Katalog

.0) • I • I •SP Cuzzama yakalanmtş bir Afrikalmm şekilsizleşmiş parmakları. Cüzama çare bulunabilecek mi? Yalnızca insana özgü bir hastalık olan cüzamda, araştırmacılar kobay kullanamıyor. Aşı için laboratuvarda cüzam mikrobu üretimi de olanaksız.< B ırlcşmış Mılletkr e bağlı Dıınva Sdğ lık Ieşkılatı'na göre, dunvada İS mılyon euzauılı var Tabıı kayıtla ra henuz geç,memıs uızamlıldr bun laıın dışında kalıyor Buna göre, sayıyı 20 mılyon olaıak almak yanlış olma7 Cuzam, ınsanlık kadaı eskı bıı hastalık Onunla yaşıt bır(,ok hastalığd <,are bulun muş Fakat, mıkıobu 111 yıl önce bulundu ğu halde (1868'dc, Norvc^lı Dr Gerhard Hansen lardlından keşfedılmış ve "Hanscn basılı" dıye adlandırılmıştır) cü/atn hâla ortadan kaldırılamamış Son valışmalar, <,a renın neden hala bulunamadığını, hıılıınma sının da guı, olduğunu aı,ık<,a gosterıyor Hastdlığd yakdlananlara, taıılı boyuiKa, toplumdan u/aklaştırma yontemı ııygıılan nıış hransada, bu gıbiler, kentler dışında, yol boylarında, Ick kı^ılık kulubekrdt. otuı tıılııyordu ( ıl/amlı kılıseye, dcğırmtnc meyhaneye, panayırlara katılamazdı Soka ga ııktığıııda btlıı Iı lenkte bir ustlıık gıyer clınde çıngıraga benzer bir âlet bulundura rak her beş, on adımda bir çalar, gcldığını haber verırdı Bunlar dar sokaklara gıreme/, bırısı ıle konuşuıken ruzgârın estığı tarafa durur, satın aJacağı şeylere dokunamaz, an tak başka cu/amlıldrld bırlıkte yemek yıve bılırdı zanı, ıyıletımı olmayan bir hastalık sa\ıldı ğından İnul, Ha/retı Isa'nın bır^ok uı/ zamlıyı ıyıleştırdığını, mucızelen arasında gosterır (,aresı/ bir hastalıgı <ım.ak usiun yeteneklı bıı ııısan ıvıle^lııctnlııdı Bunıı da ancdk bir pcygambLr yapabılırdı Haita, ko yu katolık ( haieaubrıand, boyle muuzclu göstermedığı savı ıle, Harretı Muhammed ı peygamber sayma? E sasen Ha/retı Mu hammed "Neden muci/e (»oslernııyorNun'" sorusuna, "Kuran'dan bımık mııti/e mı olur?" yanılını vererek rtbıır peygamberle rııı muu/eltrını teddctmışü (,unku, muu /c, bır tıır gö7 boyamaktı man da armadillo bulma zorluğu ıle karşı laşılıyor Hayvan Güncy Amerıkd'nın sıtak ve ılımdn bölgelerınde yaşıyor Burada dağ taş armadıllo olsa, gene de 20 mılyon has taya yetceek kadarı coğaltılama/ Bötek, kök, sılrüngen, hatta lcş yıycrek gevmen ve kımseye zararı dokunmayan bu hayvan, bclkı yaşadığı yerlere uygun ortamlarda coğaltılabılır Dahası var Cuzamlının hucrelerı gerek lı bağışıklık maddesını (antıbody/antıcorps) urclıvor Fakai bu yeteılı değıl Vucudun, mikrobu vok edetek akyuvar ııretmesı de gcrck Bu ıse olmuvor Yanı, mıkrobun ken dısı akyuvar urcmesını mumkun kılmıyor sa aşı gıbı mıkrobun /ayıflatılmış veya öl durulmuş olanı