Şimdi bombalamanın ya dabombalanmanın onuru nedir? çağdaş dünyada onur, gürültüyü kesmek ve yaratmaktır. Japon yaratıcıları ve yalnızca onları selamlarım. A Albert Camus 25