Katalog

S A 6 L I K. Erdal Atabek Solunum yollarının uyarısı: Öksürük Öksürük, bir uyarıdır; her zaman dikkate alınması gereken, nedenlerinin araştırılması elzem bir uyarı... öksürükle bırlıkte ses kısıklığı, gırtlağın hastalığını düşündürür. La1 rirjil dediğimız , ust solunum yolları yangısı kcndını böyle gösterır. Genellikle, solunum yolları yangısı gırtlakta kalmaz, soluk borusuna da iner, "larinjit ve trakeit" biçıınini alır. öksürük daha şıddetlıdir, uzun öksürüklcrle çok az, yapışkan bir salgı çıkarılabilır. Bu tipteki öksürüğün ktsa surede geçmedığı de bılınnıektedır. Duyarlı duruma gelen solunum yolları en küçük bir rahatsız edıcı etkenden (sigara içme, sigara ıçılen yerde bulunmak, kırlı bir havayı solumak, terlemck, ısı dcğışıklıklerı gıbı) etkılenır, yıneler, şiddetlenir Alt solunum yolları hastahkları (bronşlar, bronşıyoneller, alveoller gibi) değışık tıpte oksürüğe neden olur. Bazen salgılı, dolu öksürükler, bazen de nöbet biçimindckı öksürükler dıkkatı çeker. Genel olarak, gecelerı öksürük daha da artar. Öksürükle kan gelmesi, öksürükle gelen salgının miktar ve karakter değiştirmesi daha çok dikkat çekicidir. 2. öksürükle birlikte bulunan dığer belırtıler önemle saptanmalıdır. öksürükle birlikte bulunan ses kısıklığı, soluk darlığı, değışık derecelerde ateş, yorgunluk, terleme kılo kaybı, vb. bulgular dıkkatle saptanmalıdır. 3. öksürüğün süresi üzerinde dikkatle durulmalıdır. Genellikle, bırkaç günlük, bırkaç haftalık, bir aydan daha fazla süren öksürükler değişik etkenleri düşündürürler. Bunların, basit nedenlere bağlanıp geçiştirilmesi yanlıştır. 4 öksürüğün karakter değiştirmesıne dikkat edılmelıdir. Basit bir öksürük gibi başlayan olay, sonraki günlerde karakter değiştirir. Bu değişiklikler dikkatle ızlenmeli, nitelik ve nicelik değışmelerı gerekli biçimde incelenmelidır. S. öksürükle birlikte salgı da varsa, buna dikkat edilmelidir. Bu salgının zamanı, tipi, şiddeti, özellikleri saptanmalıdır. Hekime bılgi verirken de bunların dikkatli biçimde anlatılmasına önem verilmelidir. 6. Tek belirti olarak öksürük hiçbir zaman savsaklanmamalı, mutlaka hekime başvurulmalıdır. Unutulmamalıdır ki, bazen çok önemli bir hastalığın tek ve ilk belirtisi öksürük olabilir. 7. öksürüğün nedenleri olarak şunların bilinmesi yeterlidir: Solunum yollarının mikrobik yangıları: Larinjit, trakeit, bronşit, bronşiyolit, pnömoni, plörezi. Solunum yollarının alerjik hastahkları: Bronşıal astma, alerjik hastalıklar. Solunum yolkrı tümörleri: Larinks, trakea, bronş tümörleri. Solunum yollarını dışındaki nedenler: Başta kalp yetmezliği olmak üzere çeşitli nedenler. 8.Sigara, öksürüğün önemli bir nedenidir. öksürük, sigarayı neden olarak göstermemeli, sigaranın bırakılması için neden olmahdır. Sigaranın yol açtığı hastalıklar arasında bronşit, kronik bronşit, amfizem, bronşektazi, bronş kanseri bulunması, durumun ne denli önem taşıdığıru belirtir. 9. öksürük, hekime başvurma nedenidir. özellikle, bırkaç günden fazla süren öksürük, bir soğukalgınhğırun diğer bclırtılen geçtıği halde geçmeyen öksürük, mutlaka hekime başvurmayı gerektırir. öksürükle bırhkte salgıda kan, salgıda koku mutlaka hekım tarafından görülmelidır. 10. öksürük için ıhk içecekler, ıhlamur, A ve C vıtaminlerının alnunası (limon, portakal, greyfurt, havuç, yeşıl salata gibi sebzelerle) yararlıdır. • Sebzeler rehberi Taze soğan Tazesoğan bir ağız tadıdır, tazeliktır, yenilıktir. öncelerı, sadece mevsimınde bulunurdu. Şimdı seracılıkla her mevsımde var. Et yemekleri pişirılirken tazesoğan koymak yakışır, ama asıl yeri sofraya temız yıkanmış getırıldığınde salatanın yanıdır. Soğanın ve sarımsağın kendilerine özgü kokuları, bu ıkı değerli sebzenın çiğ yenmesını engeller, ama yenmelennde de çeşitli yararlar olduğu goz ardı edilemez. Soğan zambakgillerdendır. Kökenı Orta Asya'dır, sonra Asya'nın batısında ve Akdenız'de yaygınlaşmıştır. Şimdi, dunyanın her yerınde, uygun ıklımlerde yetışıyor Şıfalı yanlarından söz edildiğinde, "kanı sulandırdığı", "tansiyona lyı geldıği", "gözlere fer verdığı" soylenır. Bunları nasıl yaptığı pek açık değılse de diüretik bir etkısı (ıdrar mıktarını arttırıcı) olduğu bılınir Tazesoğanın kalorisı çok değildır. 