akyuvar üretımını nasıl 9 kam(,ılaı Bununla bırlıkte, uı/am aşısının, lyıleşniLvı kolavlaştıran bır yanı var Hastalığın "lepromalous" (vumrulu) tıırunde akyuvar lar gu^lendınlerek mıkıopla mücadele ola nağı arttırılıvor Bundaıı cesaret alan Dun va Sağlık Teşkılatı ve Ingılız Cuzam Sava şım Dcıneğı, Malawı'de genış çaplı bır dşı kampanyasına gırışmışler Cü/am bulaşıcı bır hastalık gıbı görün muvoı Ovle olsa ıdı, lepra merkezlerınde (.alışanlarm hastalıktan kırılması gerekırdı Cuzamın nasıl yayıldığı kesınlıkle bı lınmıyor Hastalığın ınsanlara ö/gu olmasının araş tırmaları gıivleştırdığını bclırtmışlık Bu du runıda yapılacak başka bır şey kalıyor Cü /am mıkrobuna btn/er yapıda başka bır mıkrop bulup dencmclcrı onun üzermde yapmak Bılındığı gıbı eu/amın başlıca ıkı luıu vaı Bın vukarıda saydığımi7 yumru lu şeklı (ltproatous) otekı de vereme ben 7tr şeklı (tubtrculoıd) lşie nııkıobun verem mıkrobuna btn/eyen bu turu uzerınde de nemtltrle BCCı aşısına ben/cr bır aşı vapı labıkceğı duşunulmektcdır Son bır yönıem, hın.rc muliLndıslığı vo lu ılı bol mıkrop urctıp aşıyı bununla vap mak Amerıka'ııın MassaLİıusetts Tekno lojı l nstıtusu ııden Dr Young ve arkadas ları Lii7am mıkrobunun 5 000 dolavında kı genlerını "Lscherııhıa colı" (kolı basılı) denen ve kalınbağırsaklarda yaşayan /arar si7 bakterı>c aktarmışlar Laboratuvar araş iıtmacıları ı^ın kobay, tare, maymun, ko pek gıbı hayvanlar ne ıse, hutre muhendıs luı t(,ın de bu kolı basılı aynı şey Çalışmalar lıenuz suıuyoı l KISA... KISA... KISA Sıkıntıya tepkİ Süreklı sıkıntı, kanser dahıl bırçok hastalığa yol açıyor Cenap Şehabettın bunu, Duvarı nem, ınsanı gam yıkar' sözü Ile vurgulamış Bır başkası, 'Iki kahkaha, bir pırzola yerını tutar' demış Halkımız, 'ıçıne atma'nın sağlığa etkısını görmuş 'Içine atmak', haksızlık karşısında susrnak, sureklı sıkıntı (stress) ıçinde yaşamak anlamına geliyor Insan yalnız ınsan değıl hayvan dasıkıntıya tepkı gosterır Kalp daha hızla çarpar tansıyon yukselır, ıştah azalır veya hiç kalmaz Sınirllllk artar, uyum guçleşır Bır bılgın, bu tepklye, beyını etkileyen 'kortıkotropın' denen bir salgının yol açtığını öne surmuş Sıkıntı salgıyı arttırıyor, bu da, başta kalp, bırçok organ uzerınde etkı gösteriyor D Maymuna AIDS 5 yıl önce ılk kez Amerıkalı eşcınsellerde baş gösteren AIDS (kazanılmış bağışıklıklığın yıtmesı) adlı bır tur bulaşıcı kanser, deneme amacı ıle 4 maymuna aşılanmış Amerıka'nın 'hastalıklarla savaşım merkezlerl ve Ulusal Sağlık Enstıtüsü uzmanlarınca 3 Ağustos 1984 te yapılan bır açıklamada hayvanlardan ikısıne, bır AIDS'lıden kan, öbur ıkısine AIDS vırusu verılmış Hastalık 4 hayvana da geçmış fakat