Katalog

ç tÇEK Fehmi Bayraktaroğlu H AYVAN DOSTLAR Suna Develioğlu Akvaryumda ilk adımlar • l a y v a n dostlar"dan söz ederken odalanmızı süsleyen, yorgunluğumuzu atmaya, gerilimdcn kurtulmamıza yardım eden akvaryum sakinlerinden söz etmemek haksızlık olur. Suda zarif hareketlerle süzülen, zaman zaman cilveleşen, birbirlerini kovalayan sevimli Japon balıkları ve daha niceleri... Akvaryumların gizemli dünyasını gören ve kendini bu güzelliğe kaptıran birçok insan doğruca akvaryumcunun yolunu tutup gönlünce bir akvaryum ve bir torba su içine konmuş birkaç güzel balık alarak heyecanla evine koşar. Akvaryumunu evinin en uygun kösesine yerleştirip, bu zevki tatmaya çalışır. Ancak bu tür girişimlerin çoğu husranla sonuçlanır. Çünkü akvaryumda balık beslemenin bazı ince kuralları vardır. Bunlar da deneyimli akvaryumculardan, konuyla ilgili kitaplardan edinilebilir, Gelin, akvaryum ve balık satın almadan önce temın edilmesi gereken malzemeleri inceleyelim: Uygun boyutlarda akvaryum, filtre, derece, rezistansterınostat, süs bitkileri, dere kumu, hava pompası, hava taşı, ince cam boru, ince plastik hortum ve de hava musluklan. Akvaryum direkt gün ışığı altında olmayan bir yere konmalıdır. Işığın akvaryumun estetik görünümü üzerindekirolü çok büyüktur. İyi ışıklandırılmış akvaryum çok daha güzel bir görünüm sergiler. Zayıf ışık altında bitkilerin güzelliği, balıkların renkleri yeterince görülemez. Bahkların da yemlerini rahatlıkla bulabilmeleri için az da olsa bir miktar ışık şarttır. Balıklar yemlerini görüp bulamazlarsa yem dibe çökerek zamanla suyun kirlenmesine neden olur. Işığa en fazla akvaryumdaki bitkilerin gereksinimi vardır. Bitkiler yeterli ışık alamazlarsa özümleme yapamazlar. Böyle olunca suya oksijen yerine, karbonhidrat verirler. Renkleri bozulur, kokuşurlar. Yetersiz ya da fazla ışık yüzünden akvaryumda yosunlar oluşur. Işık fazlaysa akvaryumun camında yeşil yosun, azsa kahvcrengi yosun görülür. Yosunlar akvaryumunuza uygun yeri seçmenizde size yol gösterebilirler. Işık açısından en ideal ortamı hazırlamak için birkaç önemli noktaya dikkat etmek gerekir: 1 Akvaryum gün boyunca aydınlık bir yere konmalıdır, 2 Günde bir iki saat kadar akvaryum direkt ışık almalıdır. 3 Gün ışığının akvaryuma arkadan vurması daha iyi olur. Bu saydıklarımızı yerine getirsek bile yine de yapay ışığa gereksinimimiz olacaktır. Günümüzde hemen herkes dışarıda çalıştığına göre özenle hazırladıkları akvaryumları gün ışığında seyretmek olanağı bulamayacaklardır. Salon lambasının ışığı da yeterli olmayacaktır. Akvaryumunıızu aydınlatmak için elektrikli, gazlı cıva buharlı lambalardan yararlanabilirsiniz. Işığın dağılmasım önlemek için yansıtıcı da kullanılabilir. Yaıısıtıcılar ışık kaybını önlerler, ışığın akvaryuma doğru açıdan gelmesini sağlar. Aydınlatan lambanın ısısını akvaryuma kazandırırlar. Ancak yansıtıcılar lambanın fazla ısınmasına neden olduklarından Ömürlerini kısaltırlar. Elektrik Iambaları ısı da ürettiklerinden iki yönlü yarar sağlarlar. Floresan lambalar tabii ki daha ckonomiktirler. D Tebdili saksıda ferahlık vardır c üs bitkilerınin saksılarının belirli aralıklarla değiştirilmesi, bitki sağlığı açısından bir zurunluluktur. Birçok amatör çiçeksever, bu işlcmi ya bilmediklennden ya da önemsemediklerinden, zamanla bu yüzden bozulmaya başlayan bitkilerini, başka nedenlcr arayarak düzeltmeye çahşmaktadırlar. Bitkılerin ne zaman saksı değiştirmeye gcrcksinimleri olur? Bunun için genel kural, sürekli büyüyen bitkılerin yılda bir kere vc bahar basında saksılarının