Katalog

Her markanın yeni bir modeli için "stilistler" en az dörtbeş yıl atölyelerde killi çamurdan maketler üzerinde çalışırlar. OTOMOBİL ÇAMURDAN YARATILIR BEDRİ ZENGİNKUZUCU ^m Geleceğin spor otomobillerinden birk MG, bugünlerde halen stilistlerin elinde tasanm halinde. O tomotiv sanayiine hizmet eden meslekler arasında, şüphesiz genç yaşlı herkesin en çok ilgisini çekenler otomobil stilistleridir. Otomobilin basit bir biçimde yapıldığı ilk yıllarda henüz gereği hissedilmeyen stilistlik, otomobillerin çepçevre saç tan karoseriyle "givinmeye" başladıkları 1930'lu yıllardan sonra büyük bir hızla gelişti. Dış hatları geliştiren, göze hoş görünen ve aracın kullanımında önemli bir görev yüklenen çeşitli karoseri tipleri çıkarılmaya başlandı. Bunlardan bazıları kâgıt UstUnde kalmış eskizler, bazıları ise tek bir killi çamur modelinden öteye getirdikleri en dayanıklı otomobiller arasında ise ilk Ford Mustang, Chevrolet corvette'ler, Ferrari GTO, AlfaRomeo Spider, Mercedes Benz 300 SL, Volkswagen Golf, Fiat 131 Mirafiori'leri sayabiliriz. Bazı stilistler, kendi hesaplanna şirketler halinde çalışırlar; en çok ttalya'da rastlanır bunlara. Orada Bertone, Pininfarina, Ghia, Ital Design, Zagato, Karmann gibi efsaneleşmiş stilistler vardır. Bunlardan her biri zamanla bir stüdyo şeklinden çıkmış araç ve karoseri Ureten kompleks tesislere sahip kuruluşlar haline gelmiştir. Bugiinkü yöntemlere göıe, seri halde üretilecek bir oıomobilin mpdelinin geliştirilmesi ortalama üç dört yıl sürmektedir. Bütüıı bu süre içinde, motor ve şase aksamını geliştirmekte çalışan mühendisler, bilhassa karoseri stilisl gruplarıyla da sıkı bir işbirliği içindedirler. Dizayn stüdyolanndaki genç beyinlerin geleceğin bir modelini en az 56 yıl öncden tasarıma koymaları gerekir. Yeni tasanm halindeki modellerin gözler önüne serilen ve halkın beğenisine sunulan dış hatlarını çizmek ba^lı buştna bir ıığraş konusııdur. Gününıüzün lekerlek üstü Rodin'lerini, Michelangelo'larını bulup otomotiv dizayn stüdyolarını çekmek için büyük olomobil şirketleri bazcn okul çağındaki çoeuklaı arasında ınodel yarışmaları dü/enlerler. Genç otonıobil meraklıları, bu yanşmalar için kâğıt, karlon veya balsa ağaeıııdan nıodeller sergilerler. fcn büyük şiryararlandığı bu yanşmalarda başarılı olan gençlere buıs verilir ve gelişmeleri yakından izlcnir. Alnıanlar ise politeknik ensütüsü ıııe/unu gençleri kadrolarına alıp büyük bir ihtimamla eğitirler. Otomotiv alanında tutueuluklarıyla başarıya ulaşmış bıılıınan Japon tirmaları ise büyük bir gizlilik içinde birbirinclen habersİ7 çalışan ayrı ayrı dizayn stüdyolanna sahiptirler. Stilistlerin dünyasında hayal edilcn geleceğin otomobili ile, imalat hattına giren son model arasında bazen bir benzerlik bulınak oldukça güç olabiliı. Düz çizgilerin ahcnkli kıvkctlcrdcn General Molors'un ve Ford'un bile rımlara dönııserek tavan, kaput ve tekerlek Ford otomobfüeri, stiUstkrinin olukları elıalından su/ıılup büıünlesmesi iciıı^ gözüyk geleceğin otomobük kâğıt Uzcrinde çesitli faııte/iler uygulanır. Ba Aerodbumük yapısmuı bbr /en bir çi/iın için saaılerce boşluğa bakarak özeJBği olamk tekerlekler illıam aranır. Yolcu malıallindeki koltıık, gös btte karoseriye uygun terge tablosu, konsol, kumanda tablolaıı çi kapaktara sahip. /ilirken, di/ayndaki aynı incelik onlarda da uygulanır. Ancak nihai modelin belirlenmesiııe yaklaşııken, ba/ı l'cdakaıliklara katlanınak gerekir. Genel görünüm üzerinde kaıar kılındıkıan sonra birçok detaylar imalat mühendisleri taralından ele alınır. Tamponlar belirli bir sağlamlık yapısında olmalı, kapı ve cam direkleri kullanılan sac