Katalog

T ÎSS^M Mağara araşnrmalan ekipleri, geneüikle 1020 kişilik gruplardan oiuşur. Gntplann kalabalık olmasımn baş nedeni kullamlan araç gereçin fazlalığıdır. (Fotoğraf: ORAL ÜLKÜMEN) katırlarve 18 kişilik ekip, daha ilk saatlerde kuvvetli bir sağanak yağmura yakaİandı. Derebucaklı rehberimizin verdiği bilgilere göre, yalnızca iki saatlik yolumuz kalmıştı. Yağmur dinene kadar çadırlanmızı kurup kamp yapmaya karar verdik. llerleyen saatler, eğimli arazide ve yağmur altında geçirilen gece, tam bir fıyasko idi. Ve sabah köye dönüş... Ertesi sabah ekip yeniden yola koyuldu. İlk 6 saatlik yolculuğun sonunda, orman oldukça sıklaşmış ve yurümek güçleşmeye başlamıştı. Ağaçlar, dallar, çalılar ve keskin kayalar arasında son 300 metreyi ancak bir buçuk saatte aşabildik. Bölge halkının mesafe ve süre konusunda verdikleri rakamların en az 2.5 ile çarpılması gerektiğini de bu arada öğrenmiş olduk. 15 metre yüksekliğinde ve 10 metre genişliğinde bir tüneli andıran giriş kısmında ilk göze çarpan, yıkılmış bir savunma duvarı ve temelleri kalmış 10 hanelik bir yerleşimdi. Geç Romaerken Hıristiyanhk dönemlerine ait olduğunu sandığımız bu kalıntılar arasında kamp kurup, birkaç günlük araştırmamız süresince burada konaklamaya karar verdik. Ertesi sabah, girişteki galeri boyunca ilerlediğimizde, gökyüzüne açılan dev bir bacanın altında yol ikiye ayrıldı. Yüz binlerce yıl önce, bu mağaranın oluşmasını sağlayan yeraltı deresi, batıdaki koldan gelip, kalıntıların olduğu girişten dışarı akmaktaymış. Daha sonraları, açılan yeni çatlaklardan güney doğrultusunda, aşa otoğraj: OKAL jaraları yor ve sistem kendi doğal dengesiyle yaşamını sürdürüyor. 4 yıldır araştırmalarımızı sürdürdüğümüz kireçtaşı kütle, güneyde ve kuzeyde su geçirmeyen tabakalar üzerine kurulmuş köylerle çevrelenir. Balta girmemiş ormanlarla kaplı olan bu tepede, yağışlann aşındırması sonucu, dev karınca yuvalannı andıran boşluklar ve delikler oluşmuş. Bu mağaraların en bilyUğU ve en önemlisi ise Ilgarini... 1982 yazında, o güne değin yalruzca giriş bölümüne ilişkin bilgiler edindiğimiz bu mağaradaki yolculuğumuzun yer altında nerelere kadar sureceği sorulanyla, Derebucak köyünden yoia çıktık. Yolculuğumuzun ilk bölümü ve en zt»r kısmı olan 250 metre yüksekliğindeki duvarda, uzun zikzaklar çizen patikayı takip eden yüklü heyecan Hepimiz mağaraların ne gibi tehlikeler içerdiğini bildiğimizden, zaman ilerledikçe sinirler gerilir, sessizlik artar. ğıya doğru akmaya başlamış ve kilise kalıntıları ile mezarların bulunduğu galeriler oluşmuş. Geçmişte daha düşük kottaki bir ağızdan yüzeye çıkan su, taşıdığı kalsiyum karbonat nedeniyle aşındırma safhasından sonra biriktirme safhasına geçtiğinde oluşan travertenler zamanla bu galerinin tıkanmasına yol açmış. Artık su daha derinlerde kendine yeni yollar açtığından