Katalog

Ankarcfnın önem verdiği bir konuk Richard von Weizsaecker, Ankara'nın 12 Eylul sonrası ilk cumhurbaşkanı konuğu... Federal Almanya, Ankara'ya cumhurbaşkanı düzeyinde bir temsilci gönderilmesinde de yine ilk olma özelliğini korudu. SEDAT ERGÎN AINKARA Dr Kıchard Von Weusaecker, 12 L\lııl'den sonra Turkıve'ye ayak basaıı uımhuıbaş kaııı duzevındekı ilk Hatı Avrupalı ICMIII konuk oluyoı Von VVeızsaeı. ktt ın /ıyaretıyle bırhklc, Cumhurbaskanı Kenan Kvren'm Ankara'da ağııladığı yabancı koıuıklar arasına ilk kı./ Batı Avrupalı bir dcvlet adamı katılıyor Von Weızsaetker'ın zıyaretının sı yası oııemı, bu noklada doğuvoı kuıan Evren, 12 Evlul harckatıtıı geıveklcştırdıkten sonra onee Mıllı Cnıvcnlık Konseyı B.ıskanı sıfatıyla askerı ıınıformayla cl.ıha sonra da sı\ ıl gıysıvle Cumhııı baskaııı olarak bıivok yurt dışı gc/ıu viknıış, aynı şekılde Ankara'da çok sayıda konuk agıılamıştı Antak bu temasların lıı mu Ortadoğu, Dot'iı Avnıpa ve U/akdoğu ulkclcrı vı. onların tetn sıleılcrı ılc sınırlı kalınış, Çankaya kosku'nıln dıplomıtık tratığınde Bau Avıupa boyulu <.ksık kalnııştı kasım 1983 s<\ımlcıındcn sonra lurkıye'nın Avrupa ılc ıhşkılerının hareketlenmeye başlaması, ozellık le "t?ikâ>elçi beşler'Mc varılan "doslani' ^ozuın" anldşıııasınddn sonra yoğunldşıııası ve Başbakan lurgul O/al'a Avrupa kapılarının aglmasına karşılık, Cumhuıbaşkanı Evrcn'ın dış gezılerı ve konukları bakımından bu gelışmclcrın dısında kalması Çankaya'nın Turk kamuo yu ve Balı dunyası karşısındakı pres tıjı bakımından bellı olumsuzluklar yaıatnidktaydı. Bdtı Avrupa hukumetlerının buyuk bolumu 12 E>kıl sonıasında Tuıkıyt'ye karşı ızledıklerı "sogukluk" pohtıkdsını bclırlı öl<,ulerde yumuşatmakla bırlıkıe, 12 Eylul 19806 kasım 1981 dönemıne ım /asını atan Cumhuıbaşkanı Kenan Evıen'ı davet lısteleı ıııe dalııl elme mekte, kendısıne tenısılu gönderrnek konusunda ısteksı/ davran maktaydılaı Bu lıkanıklığı kııaıı ilk ulke Fe deral Almanya ve ilk Baiılı devlet adamı dd Kıchard von Weı/sacckcr oluyor lederal Almanya, nasıl 6 kasım seçımlerınden sonra Turkıye ıle Avrupa arasındakı dıplomatık tratığın açılmasında oncu rolü oynadıysa, Ankara'ya uımhurbaşkanı duzeyınde bir temsıltı gonderılme sınde de yıne ilk olma ozellığını korudu Cumhurbaşkanı kenan Evren, yarın Esenboğa Havalanı'nda Von NVeızsaecker'e elını tızatıp, "Hoşgeldiniz" dedığınde, karşılamanın sıyası anlamı bu çcr<rcvedc belırıyor Başka bir cleyışle, Cum huıbaşkanı Kenan Fvıen, Batı Avrupd'nın demokrası olvulerı n,ınde ilk kez "taclandırılnor" Ayrıca, Weızsaecker'ın gelışı ıle bırlıkte, bu zıyaretın iddesı de gıındcmc gclıyor Dolayısıyla Cumhuıbaskanı Evren' ın bir Batı Avrupa