değişlirilmcsidir. Bitkiler kış aylarında genellikle dinlendiklerinden, hızla bUyümeye devam edeceklcri bahar aylarından önce, eğer gcrckiyorsa bir veya iki buyıik bny saksıya alınmalıdırlar. Belli bir irıliğe gelince büyümesi duran Afrika Menekşesi gibi veya zaten büyük kaplara yerleştirilen Devetabanı, Cocos gibi bitkılerin ise her yıl saksılarının değiştirilmesi gerekmez. Bitkinin saksı değiştirmeye gereksinimi olduğunu nasıl anlayacağız? En kolay yol, saksının alt dcliğinden köklerın dışarıya uzayıp uzamadığını denetlemektir. Eger alltan kökler görunuyursa, saksı değiştirmek gerekli demektir. Bitkinizde herhangi bir diğer hastalık olmadığı haldc sağlıklı gorunmiiyor ve çiçek açmıyorsa, gene saksı değiştirmek gereklidir. Zamanla saksının içi köklerle dolmuş ve toprağı kuşatmış olduğundan, bitki beslenemiyor olabilir. Genellikle yetişkin durumda satın alınan ithal bitkiler, en ergin zamanlarında satışa çıkarıldıklarından ve maliyet dUşürmek için saksıları değiştirilmediğinden, çoğunlukla bu durumdadırlar. Ve bunlar alındıktan kısa bir sUre sonra güzel görUntülerini kaybederek bozulmaya başlarlar. Sanıldığı gibi bitkılerin ortama uyum sağlayamamasından değil anlattığımız nedenden bu durum doğmaktadır. En iyisi, bu tür bitkileri satın alırken satıcıdan bir boy büyük saksıya yerleştirmesini istemcktir. Bitkiyi yeni saksısına yerleştirmek için önce zedelemeden eski kabından çıkartmak gerekmektedir. Bunun için saksının bUyUklUğüne göre bir veya iki kişi gerekir. Tek başınıza hâkim olamayacağınız irilikteki saksıları yalnız değiştirmeye kalkmayın, bitkiye zarar verirsiniz. Eğer saksı uygun buyuklükte ise bir elinizi toprak yuzeyin» koyun ve bitki sapını parmaklannızın arasına sıkıştmn. Saksıyı baş aşağı çevirip diğer elinizlc yan çeperlere aşırı zorlamadan vurun. Normalde, saksının topraktan kurtularak çekince çıkması gerekir. Eğer saksı boğumlu ise veya bu yöntemle tutunduğu toprak ve köklerden ayrılmıyorsa, bitkiye zarar vermemek için saksıyı kırmanız en iyisidir. Satın aldığınu bir veya iki boy büyük saksıya, dibine önce saksı kırıklan sonra da bir miktar toprak koyarak bitkinizi yerleştirin. Bitkiyi koyduğunuzda, yanlarda toprak dolduracak 34 cm.lik boşluk kalmıyorsa, yeni saksı da kUçük demektir. Yanları da toprakla doldurun, elle çok bastırmadan sıkıstırın ve toprağın oturması için saksıyı yavaşça birkaç defa yere vurun. Toprak saksı kullanıyorsanız, ilk sulamayı su dolu bir kaba saksıyı birkaç saat yerleştirerek yapmalısınız. Yeni toprak saksılar, çok kuru olduklarından toprağın bütün suyunu emerler ve bitkinin kurumasına neden olabilirler. Ya da saksıyı kullanmadan gün boyunca birkaç defa iyice ıslatarak suya doyurun. Saksıdan çıkardığınız bitkinin kökleri, toprak kısmın ustunu bir ağ gibi sarmışsa, bu kökler geç kalındığından aşırı büyümüş ve gereksiz köklerdir. Tıpkı bitkiyi budar gibi bu aşırı kökleri de temizlemelisiniz. Bunu kolayca yapmamn yolu, bu durumda olduğunu tahmin ettiğiniz veya bildiğiniz bitkilerin saksısını, toprak iyice kuru iken değiştirmektir. Bir elinizle bitkiyi ve toprağı yukarıda anlattığımız şekilde sıkıca tutarken, diğer elinizle köklerin bulunduğu kısmını ovalarsanız, bu gereksiz kökler ve toprağın bir kısmı kolayca döküleceklerdir. Bunun bitkiye hiçbir zararı yoktur. Aksine daha iyi gelişmesini sağlar. Dökülen kök ve toprak kalıntılarını kullanmayın, besin değerleri yoktur. Bunun yerine, bitkinize uygun nitelikteki aldığınız veya hazırladığınız toprağı kullanmalısımz. Başanlar, bol çiçekli günler... L J \m 31