Katalog

Bugun 72 yaşında olan Amenkalı yazar Arthur Mıller (ortada), ikı yıl öııce Türkiye'deydı Ingılız yazar Harold Pinter'la bıriıkte ultemize gelen Mlller, Cumhuriyet gazetesinı de zıyaret etti, Genel Yayın Yönetmenımız Hasan Cemal (solda) ve Müessese Mudurumüz Emine Uşaldıgıl (sağda) ile guruştü. Tüm anı kitaplarında "Keşke..."ler vardır. Amerikalı oyun yazarı Arthur Miller'in "Zaman Dönemeçleri" adlı yapıtında, en fazla "Keşke" Marilyn Monroe ile ilgili bölümlerde. Kışkırtıcı ve farklı aşanlı oyun ve senaryo yazarı Miller'ı Hollyvvood'da daracık elbiseli genç bir sarışınla tanıştıran Elia Kazan olmuştu. Seksapeline rağmen, Miller onda garip bir kendisine güvensizlik ve korunma isteği sezmişti: 'Göriinüşe göre diinyada yapayalnızdı." Sonraları, dünyaca ünlü, görünüşte uyumsuz ve bu yüzden spekülasyonlara neden olan "ciddi şair ve seks sembolu çiftin" beraberliği sırasında, Arthur, Marilyn'e, "Sen tanıdıgım en hüzünliı kızsın," diyecektir. Marilyn'in yanıtı ise, "Bunu bana söyleyen tek insansın", otacaktır. Arthur Miller'in Marilyn Monroe ile geçirdiği yılları anlatan notları, ölümün her zaman ve her yerde eşIik ettiği kadını anlatan soylu ve gerilim dolu bir anılar dizisi. VValdorf Astoria'da mutlu günler; Long Island'daki kiralık evde mutlu günler... Marilyn yemek pişirmesini öğrenip kendi yaptığı makarnaları fönle kurutuyor. Denizden kumsala çıktığında, "Güçlü govdesi güneş ışınlarını Boticelli'nin Veniis'ii gibi yansıtıyor."... Miller, 6 hafta Nevada eyaletinde kalıp iki çocuğunun annesi olan birinci karısından boşanıyor. Laurence Olivier'in Marilyn'le "Uyuyan Prens" filmini çevirdiği lngiltere'de mutlu ve mutsuz günler... Monroe ve Olivier arasında gerilimler, Marilyn ve Arthur arasındaki ilk krizler. Miller, kendisini nüviten şüpheciliğtnden ve ürkekliğinden kurtarmış olan Marilyn'i, onda derinlemesine yer etmiş olan başarısızlık korkusu ve aşağılık duygularından sıyıramıyor... Marilyn, depresyonlarından ve uykusuzluğundan gittikçe daha çok barbütrat kullanarak kaçıyor. "Her gece tekrarianan küçük intiharlar!" Sonraki üzüntü dolu günler, hemen hemen yalnızca Huston, Monroe, Gable, Montgomery Clıft ve Eli Wallach "Uygunsuzlar" filmini çevirdikleri sıralarda. Miller senaryoyu Marilyn için, onu kendini yok etme yolunda durdurabilmek umuduyla yazmıştı. Çekim çalışmaları durdurulmak zorunda kalınıyor. Marilyn hap bağımlılıgı nedeniyle psikiyatristinin gözetimi altında 10 gün süreyle Los Angeles'taki özel bir klinikte tedaviye alınır. Film tamamlanır, ama çocuksuz MillerMonroe evliliği de sonuna gelmiştir. 1961 'de aynlırlar. 1962'de Monroe yüksek dozda uyku ilacından ölür. Birbirlerinin güçlerini aşan beklentilerle doldurdukları ilişkilerinin başarısızlığındaki payının bilincinde olan Miller, Marilyn'in "unutmasına" yardımcı olmak için hapları öneren doktorları suçlar. Marilyn'in insanod ve basına davalar açar. hğını göz ardı eden veya tarumayan HoUywoo Arthur Miller, Marilyn Monroe'yu anlatıyor: rthur Miller, ülkemiz sanatseverlerinin hiç de yabancısı olmayan bir yazar. Bugün artık Eugene O'Neill ve Tennessee VVİIIİams'la birlikte ABD'nin en büyük üç oyun yazarından biri sayılan Arthur Miller, dilimize çevrilen ya da sahnelenen "Cadı Kazam", "Satıcının ö l ü m ü " gibi yapıtlarmın yanı sıra insan hakları konusundakl etkinlikleriyte de tanınıyor ülkemizde. iki yıl önce ingiliz yazar Harold Pinter'la birlikte ülkemize gelen, bu arada gazetemizi de ziyaret eden Arthur Miller, kısa bir süre önce anılarını "Zaman Donemeçleri" adı altında yayımladı. A B ABD'de yayımlanan kitabı şu sıralar Federal Âlmanya'nın "Der Spiegel" dergisi de tefrika ediyor. Miller, anılarında, Broadvvay ve Hollyvvood izlenimlerini, senatör McCarthy'nin Amerikalı aydınlara karşt kaynattığı cadı kazanlarını, Uluslararası PEN Başkanı olarak yaşadıklarını dile getiriyor. Ne var ki, Miller'in anılarında bir dönemin ünlü yıldızı Marilyn Monroe da önemli bir yer tutuyor. Nasıl tutmasın ki, Miller, Monroe'yla evli olduğu yıllarda tek bir oyun bile yazmamış, yalnızca Monroe için kaleıne aldığı, John Husten'ın yönettiği "Uygunsuzlar"ın senaryosuyla yetinmişti. Marilyn'li yılları dışında, Miller'in anılarındaki ağırlık noktalarından biri de, Uluslararası PEN'in Başkanı olduğu dönem. 1966'da Londra'dan bir mektup alır Miller. Nijeryalı yazar Wole Soyinka, ulkesindeki iç savaş sırasında tutuklanmıştır. Miller'dan araya girmesi istenmektedir. Birçok eleştirmence "Amerika'nın ibsen'i" sayılan ünlü yazar, General Gowon'a yazarak Soyinka'nın bağışlanmasını ister. Mektubu Gowon'a bir ingiliz işadamı iletir. Mektubu okuyan general, şaşkınlık içinde, ingiliz Işadamına, bu Miller'in bir zamanlar Marilyn Monroe'yla evtenen yazar olup olmadığını sorar. "Evet" yanıtını alınca da, geleceğin ilk Afrikalı Nobel Edebiyat ödülü sahibi Soyinka'nın tahliye emrine basar imzayı. Arthur Miller bugun yetmiş iki yaşında. Ardında sanat ve siyaset dünyasının çarpıcı olaylarıyla yüklü zengin bir geçmiş var. Biz, burada, Miller'in Marilyn'li yıllarından bazı anılarını aktarıyoruz bu pazar.D Miller. *0na dokunmadan gizli bir alışvenşımız olmuştu Miller, Marilyn'i savunuyor Tamamlanmayan son filmln yuzme havuzu sahnesinde Marlyn. Miller, aynlmalanndan bir süre sonra New York'ta bir gazete bayiinde Marilyn'in ta 14