bu galeri günümüzde, kuru ve çok ilginç oluşumlarla kaplı. Bir grup araştırmacı, Topmeydanı, Döngelyanı ve Ilgarini mağaralarında araştırmaları sürdürürken, diğer grup, çevrede yeni düdenleri aramayı sürdürüyordu. Ikinci günün sonuna doğru Hasan ve Gürsel oldukça geniş doğal bir kuyuya, bir nehrin şelalelerle battığını saptadılar. Ertesi sabah Hasan, Gürsel ve Bahar'dan kurulu ekip, 30 metre dimdik inen kuyuya 10 milimetre kalınlığındaki özel ip ve diğer teknik gereçler yardımı ile inmeyi başardılar. Düdenin derinlere doğru devam ettiğini bildirerek su ile birlikte yolculuğu sürdürmek Uzere gözden kayboldular. Artık bizler için yapılabilecek tek iş, yalmzca ekibin dönüşünü sabırla beklemekti... içerdiğini bildiğimizden, zaman ilerledikçe sinirler gerilir, sessizlik artar. Ekibin gözden kayboluşundan bu yana yaklaşık 10 saat geçmiş ve en korktuğumuz olay başlamıştı. Yağmur yağıyordu... Yağışlarla çoğalan derenin suları doğrudan, içeride arkadaşlarımızıh bulunduğu düdene batıyordu ve derinlerdeki galerilerin daralan kısımları tamamıyla sularla kaplanabilirdi. Yapabileceğimiz tek şey, riski göze alıp iki kişilik bir ekiple süratle mağaraya inmek ve aşağıdaki gruba haber vermekti. Tahminlerimize göre, 34 saat kadar bir zamanımız vardı. Cemil ve Hüsam, hemen hazırlarup mağaraya doğru yola çıktılar. Artık beklemek daha da zorlaşmıştı. Akşam kamp ateşinin başında yağmura rağmen tüm ekibin neşesi yerindeydi ve günün tüm ürkütucülüğü çoktan unutulmuştu. Kapaklı düdeninde, eksi 210 metre derinliğe ulaşılmıştı. Ertesi gün, mağara tam olarak ölçülecek ve fotoğraf çekimleri sona erdirilecekti. (1) Kant: Kireçta^lan ve bcnzeri kayaçlann dı$ olaylaria afinımlan sonucunda ortaya çıkan yıiıey şekilleri. (2) Doün: Kuyu ya da çukuriuk ^klindc tipik bir kant olayı. (3) Lapya: Ufak çaUak, çizik ve yanklar blçimlnde bir karst »ekll. . Kastamonu yöresindeki Küre ormanları da j iki konu, bir gezinin anılarında birleştiler. Türkiye'nin mağaraları En derln mağaralar: 1 Oudencık (Antalya) 2 Sakaltutan dudenı (Antalya) 3 Sakaltutan delığı (Antalya) 4 Ilgarini (Kastamonu) 5 Pmargözu (Isparta) 6. Gölcuk dudenı (Konya) 7 Ürkuten obruğu (Antalya) 8 Koyungöbedı (Antalya) 9 Karabayır dudenı (Konya) 10 Kapaklı dudenı (Kastamonu) 330 m 303 m 302 m 260 m + 248 m 245 m 243 m 235 m 225 m 210 m Hepimiz mağaraların ne gibi tehlikeler . En uzun mağaralar: 1. 2 3 4 5 6 7 8 9 Tükıler dudenı (Antalya) 6600 m Kızılelma Mğ (Zonguldak) 6250 m Pmargözu (Isparta) 5275 m Dubnısa Mğ (Kırklarelı) 3150 m Gökgöl Mğ (Zonguldak) 2970 m Atçı ını (Zonguldak) 2725 m Dudensuyu (Antalya) 1840 m Guvercın taşı (Konva) 1638 m Ayva ını (Bursa) (ölçülen kısım) 1400 m 1380 m Bölge halkının mesafe ve süre konusunda verdiği rakamların, en az iki mislini alırsak, doğru ölçüyü elde ediyorduk. 10 Tınaztepe dudenı (Konya) 17