Katalog

İSYANKÂR BİR MÜZİK PATLAMASINDAN UYSALLIĞA Burak Eldem ğer 'nüfus kâğıdı'nda 'doğum tarihi' ile ilgili bilgiler güvenilir bir kesinlik taşısaydı, içinde bulunduğumuz günlcrde 'Rock Müzik' için kırkıncı yaş günü kutlamaları düzenlenmesi işten bile değildi. Büyükçe bir dilimini geçen ay Avrupa'yı birbirine katan Madonna'nın götüreceği devasa pastadaki kırk mumu söndürmek için tüm rock müzisyenleri aynı anda üfleyince de, yaşlı dünya hatırı sayılır bir fırtınayı tadardı herhalde; tıpkı İcırk yıl önce dUnyayı şöyle bir çalkalamaya başlayan rock'n'roll fırtınası gibi. Ve kimler çağrılı olurdu böyle bir partiye acaba? Mickey Mouse kültürünün hilkat garibesi 'thriller'ı Mlchael Jackson, Pasaklı Sally'nin rock alanındaki temsilcisi Cindy Lauper, neredeyse Ronald Reagan'ın Beyaz Saray kadrosundan maaşa bağlayacağı YeniAmerikanizmin sembolü Bnıce Springsteea, bugünlerde Majesteleri ile aralarında su sızmayan bir zamanların asi Beatle'ı Paul Mc Cartney, "Tövbe vallahi, bundan sonra muhafazakflr ve uslu bir çocuk olacağım," şeklindeki beyanatlanyla Margaret Thatcher'dan koca bir aferin alan Pete Townshend ve daha birçokları. Tabii arka sırada, ayakta duran, rock endüstrisinin 'gizli kahramanlan' organizatör ve menajerler (Brian Epstein'in anısına 1 dakika saygı duruşu lütfen); dikkatle bakılmayinca fotoğrafta pek seçilemeyen, para saymakla meşgul plak prodüktörleri ve RCA, CBS, DECCA, Atlantic, Warner Bros etiketleriyle süslü birtakım gösterişli çelenkler; ve nihayet fonda, müthiş bir kalabalık yaratan hayran kitlesi ile, isterik çığlıklar arasında birbirini ezen 'groupie'ler. Yirminci yüzyılın gördüğü en ilginç parti olurdu bu herhalde. Nereden, nereye. Söz konusu kırk yıl içinde rock müziğin çizdiği yörüngeyi şöyle bir gözlemek bile, yakın tarih içinde çıkılacak büyülU bir geziden farksız gerçekten. Kırk yıl, "bir yastıkta tam kırk yıl" geçirdi dünya, rock müzik ile; dile kolay, öyle değil mı? lsin en dikkate değer yanı, uzunca bir süredir toplumbi kırk yılı Rock'ta patlama: Elvis Görünüşte her şey iyi hoş da, püriten Amerikan'nın geleneksel değerlere bağlı yetişen yaşlı kuşaklafı için, bir beyazın zenci müziğiyle uğraşması affedilir gibi değil. 194O'lı yıllarda Wyonie Harris, Big Joe Turner ve Jay Mc Neely'nin yaptığı müziği kendi kendine taklit etmeye çalışan beyazlar, bu nedenle büyük tepki görmüşler. Rhythm and Blues'dan *remekle birlikte başlı başına yeni bir tür olarak doğan rock'n'roll'un kendini kabul ettirmesi ise, ancak bu müziğin gelecekteki parlayışım sezen beyazlann çabalan sayesinde olmuş. Bu anlamda 'kuyruklu yıldız' Bill Haley ve Comets'in yadsınamaz bir önemi var rock tarihinde. Little RJchard, Bo Diddley, Chuck Berry gibi siyah yıldız) ann oluşmakta olan biçeme katkılan da çok bü>1lk tabii; ama gerçek anlamda bir "rock'n'roll boom"un ortaya çıkmasını sağlayan en önemli isim, kamyon şoförü: Elvis Aaron E lim uzmanlarının ve psikanalistlerin de ciddiye alıp, üzerinde kafa yorduğu bir fenomen haline geldi rock. Oysa başlangıç döneminde, Batılı aydınlar tarafından asla ciddiye alınmamış ve özellikle 'sanat müziği' geleneğinin hatırı sayılır biçimde dışına çıktığı için sürekli küçümsenmişti. Cazı kabullenmekte (ilk zamanlardaki biriki mırın kınna karşın) fazla direnmeyen Avrupa'nın entelektüelleri için, "Bebek ağlamasıyla at kişnemesi arası" sesler çıkaran ABD'li rock'n'roll'culann ürettiği mUzik, tam bir felaketti. Hele bu müziğin giderek büyüyen bir toplumsal kaynamada 'teenage' gençliği motive ederek azımsanamayacak bir katalizör rolü oynayacağını düşünen bile yoktu o günlerde... Marks'ın proleter devrimi değildi tabii ki, gündemde olan. Ama öyle ya da böyle, hâlâ ınsanlar üzerindeki çarpıcı etkisini yitirmeyen '68 Hareketi ve dinamizmi, ergenlik dönemini ellilerin sonuyla aJtmışların başı arasında yaşayıp, rock müzik dinleyerek ilk isyankâr ruhu tadan gençlerin eseri o' duğuna göre, müziğin 'eğlendirici' işlevinin çok ötesinde ar lamlar taşıyan 'rock devrimi'ni her yönüyle ciddiye almak d kaçınılmaz görünüyor. Rock'ın yaş günü 1947'de ml? İlk 'start'ın ne zaman verildiğine ilişkin görüşler arasında tam bir anlaşma sağlanamamış olsa da, rock döneminin ba$langıanı oluşturan önemli dönüm noktaianndan birinin, kırklı yıllann sonu ile ellili yılların başı olduğu kabul ediliyor. Zencilerin geleneksel 'blues' ekollerinin özellikle savas yıllannda hızlamp, güçlüritmlerlekaynaşmasıyla olusan 'Rhythm And Blues' türü müzik, rock'n'roll için de ana kaynak durumunda. Ancak bu müzik türüne beyaz müzisyenlerin ilgi duymalarından ve değişik tekniklerle uygulamaya baslamalarından sonradır ki,, rock'n'roll patlaması gerçekleşcbiliyor. Ticari anlamdaki verileri değerlendirdiğimizde, başlangıç o/arak almabilecek olay, countryvvesternblues geleneklerinden yararlanan BIII Haley ve topluluğ "Comets"in tüm dünyayı çalkalayan bombası 'Rock Around The Clock'ın piyasaya çıkışı; 1955 yılı gözüküyor başlangıç olarak. Ne var birçok müzik yazan da söz konusu patlama; hazırlayan şarkının, RoyBrown'ın 1947yılın plağa kaydettiği 'Good Rockin' TonighC olduğunu öne sürüyor. Bu en eski tarihi ciddv alırsak da, baslangıçta sözunü ettiğimiz yas g pastasını hazırlamamız gerek, çünkü kırk yasınj doldurmuş oluyor rock. Rock'ın "Kuzey Yıldızı" Elvis Presley m Napolyon'u hıcveden bir Elton John Unutulmaz topluluk "Rollıng Stones " 16