baskentını zıyaret etnıesı yolu aı,ılıvoı Federal Alman Cumhurbaşkanı Richard von tVeizsaecker bir okulda çocuklarla blrlikte. Cumhurbaşkanı Evren ıle hederal Alman konuğu Wei7saecker arasın da yapılacak goruşmeler, Turkıye Avrupa ılışkılerınden, çö/um bekleyen bir dızı soruna sahne olan Türk Alman ıkılı ılışkılerıne kadar son dcrcLe genış bir gundem uzcrın de geçetck Ancak, gcrek Evren, gerek NVeızsaecker masaya bırer murakerecı olarak oturmayacaklann dan, bu göruşmelerden somut ı,o zumler (.ıkması bcklenmcmelı Ayrıca, Federal Alman Anayasası'na gore, VVeızsaecker'ın yurutnıeye ılış kın yctkılerının sınırlı olduğu go/ den u/ak tutulmamalı Bununid bu lıktc, VVcızsdcckcr'ın Federal Almanya'dakı ağırlığı ve Hırıstıyan Demokrat Partı ıçındekı nüfuzu gftrüşmelerın önem derecesını arttırıyor NVcızsdctker'ın bcrabennde Federal Alman Dışışlerı Bakanı Hans Dietrich (îenscher'ı getırmesı dc, ı\ yaretını bıı protokol ge'isı olarak görmedığını gosterıyoı Bu halıyle bakıldığında, Fcderal Alman Cumhurbaşkanı'nın zıyarelı, her ıkı tarafın ıkılı sorunlar ve TurkıyeAvrupa ılışkılerı gıbı konu Idrdd karşılıklı olarak mesajlarını ıletrnclcrınc ve ıkılı sorunların dostane bir atmoster ı<,ınde gözden ge (,ırılmesıne zemın oluşturacak Cuınhurbaşkanı Evren ıle Federal Alman konuğu VVeızsaecker arasında yapılatak görüşmelerue gıındt me gelecek konuların başında ser best dolaşını sorunu gelıyoı Ozal hukumetı, TurkıyeAET katma Protokolu uyannca, 1 Aralık 1986 tarıhmde başldmdsı gercken Turk ışvılennın Avrupa'da serbest dolaşıınını bellı koşullar karşılığında erteleyebıleceğım Alman hükümelıne bıldırmış bulunuyor Turk ış(,ılcrının serbest dolaşım hakkını kullan malarından en çok etkılenecek ul kedurumundakı Federal Almanya, uzun bir sureden beı ı "erleleme"nın sağlanması yolunda ı,aba sarletmekteydı Ancak, serbest dolaşım hakkı Turkıye AFT anlaşmalaıında huk me bdğlannus bu konu olduğundan, Turkıye ıle Alman>a arasında ıkılı bir sorun olarak ortava vıkını yor Ankara'ya goıe, Tuıkıye ıle AE I arasında bir konu olan serbest dolaşımın ertelcnmesınc ılıskın ka rarın alınabılmesı de, antak »Turkıye AFT organlarınııı (.alısması halınde nıunıkun olabıleLek Fcde ral Almanya'nın ALT i(,eıısınde TurkıyeAET ıhşkılerının normallcşmesı ıçın yoğun çaba sdrlctmesıne yol at,an nedenlerden bırı de as lında serbesl dolaşımın ertelenınesmın ele alındbılcteğı nıcKanı/maları harekete gevırmek ısteğınden kaynaklanıyor Serbet dolaşınım ertelenmesının bırıiHi onkoşulu, TurkıyeAE F ılış kılerının (.anlandırılması ıse, bir baş ka koşulu da, Turkıye'nın ılke olarak vazgevnıemekle bırlıkte bellı bu hakkını crtelcmesının Almanya ta rafından tan/ım edılmesı