Katalog

Mitterrand'ın başbakanı bir sağcı mı olacak? SABETAY VAROL PARİS önümüzdeki pazar yapılacak milletvekili seçim sonuçları, parlamento çoğunluğunu, beklendiği gibi sağ muhalefete kazandırırsa, sosyalist partili bir başkanla sağ eğilimli bir hükumet arasında yetki dağılımı nasıl sağlanacak? Federal Alman Başbakanı Helmut Kohl ile ayda iki kez düzenlenen Fransa Almanya zirvesinc başbakan mı, yoksa cumhurbaşkanı mı katılacak? Nükleer savaş çıkarmak veya düşmanın yolladığı atom başlıklı fuzelere yanıt vermek için düğmeye basmak gerekirse, son kararı Mitterrand mı verecek, yoksa onun atadığı sağcı bir başbakan mı? Fransız Anayasası başka ülkelerin anayasalarına benzese, bu tür yetkiye yönelik soruların karşılıklan, anayasa uzmanları tarafından kolaylıkla verilebilirdi. Ne var ki, söz konusu yetkiler alanında Fransız Anayasası gerekli açıklıkta değil. Anayasa tartışmalan Fransa'da bir hafta sonra yapılacak seçimlerin kampanya döneminin başlıca polemiklerinden birini teşkil ediyor. Fransızlar'ın büyük çoğunluğu "Anayasa Hukuku" konusunda uzman olmadıklan için de, bu tartışmalan fazla bir şey anlamadan ve sağduyulanna gUvenmek zorunda kalarak izliyorlar. Üst düzey polemikler, anayasa tartışmaları, Fransız siyasal yaşamının müzmin hastalıklarından biri. 5. Cumhuriyet kurulduğundan beri, cumhurbaşkanıyla meclis çoğunluğu arasında uyum olduğundan, otuz yıla yakın bir süredir bu kavgaya ara veriitnişti. Kamuoyu yoklamalarına göre, sağ muhalefetin beş yıllık aradan sonra tekrar çoğunluğu ele geçireceği sanıldığından, bu tartışmalar yeniden hortladı. Ama seçmenin anlamakta güçlük çektiği "uzmanlık alanları" bu kadarla kalmıyor. Buna "rakam savaşları"nı da eklemek gerekıyor. Fransa'da önümüzdeki pazar yapılacak milletvekili seçimlerindetsağ muhalefet parlamento çoğunluğunu kazanırsa, işler karışabilir. Sosyalist Parti'nin seçim kampanyasım tek başına götüren Mitterrand, seçim yasaklarına bir gün kala cesur bir çıkış yaptı. Sonuçlara göre, cumhurbaşkanlığından çekilmeyi göze alabileceğini açıkladı. ceketsiz ve kravatı rüzgârdan geriye doğru uçarken boy gösteriyordu. Afiş artık yok; ama Sosyalist Parti Birinci Sekreteri Lionel Jospin, "Kış giinü gomlekle dolaşan adamlara nasıl guvcnip oy vereceksiniz?" diyerek, diline doladığı ceketsiz afişin bir anlamda 'unutulmazlar' arasına girnıesini sağlamış oldu. Fransız sağının şu anda hiyerarşik olarak eşit düzeyde sayılan üç adayı var. Bunların en popüleri olan, ancak bir partiye dayanmadığı için, cumhurbaşkanlığına giden yolu, "Sağ seçimleri kazanırsa Milterrand istifa etmeli, Mitterrand'ın ba^kanlıgında ekonomiyi düzeltecek donuşumler gerceklestirilemez" biçiminde bir kampanya yürütmekte gören Raymond Barre, Mitterrand tarafından başbakan atanmayı elbette beklemiyor. Ama kış günü gömlekle dolaşan Chirac olsun, eski Cumhurbaşkanı Giscard d'Estaing olsun, başbakan olabilmek için karşılıklı ayak oyunlarını ihmal etmiyorlar. şulu öne sürülemeyeceğini, Mitterrand'ın başbakanını kendisinin seçme yetkisi olduğunu ifade etti. Chirac'la giriştiği TV düellosundan yenik çıkarak yıldızı şimdilik silinen Fabius, parti tabanıyla bağlannı güçlendirerek yarışa 1 yeniden girmeye çalışıyor. Eşi bayan Fabius