Katalog

üzik ya?ıyor. Devlet Konservatuan'nın altı /da yetiştirdiği öğrenci kadar solfej bilgileri TURA Maalesef, ben armoni dersi veri)rum, ama solfej bilgisi eksik geldiği için çok >rlanıyorlar. İLYASOĞLU Türk Müziği Konservatuı'nın kuruluş amaçlan arasında belge topmak ve arşiv oluşturmak yok tnu! ŞİMŞEK Hayır, yok. Baştaki yanlışlık ı: Hangisi Türk, hangisi değil? TURA Şımdi ben de hadiseyi kendi goışüıne gore izah etmeye çalışayım. Meseler tek taraflı değil. Türkiye'de yeni bir hayaı geçerken güzcl şeylerin yanı sıra bazı hatar da yapıldı. Kültür hayatında da böyle bujk şeyler oldu. Senelerce Istanbul Konservatan'nda Turk Müziği dersleri lağvedildi. ürk sazlannın öğretilmesi yasaklandı. tşte beım anlamadığım şey bu, Bir kemençe, bir ınbur, bir ney.. Tabii bunlar kemanla, flüt, viyolonsel ile eş değil, ama kendilerine mahıs bir tadı var. Biz kemanı, viyolonseli oğreyoruz da devlet eliyle niçın kendimizin olan emençeyi öğretmeyelinı? ŞİMŞEK Ben bu yasaklama oluyına açıkk getirmek istiyorum. Konservatuarlar bılinı;1 kurumlardır. Akademik esaslara göre eğim yapılır. Metotlara dayanır öğretilen. Kaun veya ud'un bir tane metodu yok ki, neyi ğreteceksiniz? İLYASOGLU Türk müziğinde yıllarbou ustaçırak ilişkisi içinde eğitim yapılmış. Jnlü sanatçılar arasında bile nota okuyup yaan hâlâ çok az. ŞİMŞEK Bir milletin milli müziği okulırda yasak edilemez. Ancak, bizim teksesli ııüzik ustalarımi7 bir tek çocuk şarkısı yaznamıs.. Olmayan bir şeyi okula nasıl korsumz? Ama yinninci yuzyıl başında çokseslı olaak, Batı cğıtımi güren besteciler, çok güzel >ir çocuk mü7iği edebiyatı geliştirdi. Sizin de ııee çoksesli çocuk şarkınız var. tl.YASOGLU Ne kadar sürdü radyolarla Türk müziği yayınlanması yasağı? TURA Birkaç sene. ŞİMŞEK Çok kısa, birkaç ayı geçmez. îu, o günlerde yapılan bir hatadır. Atatürk le sonradan belirtmiştir. Türk devleti her şe/i yerine oturttu. Metodu olanı, akademik kuuluşa verdi. Olmayanı da ustaçırak şeklinie kurslara yerleştirdi. TURA Açıklığa kavuşturmak istediğim îir nokta var: Elbette ki Batı tarzının öğretilnesi gayet güzcl. Osmanh lmparatorluğu'nun /enileşme çabalarından biri de aşağı yukarı Batı eğitiminden istifade etmektır. Ben isi daha Jerınc götürmek istiyorum. II. Mahmut'un yasak lamalarına. Yeniçeri Ocağı'nı dağıtırken Mehterhane'yi lağvetti. Mecburdu eskiyi haiırlatan her şeyi yasak etmeye. Ama asker Kore Savaşı'nda bando ycrıne davul zurna isteyince Mehter Takımı yenıden kuruldu. Benim gönlüın, katı yasaklamalar yerine, iki tarafın da iyi yönlerini alıp birleştirmektir. Türk Müziği Konservatuan'nın kuruluşunda sakatlıklar vardır. Bir şeyın temelı sakat olıınca tek başına bir yere gidemiyor. Benim göruşüme göre, butun konservatuarlar Türk Müziği Devlet Konservatuarı olmalı. Yani Batı müziği de en iyi şekliyle, Türk müziği de okutulmalı. Şimdi Saygun'un bir eserinde Türk üslubunda bir flüt melodisi geçiyorsa, flütçü de Türk müziğini biliyorsa bunu daha guzel icra edebilir. ŞİMŞEK İyi bir ahçı, pırasanın kimyasal formülünü bilmese de olur. lnanın kı Avrupa orkestıaları daha iyi icra ediyor Türk yapıtlarını. İLYASOGLU Ancak o orkestraların eleınanları neredeyse virtüoz düzcyine ulaşmışlar. Bizim için çok yönlli eğitim mutlaka yararlı. ŞİMŞEK Sayın Yalcın Tııra, şimdi sİ7e yine yirminci yüzyılın son gunleı inden bir soru: Bugun bir kultur bakanı olsanız, teksesli mü7İk bestelcyip getiren bir adamın eserini radyolarda çalar mısııu/.'