sadece bır tanesınde görulmuş Deneylerden şu sonuca varılıyor 1) AIDS'ln vırusle bulaştığı bır kez daha kanıtlanmış 2) Aşı gelıştırme yolu açılmış Anımsanacağı gıbı AIDS vırusu bın Fransız ötekı Amerlkalı ıkı uzman tarafından bulunmuştu L) Laserle bağırsak solucanı öfaürülüyor Çlğ yenen kıyma, pınarlardan ıçılen sular solucan yapıyor Bunlar bağırsaklara yapışıp hastanın yedığı yemeklere musallat oluyor Solucan duşurmek ıçın ılaçlar var tabıı Bır Fransız doktoru, laser ıle de solucan öldürmenın yolunu bulmuş Ancak, bu yöntem çok daha lyı sonuç vermesıne karşılık biraz acıya yol açıyor, bu yuzden de son çare olarak kullanılmakta n Cıızanıın lyıletımının bıılunamamasının baş ncdenı, ^ı^ek hasıalığı gıbı, yalnızca ın sana Ö7gıı olmasında Bu yu/den, hasıalık hayvanlara aşılanarak ıncelenebıbyor öbür haslalıklaıın ıse vuzde doksanından la/la sı maymunlar, lareler uzcrındt. ıın.(.ltnc bılıyor lkını.ı bır neden, tuzam mıkrobıınun (MyLobatleııum leprae) laboratuvarda ın celemeyı mumkun kılacak kadar ^oğaltıla maması Mıkrop en besleyıcı sıvılar ıçındc bıle uıemıyoı Tabıı bu yapılamayınca aşı da bulunamıyor Ancak, "armadillo" denen bır hayvanm LU/ama yakalanabıldığı 1972 de saptanmış tı Takat, sorunu ^ozmeye bıı da yetmedı Cuzamlı, yaşayan olu (morl eıvıle) sayı Kobay, fare, maynıun gıbı laboratuvar hay lırdı Bunun ıı,ın bir tören duzenlenırdı vanları kateslerde üretılebıldıklerı halde Hasta, üzerıne bir olü örtüsü alarak rahı 'armadillo' tutsaklığa tepkı olarak, hayva bın önündı. dı/ çokerdı Kendısıne, artık öl muş sayıldığı bildırılır, sonra kent dışında nat bahçelerınde bıle uremıyor tIle de do yaşayacağı >er gösterılırdı, gerçekten ölmuş ğdnın hur havası ı^ınde yaşdrnak ıstıyor Bu olduğunu gostermek ıçın de başına toprak yü/den, gereksınım duyulduğunda, ormandan yakalanmaları söz konusu atılırdı Bunlaı, malları mırasçıları arasın da üleştırılıp, kuıdı alınyazıları ıle baş ba Hayvanlaıı yakalayıp laboratuvara getır şa bırakılırdı Neden böyle ydpıhrdı 9 Cu dınu vc cuzam nııkrobunu verdını/ dıyelını Iş gene bıtmıyor Mıkrobun hayvanda ure mesı en a7 ıkı yıl suruyor Sonra, mıkrop lanan hayvanların uı,te ıkısı cuzama yaka lanmıyor Bu gu^luklcre rağmen, armadıllolardan aşılık mıkrop uretılebılmış ve ılk aşılarla Vc "ne/uella'da 60 000 kışı aşılanmış Antak, bıı kez de başka bır guçlukle karşılaşılıyor Hastalığa yakalanabıleıek durumda olan Cuzzamın bulaşabileceği tek laı, beş on yıl ıtındı. hastalanabılıyor Bu hayvan cinsı: Armadillo. uzun sün. ıı,ındc, aşınııı eıkısı kalabılıı mı'' Aşı bulundu, başaıılı oldıı dıytlım () /a Kalp kapak ameliyatlarında yüksek başarı. TOPKAPI HASTANESI Tel 524 19 194hat