un aşırı sağcı bir dergide yayımlanan üst tarafı çıplak fotoğrafları ise Fransız anlayışına göre liderlik yarışına yeniden katılmasına engel teşkil etmiyor. Son Toulouse kongresinde, partinin yüzde 30'unu kontrol ettiğini gösteren ve solun en popüler adamı sayılan Michel Rocard ise, geri planda durmayı tercih edenlerin başında, görüşlerini büyük ölçüde partisine kabul ettirdikten sonra, Mitterrand'ın 1988 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olup olmayacağını beklemeye koyulan Rocard, milletvekili seçimleri için Fransa'nın denizaşırı vilayetleri olan Antiller'deki Martinique ve Gouadaloupe adalarını seçti. Jacgues Chirac Clscard d'Estaing lşsizliğin toplumda yarattığı UrküntU, atteta Fransızlar'ın reflekslerini belirliyor. Yabancı düşmanlığı da bu noktada etkili oluyor. Herkes karşısındakini kolluyor Ulusal lstatistik Enstitüsü "INSEE"ye göre Fransa'da 2.5 milyon civarında işsiz var. 16 Mart seçimleri aslında cumhurbaşkanlıMuhalefet ise bu rakamın tahrif edilmiş olduğı seçimlerinin hazırlığından öteye bir anlam ğunu, gerçek işsiz sayısının 3 milyonun üzeifade etmediği için, kampanya sıkıcı ve durrinde olduğunu öne sürüyor. 3 milyon işsiz, gun geçiyor. tki rakip taraftaki gelişmeler o sağ partilerin ağzında sosyalist iktidarla eş ankadar birbirine bağlı ki, şu anda seçim sonuçlaında kullanıhyor. ları kadar, herkes birbirini kollamakla da meşgul. Raymond Barre'ın geleceği, Chirac'ın hüSosyalist hükümetin dış politikası da iktikümet denemesinden başarısız çıkmasına bağdara yöneltilen hücumlar silsilesinin dışında lı. Giscard d'Estaing, Mitterrand'ın Chirac'kalmıyor. Mitterrand'ın ABD'nin "Yıldız la uyum sağlayamayacağını düşünerek MitterSavaşları" projesine katılmayı kabul etmemesi rand'ın başka bir aday araması olasılığında iki yıla yakın bir süre önce Libya lideri Kadyıldızının yeniden parlayacağını düşünüyor. dafi ile Girit Adası'nda görüşmesi eleştirilen Sosyalistler aşırı sağın çıkaracağı milletvekili noktaların başında. "Yıldız Savaşları" konusayısının yükselmesiyle klasik sağ partilerin gesunda sağ muhalefetin kanatlan arasında görekli çoğunluğu sağlayamamasına bel bağlırüş birliği yok. Ancak yakın zamana. kadar yorlar. Sosyalistlerin Fransız sağıyla işbirliği fazla Amerikancı olmayan Fransız sağının bir ve koalisyona hazırlandığmı iddia ederek, sol kesimi, muhalefette bulunmanın verdiği rahat Raymond Barre seçmenleri sosyalistlerden caydırmaya çalışan lık ve Amerika'nın ekonomik alanda sağladıBaşbakanlığa heves edenler, bir kez, her iki Fransız Komünist Partısi ise, bu seçimden en ğı başarılarla birlikte, Atlantik ötesine aşırı si de ciddi ve oturaklı adam imajlarını güçlen fazla yüzde 11 oy bekliyor. Halk arasında yehayranhk duymaya başladı. Rakam savaşından demagojlye Uluslararası kamuoyunda, kendinden ön dirmeye çalışıyorlar. Bu yarışta Chirac o ka niden itibar kazanmak isteyen Fransız komütktidarımn ilk yıllarında 1981 seçimlerinde ceki Giscard d'Estaing yönetimine oranla, dar ileri gitti ki, Mitterrand'ın son zamanlar nistleri, siyasi ortamda, kendi lehlerine, bekortaya attığı "101" vaade uygun olarak, sos Amerikan yanlısı bir siyaset izlemekle nitele da ele aldığı tüm girişimler karşısında "sessiz" lenmedik bir gelişme ummanın dışında bir şanyal içerikli konulara ağırlık veren, ancak eko nen Mitterrand iktidarı, ideolojik nedenlerie kalması, yağcılık olarak bile değerlendirildi. sa sahip değiller. nomik durumun tehlike işaretleri vermesi yü Amerika'ya cephe almakla suçlanıyor. Buna Bu nedenle Paris Belediye Başkanı son TV Günlük polemikler ve seçim heyecanı dışınzünden "kemerleri sıkma" politikasına yöne karşılık geçen sonbaharda, Fransa'yı birbiri programında, ses tonunu yükseltip başbakan da kalabilen gözlemciler ise, uluslararası kolen sol hükümet, özellikle ücret artışlarının ha ne katan Greenpeace örgütüne ait Rainbow lık koşullarını ortaya atma gereğini duydu. şullar ve Fransa'nın konumu dolayısıyla, geryat pahalılığına uygun olarak artırılması ku Warrior gemisinin Yeni Zelanda'da Fransız Chirac'ın başbakanlık koşulları arasında par çekte siyasi partilerin iktidar olduklarında bazı ralını ortadan kaldırarak enflasyonu gizli servislerince batırılması olayından, seçim lamento çoğunluğunun kendisini desteklemesi ayrıntılar dışında birbirlerinden çok farklı sıve cumhurbaşkanının sağı iktidar yapacak se yasetler izleyebilecek marja sahip olmadığını durdurmayı başardı. Geçen yıl Fransa'nın enf kampanyasında söz eden yok. lasyon oranı yüzde 4.7'ye kadar düşürüldü. tçinde bulunduğumuz günlerde seçim kam çim platformunu uygulamaya karşı çıkmaya hatırlatarak, sonuç ne olursa olsun, Fransa'Petrol fiyatlannın düşmesi ve dolann değer yi panyasının sonlarına yaklaştığımızdan, parti cağını belirtmesi yer alıyordu. nın genel manzarasında büyük değişiklikler tirmesinin de yardımıyla 1986 yılında enflas ler seçim yasaklarına uymak zorundalar. On Sosyalist Partinin kampanya lokomotifi ol olamayacağını söylüyorlar. yonun yüzde 2 2.5'e düşmesi bekleniyor. Bu gün öncesine kadar kent ve anayol duvarları mak isteyen ve bu nedenle geçtiğimiz aylarda Küçük farkhlıklarla Fransız ekonomisinin rakam, iktidann elindeki en büyük koz. Ama nı süsleyen dev afişler indirilmiş bulunuyor. parti birinci sekreteri Lionel Jospin'le sürtüş diğer Batı Avrupa ekonomileriyle benzer raişsizlik eskisi kadar olmasa bile, yükselmeye Sağın en güçlü başbakan adayı, Paris Beledi meye giren Başbakan Fabius, Chirac'a verdi kamlar ve gelişmeler göstermesi bu iddiaları devam ediyor. ye Başkanı Jacques Chirac, bu dev afışlerde ği yanıtta, cumhurbaşkanına başbakanlık ko güçlendiriyor. D Kampanyanın başında 1984 yazında Pierre Mauroy'un yerine başbakan atandıktan sonra bir ara yıldızı parlayıp sönen Fabius'un gereken yeri doldurmadığını gören Mitterrand, Sosyalist Parti'nin kampanyasım tek başına sürükledi denebılir. Kamuoyu yoklamalarında popülarite katsayısı iyice aşağılarda gezdikten sonra yükselişe geçen Mitterrand, şu sıralar hayli başarılı sayılıyor. TV'deki seçim yasaklarına bir gün kala TV'nin birinci kanalı TFA'da ünlü sunucu Yves Mourousi'nin sorularını yanıtlayan Mitterrand, şimdiye kadar yaptığının tersini yaparak, seçimlerden sonra cumhurbaşkanlığı için anayasanın öngördüğü fonksiyonları yerine getirememektense çekilmeyi göze alacağını ilk kez olarak açıkladı. Yorumcular, Mitterrand'ın bu sözleri artan popülaritesine güvenerek sarfettiğini belirtiyorlar.