? TURA Çalarım tabıı. Ben teksesli nıuziğin dışlanmasına tamamiyle karsıyım. Tıpkı Varese'ın dediği gibi, otomobil bulundu dıye atları oldurüyor muyuz? ŞİMŞEK Ama arabaları kaldırdık. Atları başka yerde kullanıyoruz. U |(f. Cumhuriyet'in 50. yılı nedeniyle yaptırılıp htanbul'un değişik yerlerine dikilen 20 heykelden 10'u yokedildi, çalındı ya da "kayıp'L "Gereksiz... Hicbir anlamı yok... Yıkın". Beşiktaş Belediye Başkaıu Mumla/ Kola'nın bu sözleriyle yıkılan, C'umhurıyetin 50. Yılı nedeniyle 20 heykel sanatçısına yaptırılmıs heykellerden biriydi. Mehmet Uyanık'ın Barbaros Bulvan'ndaki "Birlik" adlı heykeli de boylece bu 20 heykel aıa sından yıktırılan, kaldırılıp bir köşeyc ya da depoya attırılan veya çalınan 10 heykel içinde yerini alıyordu. Neydi bu 20 heykel, kiın, neden yaptırmış, kimlerin emeğiyle oluşmuş ve Istanbul'un ncrelerini suslemişlerdi? "Cumhuriyetimizin 50. Yılını Kullama Kurulu, 29 Ekim 1973'ten önce, Istanbulun çeşilli park, alan ve yollarına heykeltraşlarımı/.ın serbesl sanal eserlerinin konmasını kararlaştırmışlır. a) Eserlerin herhangi bir tarihsel konuyu anlatmaları sarlı yoktur. Kunacak eserlerin çağdaş Turk sanatını ve sanatcının sanal kişiligini temsil edecek nitelikle olması istenmektedir. b) Bir park, meydan veya yola konacak eserin boyu 1.52.5 melre arasında olmalıdır. c) Eser melal, beton ve taş olarak yerine konacaklır. d) Sanatçıya eserin ve uygulama giderlerinin karşılığı olarak en fazla 20 bin lira odeneceklir." Bu karar 1972 yılı mayısında Islanbul Valisı başkanlığmda toplanan "Islanbul İli C'nmhuriyetimi/in 50. Yılını Kullama Kıırulu"nda alınmış, Kutlam;ı Kurulu, önerinin sahibi Devlet Tatbıki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu Mııdürü Mustafa OMRU KISA HEYKELLER Sanatlar Komitesi Başkanlığı'na seçmişti. Komitede Devlet Güzel Sanatlar Akademisi profesörlerinden Httscyin Gezer ve danışman üye olarak da Prof. Şadi Cahk yer alıyordu. Onerinin gerekçesi şuydu: "») Cumhuriyet dönemlnde anıtlar yapılmışbr. Ancak heykel sanatçılarının serhest eserleri miizede veya atölyelerde kapalı ve maket boyutHatuk Ttzonar'ın Maç lan içinde kalmıştır. ka parkında "henüz" Cumhuriyet döneduran heykelL mlnln iiç boyutlu sanat eserlenıin ortaya çıkanlması gerekmektedir. b) Istanbul, Türkiyenin en büyük kUltur merkezi olduju halde, park ve meydanlannda serbest sanal eseri yoktur. c) Halkımmn iiç boyutlu sanal eserleri ile ilişkisi kunılamamıştır. Galerilerde açdan bir iki serginln etkisi birkaç yttı kisinin ötesine geçememektedir. Eserlerin halkımıza götüriilmesinin yolu, park, meydan ve yollardan geçmektedlr." ki ve Yavuz Görey'in heykelleri bir süre sonra ortadan kayboldu. Kimse nerede olduğunu, kimin nereye kaldırdığını bilmiyordu. Arayan soran da yoktu. hn soıı sırra kadem basan eser ise Prof. Tamer Başoglu'nun "sahneye çıkan ilk Türk kadını Bedia Muvahhit anısına" yaptığı Yenikupı çıkısındaki heykeldi. Başoğlıı "lleykelimi soracagım ve anlaınlı bir yanıt alacafiım sanal küllurü olan birini bulabilecegiŞimdi Marmara mi sanmıyorum. O nedenle de kimse>e bir Üniversitesi Güzel $ey sürmadım, sormayacagım da..." Sanatlar Fakültesi diyordu. Dekanı olan MustaHakkı Karayigitoglu'nun "Bahar" adlı fa Aslıer'in bu öneheykeli Belediye önünden kaldırılmış, o da risiyle 20 sanatçıdan tıpkı "mibteheen" gerekçesiyle kaldırılan yapıt istenmesine Gürdal Duyar'ın "Gü^el Islanbul" adlı karar verilmişti. Saheykeli gibi Yıldı/ Parkı'nın bir köşesine natçılarda aranan atılmıştı. En son olay da Mehmet Uyanık'ın nitelikler de şunlarhavalı