Katalog

Hem de o dili en iyi konuşanın öğrencisı oluyorlar. Bantkitaplar yazarlara da ek gelir sağlı yor: Hem kitabın yazarı olması, hem de eğer kendisi konuşmuşsa, konuşmacısı olarak. Bu arada, iyi konuşamayan yazarlann kı taplarını başkaları okuyabiliyor. Rahmetlı Cahit Sılkı Tarencı sağ olsa idi hcrhaldc kendi kitaplarını okuyamazdı, çünkü galiba hafif kckcme ıdi. Ses taklitçileri ve güzel telaffuzlular içiıı bantkitaplar yeni bir iş alanı açıyor. Karagöz'de bir tek kişi 78 kişiyi konuşurdu: Kadın, çocuk, genç kız dahil. Bunlar, Osmanlı tmparatorluğu sıııırları içinde yaşayan Rum, Ermeni, Yahudi, Arap, Arnavut, çingene... gibi ırklardan kimselerin Türkçe konuşmalarını taklit ederlerdi. Bugün bu iş roman kişilerini canlandırmada kullanılabilir; kullanılıyor. Kaldı ki, sesii romanlar tarihe de mal ola caktır. Reşal Nuri'in romanlarını, Yahya Keınul'ın bütün şiirlerini, Nâzım'ın bütıın şı ırlerini kendi sesleriyle banttan dinlemck doyumsuz bir zevk olurdu. Aziz Nesin, Yaşar Kemal... için bu imkân hâlâ mevcuttur Bantkitaplar kitap sanayiine yeni bir bo yut, yeni bir canlılık getirmiş bulıınuyor Çünkü tür kitapların satışı son 56 yıl içinde akıl almaz sayılara yükselmiştir. 198O'de 200.000 kitapbant ile işe başlayan bir fır ma bugün 7 milyonun üzerinde satış yapıyor. Bir başka kitapbantçı, izlenimlcrını şöyle anlatıyor: "Öncc korka korka, miitevu/ı sınırlar içinde işe başladık. Bize gulııyorlardı. Ban(larımı/ın korler için oldııgıınu sanıyorlardı. Zamanla 10 milyon, 12 ınilyon dolara ıılaştık. Gulenler şimdi gejip bi/i kutluyor. Kısa siırede .satışlarımızı ilk yılkinin 17 katına çıkardık. Birçoklan da çalışmalarımızın saman alevi gibi soneceği kanısında idiler. Bantkilap yoyo, hoolahoop gibi geçici bir hcvesti... Olaylar böyle dtişiinenleri de haksız çıkarBir kitabevine girip raflardaki kitapları kanştırmak yerine, bir "kltapbantçı "ya glrlp sa dı." tın almak istedlğlnlı romanın kasetinl dinleyebileceksiniz. Bilgisayarla yapılan hesaplamalar, yakında 250 milyonluk bir iş hacminin doğacağını gösteriyor. Çeviri romanlar, şiirler, meslek kiiaplaıı, kadınlara öğüt kitapları... bu çerçeve içinde ycr alacak. KISA... KISA... KISA Fil konuşmaları Televizyondakı belgesel filmlerden blrinde fll seslerını ışıtrniştık Bu sesler bir tür konuşma. Fillerin bir de gızh konuşmaları var. Bunu insanlar duymuyor Bu konuşmaya hayvan, genış otlaklarda yayılmış türdeşlon ile haberleşmek için başvuruyor Amerika'nın Cornell Üniversıtesı araştırmacılarına göre fılın alın derisinin altında boğazına kadar uzanan bı boşluk var. Hayvan sessızce konuşmak istedığı zaman gırtlağındaki ses tollerını hareket ettıriyor Ses titreşımlerı ahn derısını alttan tıtretıyor (davul derisı gibi). Ancak tıtreşımler çok alçak frekanslı olduklarından sadece bir başka fıl tarafından algılanabılıyor. Fıl bu yolla 20 kilometreye kadar sesıni ulaşlırabıliyor Alçak (rekanslı tıtreşımlerle sadece fıller değil, balinalar da konuşabılıyor. P I Çamaşır makinesi 3040 yıl öncesine kadar ülkemizde çamaş elle yıkanırdı. Bunun ne ötdürucü, ne yıpratıcı bir İş olduğunu, yapmayan anlayamaz. 50'lerde İlk çamaşır makınelerı gelınce halkımız pek inanmak ıstemedi Makıne çıtı yapabılır mıydı? Yaka ve kol ağzı yıkayabılir miydl' Bunların hepsinin yapılabıldığı anlaşıldıktan sonra makıne furyası başladı Şımdı yeni 3orun fıyat ıdı Çamaşır makinesi çok pahalı ıdı Bunun da çaresı bulundu Batıda Avrupa'da homen her sokakta genel çamaşırlıklar var. Herbırınde 5060 makıne. Makinesi olmayaı oraya gidiyor, saatliğıne makine kıralıyor Ama fazla çamaşır, makıne İle de olsa Insanı gene bıktırıyor Bunu, boyle bir çamaşır yerinln dış duvarına bir annenın tebeşırle yazdığı şu yazıdan anlıyoruz "Hanımlar, beş çocuklu erkekle evlenmeyın Çocuklar sızın de olsa." Banda okunan kitaplar Sesli kitaplar öteden beri vardı. 1930'lu yıllarda, kartpostala yapıştırılmış küçük plaklar sürpriz mektup etkisi yapardı. Başka bir ülkedeki oğlunuz, sesi ile doldurduğu plağı gönderirdi, sonra romanlar plaklara okunmaya başlandı. Günümüzde ise bantkitaplar büyük satış oranlarına ulaşıyor. ıtapçılık yeni bir aşamaya giriyor. Yakında kitapçılarda kitap raflannın yanında kitap seti raflannı da göreceğiz. 