profillerine göre değişebilir olmalı, farların ve sinyallerin konunıunun güvenlik unsurları nedeniyle bo/ulrnası göze alınmalıdır. Killi çamur modelin dü/gün hatlarını bo/an çıkıniılar yaratılıı böylece. Killi çamur modelin uzerindeki çalışmalar uzun sürer ve çocuksu oyna^malara dönüşmeden, rüzgâr tünelinde serodinamik dencylere tabi tutulacak bir modelin yapımıyla sonuçlanır. Saatte yüzlerce kilometrelik süratin yaratıldığı dcneme tünellerinde karoseri yapısının rüzgâra karşı direnci ölçülür, tekerlek oluklarmda ve araç altında biriken havanın tahliyesi için düzeltmeler yapılır. Sonra da bu dizayntn bütün yakıt sarfiyatını nasıl etkileyeceği ölçülür. Otomobilin dış görünüşü tasarlanırken, "katır" dcnilen prototip de motor ve şase aksamının denenmesi için hazırlanmaktadır. Yapılan bu prototipler kaba saba bir görünüme sahiptiıler ve kimi /aman nıevcut bir modelin dış görünüşü altına gizlcııerek yürütülür bu çalışma. Artık yola çıkılmalı ve süruş sırasındaki özellikleı denenmelidir. tşte bu sırada rilir, denenen aracın küçük bir aile otosıı ınır yoksa lüks yeni bir model mi olduğu tahminleri yapılır. (.eııi'rul Molors'un Ncvada çöliı ortasındaki ünlü deneme sahası, emin bir yer olarak bilinir. Ancak büvük Kial imparaıor otomotiv dünyasına ve basına bilgi kaptırmama savaşı başlar. Güçlü teleobjektifli kameraların ardındaki gözler fabrikaların deneme sahaları veya civar yollarında sürekli yeni bir aracın geçişini gözlerleı. Bütün gün çekilen tbtoğruflur incelenir, kimi zaman bir minibüsun içine monte edilmiş bir molordur denenen, kimi zaman yepyeni bir süspansiyon sisıemi. Sanayi casuslarının çektiği bu resimler, o güne kadar sızan bilgiler çerçevesinde değerlendiToyota fabrlkasma bağlı stilistler "celica" modelinin killi çamurdan maketine son rotüşlan yapıyorlar. Xm luğunun bir fabrikasından diğerine gitmekte olan bir prototipin de bazen Toriııo trafiğinde göze görünmeden geçmesi mümkündür. Bazı fabrikalaı yeni ha/ırladıkları belirli bir modelin bilgileriııi önceden basına sızdırınakla o modele karşı ıııerak ve ilgiyi arttırmak isteyebilirler. Örneğin bugünlerde bir Amerikan İtalyan ortak yapımı olan yeni spor tipi Cadillac "Allanle" hakkında basına bolca resim sızdırılmıştır. Öte yandan MMW'nin cn lüks Mercedeslere karşı gcliştirdiği " 7 " serisi lüks tipi ise tamaınen bir sır olarak suklaınyor. Bu teknik casusluğu lıangi t'irma kazanıısa ka/ansın, nihai modelin tuınamlanmasına yaklaşır ken stilistlerin uğraşlaıı da donık noktasına ulaşır. Artık araeın şekli belli olmuştur. tmalat hattındaki mühendisler ınakine tc/gâhlarında gerekli düzeltmeleri yaparken, kaporta için yepyeni metali/e renkler ve döşeme renkleri seçilir, kataloglar basılır, reklam sloganları belirlenir. Yani otomobilin ilk örneklcri adeta elle yapılmış gibidir. Halka tanıtım için uygun bir otomobil serisi scçilir ve büyük şamata içinde sunuş gününe doğru gelinir. Güçlu spotlar, döner tablalar üstünde, güzel mankenlerin okşayışıyla stilistlerin "göz nuru" halka sunulmuştur serginin ilk günü... Artık siparişler hızla gelecek, üretim temposu, "dakikada 1" aracın montaj hattından düşmesine kadar hızlanacak vc aynı yeni modcl oıomobildeıı yüzlcrcesi, yüzbinleıcesi yollara dökülecektir. Projeye emek veren stilist bir burukluk tıisseder o an, çünkü diinya otomotiv pazarlarından pay kapmak için mücadele edeeek model kendi yeliştirdiği bir çocuk gibidir. Gözünün keııarında bir damla yaş bile belirebilir. Fakat ışıklar sönüp de gösterileı bitince genç sti,listleri yeni bir görev beklemektedir. Yeni modeller yaratmak için killi çamurlarını yoğuracakları atölyclerine dönerler. H J ' 15