Fedeıal Alman Şansolyesı Helmulh Kohl' un geven yıl teınnıu/ ayında I urkıye'ye yaptığı zıyaretten bu yana serbest dolaşımın ertelenmesının "la/mın" edılmesını konu alan buyıık bir pazarlık suıuyor Pazarlığın dyaklarını, Almanya' nın Türkıyc'ye yapacağı asktrı yar dımlar (Furkıye bir mekanıze tumenın Almanya tarafından teı,hız edıl mesını ıvtıyor), Alnıanya'da kdlan Turk ışçılerının durumlarının lyıleş tırılmesı, dönuş yapan ış^ıleıe sag lanacak haklar ve Almanyd'nın Turkıye'dekı yatııımlarının özendırılnıesı koıuıları oluşturuyor Evren ıle Weızsaecker arasında yapilai.dk göruşmeleıdede I >ıla yakın bir su redıı devanı eden bu pazdrlığın i(,ın de bulunduğu son tlurum gozden geçırıleı.ek [ vrenWeızsaeckeı goruşmelerın de, Turkıye Avrupa ılışkıleıınm iı»ın de bulunduğu duruın ve Tuıkıve'nın AET'ye tam uyelık bdşvurusunun da gundeme gelmesı beklenı>or Son /amanlarda tam uvclık başvu rusu konusundakı kararlılığını her vesıle ıle vurgulayan Turk hukumctı bu yoldakı mesajını bu kez de We ızsaetker aracılığı ıle Fedeıal Al manya ve Avrupa'ya ıletecek Weı/ saetkeı'ın de buna karşılık, geıek Almanyd, gerek topluluk adına tanı uyelık başvurusunun zarnanlaması konusunda aı.ele edılmemesını tel kın etnıesı goruşmelerın en ınuhte nıel senaryosu olarak şımdıden tah ıııın edılebıhr TürkAlman ticari işbirliği satılT nın önemlı bir yerı var Turk urunlennın en çok urun dığı ulke Federal Almanya özellıkle Turk tekstıl urkıye ıçın dışsatım konusunda Federal Almanya'lerı en çok Alman pıyasasına sürüluyor Toplam ticaret hacmı, 1984 yılında 5 875 mılyar mark ıken 1985 yılında 7 120 mılyar marka ulaşmıştır 1985 yılında kaybedılen ıkılı ticaret ışbırlığı verılerıne göre, toplam ticaret hacmı yüzde 21 2 artarken, AlTürklye'den Almanya'ya ihracat manya'nın Turkıye'ye ıhracatı yuzde 24 3 ve Turkıye'nın Almanya'ya ıhracatı yuzde 17 2 artmıştır Turkıye'de Devlet Planlama Teşkılatı'nın verılerıne göre Isvıçre kökenlı 63 kuruluş, 35 616 mılyar TL de ğerınde yatınm yaparken, 60 ABD kökenlı kuruluş 30 887 ve 59 Alman kuruluşu 21 798 mılyar TL değerınde yatınm yapmışlar Tum yabancı yatırımlartn yuzde 10 45'ı Federal Almanya'dan gelmış bulunuyor AlmanyaVan Turkıye'ye ihracat 1985 Gıda maddeleri Hammadde Yanıçlenmış urun Sanayl ürünlarl 778 rrnlyon mark 202 mılyon mark JU ) ı lyoıı ınrk 1516 mılyar mark 1984 635 mılyon mark 194 mılyon mark Jüt nıılyc T rn i k 1 24SmMyar mark Endustrl urunlerl Takatll maKlnalafi: Araba Klmyovl ürunlar. 1985 3 801 mılyar mark 270 mllyon mark 1f H rn ly n mark 730 mflyon mark 1984 3097 mılyjr mark 267 mllyon mark 430 m lyon Tl trk 510 mılyon mark Kaynak Federal Almanya Istatıstık Daıresı 18 IMf (jfı'i ıTl er Ui ı