1leri ülkelerde bu iş almış yürümüş, yeni bir sanayi dalı olmuş: Kimı kitapları yazarları okuyor, kımilerini profesyonel okuyucular. Romanlar için ses de eklenıyor: Yağmıır sesi, kuru yaprak sesi, ayak sesi, şamar sesi, fırtına sesi... Tabiı, yerine göre acıklı, neşeli müzik de unutulmuyor. Sesli kitaplar öteden berı vardı. 30'lu yıllarda kartpostala yapıştırılmış küçük plaklar surpriz mektup etkisi yapardı. Başka bir ülkedeki oğlunuz, sesi ile doldurduğu plağı gönderirdi. Gramofonda çalınan plak yakınlaı üzerinde daha derin etki yapardı. Yiııe aynı yıllarda Nâzım Hikmel bazı şiirlerini 78 devirli plaklara okumuştu. Bunlar gizli gizli alınır, çalınırdı. Sonra romanlar plaklara okunmaya başladı. Fransa'da Fernandel, Daudet'nin birçok yapıtını plakkitaplara okumuştu. Şimdi kaset bunların hepsinin yerini aldı. Akümülatör'lü tornavidc Vida elie veya tornavıda denen bir el aracı ile gömulur, çıkarılır Küçük elektrık motorlarının yapılması, tornavldaların kol kuvvetı ile değıl, elektrıkle ışlemelerinı sağladı Arada sırada vida takıp sökecek biri için el tornavıdası iyi ıse de günde yüzlerce, bınlercesıni takıp sökecekler için elektriklısl daha uygjn. Ancak bunun kusuru da kabloya ve prıze ihtiyaç göstermesı Şimdi tornavidanın akümülatorlusu yapılmış. Elektrık olmayan yerde de kullanılabilıyor Akü önceden dolduruluyor, boşalıncaya kadar kullanılıyor Yeni tornavidanın adı "skil tvvıst", fiyatı 20 dolar K Kasete okunan kitaplar içinde romanlar başı çekiyor tabıi. Daha şimdiden 12 bin Amerikan romanı banda alınmış. Son 10 yıl öncesine kadar plakkitaplar fazla gelişmemişti. Bunlan dinlemck için grarnofon da almak gerekiyordu. O da herkesin harcı değildi. Ama şımdi radyo, televızyon, teyp her eve girdi. Okunıa olanakları çoğaldı. Charles Dickens, yaşamnun son yıUannda, kitaplarını halkın önünde okuyarak epey para kazannustu Bugün, Dickens'ın banda okunmuş Davtd Copperfleld romanı tam 22 kaset tutuyor. Banttan kitap dinlemek başka birçok yarar da sağlıyor. Radyodaki gibi parazıt yok. reklam yok. Ancaİc, büyük bir roman bir iki kasette bitmiyor. Tolstoy'un Savaş ve Barış'ı 50 bant. Dickens'in David Copperfield'i 22 bant. lemennim, bu yolun bizde de açılması; yazarlarımızı seslerinden dinleyebilmemiz. Charles Dickens (18121870), son zamanlarında, kitaplarını halk önünde okuyarak da çok para kazanmıştı. özellikle Amerika'da. Hattâ bu okunıa seansları o kadar coşku topluyordu ki, yazar dakıkalarca alkışlanıyor, kucaklanıyordu. Sonunda, bu coşku, yaşamını yitirmesine yol açtı. Ama ne önemi var. Bir yazar için bundan buyuk mulluluk düşunülebilir mi? D Yararlar Bantkitaplar araba sahiplerinin işine yarıyor. Kentler arası yolculuğa çıkarken, örneğin Sefıller teybe takılıyor. Bunu dinleyerek, diyelim tstanbui'dan Ankara'ya gidiyorsunuz. Tabii romanı arabada başkaları da dinliyor. Gündelik işlerden başlarını kaşımaya vakit bulamayan veya kitap okumaktansa dinlemeyi yeğleyenler için bir taşla iki kuş vurmak oluyor bu. Yaşlılar, gözleri zayıf olanlar dinleyerek bilgi arttırıyor. Bizim gibi, dil öğrenmek zorunda kalan ülkelcrın ınsanları için yabancı kitap bantları bir tür dil öğretmeni görevi yapıyor: Program satan makine Büyuk meydanlarda, ıstasyonlarda yollarda makinelerle satış yapılıyor Bızdo pek tutmayan bu yöntem Batıda çok yararlı oluyor Kimı makıneler sadece bir tek urün, kimilerı bir kaç ürun satıyor Fiyata göre para atınca urün çıkıyor. Sigara, gazoz, çikolata. bisküvi, pul, kalem .. gibi akla gelen gelmeyen birçok şey bu yolla satılıyor Dükkân için mılyonlar sarfetmeye, personel tutmaya, müşteri için reklam yapmaya gerek kalmıyor Kısaca, çok kârlı bir iş Bu nedenle de makıneler büyuk gangster örgütlerının kontrolunda. Şimdi bir Japon firması, bu yolla bılgısayarlar için program kasetlerı satmaya başlamış ilk ağızda 2.000 makine bu işe ayrılacak. 30