100 gramında 40. Proteın 1.5 gm , yağ 0.2 gm., karbonhidrat 8.1 qm. ksürük, rahatsız edıci bir refleks belırtidir. Solunum yollarını gırtlaktan (larinks), soluk borusuna (trakea), soluk borusundan akciğer ıçindeki solunum yollanna (bronşlar, bronşiyoller) kadar uzanan sisteminin dikkate alınması gereken bir uyarısı. Sigara içenlerin sabah öksurükleri UnlUdur, genellikle sabah temizliğinin bir parçası sayılır. Oysa, sigara içenlerin giderek ilerleyen "bronşit'M biriken salgının dışarı atılmasını gerektirmektedir, öksürük solunum yollarının uyarısıdır. Kış aylarının soğuk almalan, gripleri, solunum yollarını da hastalandırarak öksürüğe yol açar. Bu durumdaki öksürük, salgısı 82, "kuru" denilen tiptedir, boğazda bir gıcık vardır, öksürük rahatsız edici biçimde sürer. Ö Üksflrflk"te yapılması gerekenler 1. öksürük, her zarhan için dikkate ahnması gereken bir uyarıdır. öncelikle, öksürüğün nedeni bilinmelidır. Bunun için de gerekli araştırmalar yapılmalı, öksürüğün nedeni ortaya çıkarılmalıdır. u Taze soğanın, "kanı sulandırtiığı", "tansiyona iyi geldıği: "gözlere fer verdlğl" söybnlr Hangi dergiler, hangi kitaplar? , Ülkemizde halkı bllgilendlrmeye yönelık, anlaşılır biçimde yazılmış sağlıkla llgllı kitaplar, son yıllarda yayımlanmaya başlandı. Bu alanda kltaplığımız çok zengln degıl. Oysa, konu çok önemlidir ve günumüz ınsanının en çok merak ettigi konuların başında "sağlık konuları"nın geldığı bılınmektedir En çok yayın yapılan konular Dıyet yapmaya, zayıflamaya yönellk beslenme, ruhbilim ve ruh sağlıgı, cınsel konular, çocuk sağlığı ve bakımı Başka konularda da yapılmış yayınlar varsa da bu üç konu çeşitlı bakımlardan ele alınmıştır Yayımianan kitapların bazıları çevirldir, bazıları da Türk heklmlerl tarafından yazılan kitaplar Hemen belirtmek isterim ki, tıbbın her alanında çevırı yayınlar kaçınılmazdır, ancak, yararlı olması külturumuz içınde anlatılmasıyla yakından bağlı olan sağlıkla ılgılı yapıtlarda bızım hekımlerımızın yazdığı kitapların ayrı bir yerı vardır. Konunun toplumumuzda yaşanan durumu verılmesı gereken örnekler, gundelık davranışlarımızla bağdaştıracağımız konular. sağlıkla ılgıll konularda "bızım hekımlerimızın" yapıtlarına özel bir önem kazandırmaktır özel olarak bu konuda yayın yapan bir yayınevi yoktur Çeşitlı yayınevlen bu alanda yayımlar yapmıştır. Dergılere gelınce, gene bu konuda özel bir dergı yayımlanmamakta, çeşitlı dergılerde sağlıkla llgili konular verılmektedır. En çok bilgi verilen konular da tıpta yenillkler, cmsellik, ruhsal konular olmamaktadır önumüzdekl haftadan başlayarak, yayımlanmış kitapların bazılarını tanıtacak, okurlarımızın evlcrinde bir "sağlık kttapltgı" oluşturmalanna yvduncı oiaca0ız. • Mlneral değerleri şöyledir: Sodyum 9 mg., potasyum 157 mg., kalsıyum 27 mg., fosfor 36 mg., magnezyum yok, demır 0 5 mg., fluor 0.04 mg. Bu değerler sebzeler içınde orta düzeyde sayılmaltdır Vitamin değerlerlne gelınce. A vıtamıni 33 mıkrogm., E vitaminı 0.2 mg., B j vitamını 0.03 mg., B2 vitaminı 0 04 mg., niasın 0.2 mg., C vitaminı 10 mg., Çeşıtten zengın, mıktardan orta derecede bir lıstedır bu Meraklıiarı, beyaz peynırle yemeyi severler kı, değışık tadı bunu hak eder. Mutfağın sadık dostu kurusoğanın yerını, ara sıra tazesoğana bırakması, doğrusu ya, sağlığa uygun bir tazelenmedır Haftaya: KURUSOĞAN...» 15