Katalog

r: Kayseri evleri parça parça Istanbul yolcusu... Eski Kayseri evleri, işlemeli, ahnlıkh cepheleri, sağlam görunuşlu kapılan ve ufak pencereUriyle kuçük blrefkale görünümündedirUr. nın yanı sıra, geniş, aydınlık ve her yanı inceden inceye düşünulmüş bir iç dünyalan vardır. Merdiven veya eşikten adımımızı içeri attığımız an, bu dünyayı bütün güzelliğiyle algılarız. Zamanında önemli sayılmış bütün evlerin hemen tamamının du varları, çepeçevre, ince ve detaylı oyma ahşap ışlemelerle kaplanmıştır. Belırlı yerlerıne ve aralarına değışik bitki, hayvan ve insan figürleri de yerleştırılmış olan bu ahşap işlemeler bugün artık gitgıde amaç dışı kullanımlar yüzünden yok olmak Uzeredır. Oldukça değişik bir ortadan kalkış bıçimını de evını dolaştığımi7 yaşlı nine şöyle anlattı: "Son biriki yıldır \slanbul'dan zengin adaınlar gelip hu oymaları 35 milyona salın alıp gotururlermiş, yeni yaptırdıkları evlerinde kullmurlarmış." Gerçckten de oymaların birçoğu öylesine güzel kı, onları alıp götürenlere hak vermemeic elde değıl. Ayrıca bugün kullanım biçimleri de bu davranı^ı onaylıyor; kimı yerde yakacak kimı yerde de depo olmu^ güzelim işlemeler. Farkına vardığımız bir dığer önemli özellik de evlerin yapılırken en a? eşya kullanımına yer verecek biçimde yapılmış olmasıydı. Gerçekten de odaların yanı çeşitli işlemeli ahşap gömme dolaplarla donatılmış ve böylece gereksiz eşyanın elendiği yapıda, önemli bir ferahlık ve genısleme meydana gclmiş.Gezdığimiz evlerin çoğunda,bir veya birkac halı tezgâhının bulunuşu ve daıma çahşmakta olması bunu açıkça kanıtlıyor. Yapılardakı diğer bir özellik, eski binalarda bulunan ortak bir yan; bütün gereksinmelerin kendi bünyelerinde karşılanarak dış dünyaya kapalı olmaları. Gezdiğımız yapılarda bu durum öyle boyutlara ulaşmış kı, kışı aylarca evinin dışına çıkmadan bütün gereksinmelerini rahatlıkla karşılayabilir. Ancak her şey gibı Kayseri'nin eski evleri, sokakları ve mahalleleri de gün geçtikçe ortadan kalkmaya başlamış. Eğer bir gün yolunuz Kayseri'ye düşerse, "Kiçikapı" ve çevresındckı eskı evlerı, mahalleleri gczin, ıçlerindeki işlemeleri, taş süslcmclerı görün. Sokakta evlerinin önünde halı dokuyan yaşlı kadınları seyredin, çünkü belkı yakında hıçbirı kalmayabilir, siz de ancak muzelerin soğuk duvarlarında duygusuz bakışlarla göz gezdirebilırsiniz bu tür görüntülerc.D İRFAN UNUTMAZ O tobüs ne zaman AnkaraSamsun karayolunun KayserıNevşehir yönüne alısılmış zorunlu döntışunü yapsa, sanki bir buyünün etkisiyle değişip her yanı dıkkatle izlemeye başlarsını/. Kendinizi bir masal dünyasında hissedersiniz uzun bir süre... Aslında özellikle Kayseri'ye doğru yaklaştıkça yoğunlaşan bu etki, yörenin değışik ve alışılmamış türdekı mımarı yapısının üzerimizdekı etkisınden başka bir şey değildir. Yörede, bozulmamış küçük eskı köylerde bile aynı taş yapılaşmayı gözleyip, nihayet Kayseri'ye gırersiniz. llk anda, kentin kendı havası yaşadığınız bu büyüyü bozarak, kişiyi içinde bulundugu zamana getirir. Kayserı eski kişilikli mimari yapısını, günümüzde artıİc yarı yarıya yitırmek uzeredir. Ancak kenti tanımak, onun gerçek özelliklerini algılayıp duşuncelerımizde yaşatmak ıçın, beton örtüsünu bir an olsun aralamamız gerekır. Şimdı en iyisi, ıddıalı, yenı gorunüşlü binaların arasından hemen küçücük bir sokağa dalalım. Yalnız biraz da fazla gidersek, göreceğimızi bulamadan soluğu kırlarda alırız. llk anda hemen her şeyde bir ferahlama, genişleme ve sıkıştınlmamış bir yaşam göze çarpar bu ara sokaklarda lnsana, yapay bir nesnenin bulunmadığı doğal bir ortam izlenımini verırler... önce birbirlerıne benzeyen evler artık giderek şekillenmeye ve tek tek özelliklerini gözlerimizin önuııe sermeye başlarlar. Önlerındcn geçen kaldırımsu parke taşlı sokağın ortasında durduğunuzda, işlemeli, alınlıklı cephesi, sağlam görünüşlü kapılan ve ufak pencerelerıyle, bu evler sanki birer küçük kale görünüşündedirler. Kapıyı çoğunlukla küçjik bir kız çocuğu veya nineler açar. lçeri girdiğinizde, her yapının özgün alanına göre çeşıtli büyüklüklerde bir avlu, ilk anda bızi karşılar. Çiçekliklerin ve ufak ağaçlann ardında ise, ev tek veya iki katlı oluşuna göre biçimlenir. Günümüzde, artık birçoğu ayakta duramayacak kadar yıpranmış olan bu evlerin, içiçe ve sıkışık dış dünyaları Kayseri'nin eski taş evlerindeki ahşap oymalar, son birkaç yıldır epey değer kazpndı Yerlerinden sökülüp satılan bu işlemelerin ortalama fıyatı üçbeş milyon UroL. Boydan boya ahşap oymalarla süsUnmiş Kayseri evlerindeki genis odaiarm tavanlan da ahşap işlemelerle kaplı.