kompresörlerle yıkılan "Birlik" adlı dı: heykelıydi. Böylece 20 heykelin 10 tanesı "a) Açtıgı ve kayok edilmiş oluyordu. tıldıgı sergilerde saHeykelleri kaybolan, natçı kişiligini kabul Yavuz çalınan, kaldırılan, ettirmis olmak, b) Göney 'in yıkılan sanatçılar üzün.Devlet sergUerinde Taşlık tulerinı ifade etmekte derece almış olmak, Parkı'ndan keliıiıe bulamazken, c) Miizede eseri buçalınan "henüz" konuldukları lunmak ve d) Istanheykeli. yerde duran heykellerin bul'da yaşıyor olmasanatçıları da meslekn." taşlarının üzüntüsüne Bu niteliklere uykatılıyordu. Ali Teogun sanatçılara yaman Germaner şöyle dipıtlar ısmarlandıkyordu: "Heykellm Betan sonra Güzel Sabek'teki çocuk parkınnatlar Komitesi Başda. Çocuklara bir armakanı Mustafa Aslıer, ganımdır. Lütfen biiBelediye lmar ve Jitmer Bafoglu'nun Ye yUkler ilişmesin. Ola ki Planlama Müdürlünikapı çıkışındaki heygunttn birinde anlamı ğü'nden Y.Mimar keli "kaytp". gündeme gelir. Bizler Aydın KiırkçUoftlu etkili ve yetkllllerin öyveFen tşleri Müdürlüğü'ndcn Ltttle anlamsızlıklanna alışfullah özengln'den oluşan bir komisyon da yapıtlann konacağı yerleri seçmişti. Musta tık ki onlar da bu müfa Aslıer, heykeller bittikten, yerlerine yer' tevazı yontunun anlamsızlıgını hosgörsünler. leştirildikten sonra şöyle diyordu: Nasıl olsa onlar çok cld"Eserier yapılmış ve tslanbul halkına tesdi, çok önemli, büyüklim edilmişlir. Onlar arlık hcpimizindir. Bu lere deggln işlere alıseserlerin hugıınkü l'iırk heykel sanalını kınlar. Yontulann anyansıtlıgı kanısındayız. Her eser ayrıca yalamlanna pek vakit ayıpan sanalçısını yansılmaktadır. Sanal açıracaklarını sanmıyosından sorumluluk bu sanatçılanndır. ()nrum. Şimdilik lardan da bi/ hepimiz sorumluyuz. (,'unkü çocuklann anlamalan onlar bu topluınun sanatçılarıdır." yeterii gallba. Onlar bttBöylece Fıisun Onur ve Prof. /ühtii Müyiiyttnceye kadar bekleridoglu'nun Iındıklı Parkı'na, Haluk Teyelim. " zonar'ın Maçka Parkı'na, Tamer Basoglu'MSÜ Güzel Sanatlar nun Taksim Parkı'na, Muzaffer Ertoran'ın Fakültesi Heykel Bölüın Taksim Parkı'na, Mu/affer Erloran'm mü Başkanı Prof. HüTophane Kabataş Pa.rkı'na, Metin Haseki seyin Gezer olayın sanave Huscyin Anka Ozkan'ın Ciumüşsuyu tın toplumsal işlevini bilmemekten kaynakParkı'na, Sevhun llgaz'ın 4 Levent giri$ilandığını söylerken, Prof. Tamer Başoglu, ne, Kâmil Sonad vc Kuzgun Acar'ın GulCumhuriyetin 50. Yılı nedeniyle yaptırılan hane Parkı'na, Bihrat Mavitan'ın Hilton heykellere gösterilen ilgisizliğe ve kazma küOtclı gırisiııe, A'rrin Bölukbaşı'nın Harbıye rekli, havalı kompresörlü "ilglye" şu yanıtı Muhsin Erluğrul Tıyatıosıı onune, llakkı veriyordu: Karayiftitoglu'nun Belediye oııüne, Mehmet "Degll heykellerimizi kaldırmak, yok etUyanık'ın Barbaros Bulvan'na, Ferit özmek, kırmak; biz heykel sanatçılarının kolşen'in Arnavutköy Akıntı Burnu'na, Yavuz lannı da koparsalar bu iş bitmez, durmaz. Görey'ın Taşlık Parkı'na, Ali Teoman GerBizler bu sanatın gönülltt neferleriyiz. Gümaner'iıı Bebck Parkı'na, Nusrel Suman'ın ciimüzU Cumhuriyetlen, Atatürk ilkelerinBelediye yanına ve Gurdal Duyar'ın yaptıden ve halkımızdan alıyonız." ğı heykel de Karakoy Meydanı'na diIstanbul'u süslemeleri, heykel sanatının kılmıştı. halkla bağını kurabilmesi, Cumhuriyet döneminin Uç boyutlu sanat eserlerinin ortaya Bunlardan Sevhun llgaz, Bihrat Maviçıkarılabilmesi gibi amçlarla yaptırılan 20 lan, Kuzgun Acar, Namık Denizhan, 1aheykelden şimdi geriye 10 heykel kaldı. D nıer Başoğlu, Nusrel Suman, Metin Hase