Katalog

ğını belırten Angela I ynkushka konuşmasını şöyle surduruyor "Turklcrin çogunlugu fabrikalarda çalışıyor. Sosyal durumları diger ılnik gruplara gore daha geri, gelirleri daha duşuk. Bence bıınıın nedeni, Avustralya'ya gelen Turklerin koylu ve yoksul emekçi kesimlerden olmusı. Zalen kalifiye işçi de olsalar bıı Avusfralya hukumeli tarafından hemcn ksıbul edilmiyor ve fabrikalarda sıradan işçi olarak çalışıyorlar. Örnegin bir muhendisin Avuslralya'da yeniden universiteye gilmesi gerekiyor. Avustralya'da Iurk lopltımu için çalışan bir dernek var. 1979 yılında kıırııldıı. Adı, 'Avustralyalı tşçiler Birlıgi.' Bıı bir sendika degil, dayanışma birligi. (,'alışmalarına Avuslralya'daki goçmen Ttırklere yardıın ederek başladı. Onların ev, saglık, işsi/lik gibi »orıınlarına yardımcı olan bir faalıyel surduruyordu. Ancak çalısmasının diger bir yonu de sivasal. Yani Avuslralya'da yaşayan goçmen Turk işçilerinin somıınılmesine engel olacak çalışmalar yapmır. Bir >undan da orada yaşa>an Turk toplıımumın ana>urlları (ben boyle diyorıım) Tıırkiye ile ileti^imlerinin surmcsinı saglamak. Bir de kendi toplıımlanııa >onelik kulturel faalivetler surdurmek. Avııstralya'da yaşajan Iurk loplmmı ikiye ayrılıyor. Biri sageı digeri solcu kesırn. Sagcı kesimde İslanıi harekeller egemen dıırıımda. Solda da dini baglılıklar var, aına bıı hir gelenek ve kulturel konıı. I urk loplıımu kesin çi/gilerle ikiye ayrılmış durıımda ve iki kesim de birbirini sevmiyor. Soldaki insanlar daha aktif ve kafası daha avık insanlar. Ben bunu, nasıl ki Turkiye'de farklı duşıınen insanlar varsa bu insanlar Avuslralva'va da gelirken dıışuncelerini beraberlerinde getiriyorlar ve ayrılıklar dogal olarak burada da var oluyor şeklinde açıklıyorum." Avııstralya'da yaşayan Turkıyeli göçmenlerın dığer etnık loplumlarla ılışkilerını sorduğumu/da ıse şıı yanıtı verıyor "Turk toplumu içine kapalı bir topluluk. Si/e bir ornek vereyim. Ya^adığım Melborn kenlinde buyuk bir cadde vardı. Bir yanında Yunan loplıımıı bir \anında İtaljan toplumu .verleynişli. tlalyanların oldııgu (arafıı yavas yavaş lıırkler yerleşmeye ba^ladı. Turkler vogalınca Italyanlar buradan a>rılddar. ^imdi caddenin bir yanında Turk toplumu diger \anında Yunan toplumu >a>ı>or. Turkler de V ıınanlılar da caddenin dıger yanına geçmiyorlar, komşıılıık elmi>orlar. halta u\rı kaldınmlardan \uru\orlar. Turkler kendileri i(,in gerckli olan dukkânları, kahveleri Avuslralya'da da aclılar. Avustralya halkıyla da fa/la ili'jkileri \ok. İşle proje bıı olmayan kaynaşmayı da >aratmavı hedefliyor. Benim en çok ilgimi ceken, Turklerin erkek erkege olurdugu kahveler. ürnegın İtalyan ve Vunan toplıımlarında bu >ok. Zaten Avuslral>a toplumu onların kııllurlerini paylasıyor. ama Turklerinkini haur." Angeld L vnkushka'dan bunları ögrcndıkien soıııa soruyorıı/ NKIII dığcr etnık topluluklar değıl dc Turkler'' "Avustral\a'da bu saydıgım uc ctnik toplumun yanı sıra Yugoslavlar, Lubnanlılar. Vietnamlılar, Almanlar da var. Her kultur dcgişik. Ancak Turk kulluru Avustralya'da hic biiinmiyor. Ben Turk kulturıınıın çok /engin oldugunu bilivorum. Bııraya geldigimde bir ke/ daha unladım bunu. İ>le bu proje bu 7engin kullurun taıııtılması i(,in bir lırsatlır. Bunu degerlendırıtiek istiyorum. Gerci resıni davetlerle lurkiye'den gelen sanatçılarını/ oluyor. Ama beniın icin onemli olan ıısl seviye sanalı degil, sanalcının bireysel >uralıını degil toplumun ortak degerleri, orlak kulluru." Bunuıı ııasıl okluğuıuı bıra/ aı,aı ıııısını/' "(ienel bir program var. Örnegin benim programım şo>le. Ben Tıırk loplıımıınıın >a>am biçimine ilişkin, onlann kulturleri ne ilişkin belgesel fotograflar çekhorıım. Tıırkiye'ye gelerek de aynı çalışmaları yaptım. Şimdi burada cektigım lolograflardan olu^an bir sergi açacagım donduğumde. Yine orada yaşayan Turk toplulugu içerisinden çektigim foiograflarla da ayrı bir sergi de olacak. Bir t'olografvı olarak genc Tıırklere fotografçılıgı ogretiyoruın. İsliyorum ki onlar da fotograf çekerek kendi toplumlarına yardımcı olabilsinler. Bir başka gorevli arkadaşım, Turk kadınlarının orada yaptıgı eli>leriyle ilgili vabşıyor. Orneğin çok buyuk bir halı dokunuyor. Bu halının motifi, orada yaşayan Iurk toplumunun duygularını dile gclirecek. Butun bu çalışmalar bir araya geldiginde, orada yaşayan Turk loplıımıı hem toplumsal olarak hem de kulturel olarak gııcunu ortaya koyacak<ır." Projenın başka faalıyet maddelerı de var mı? "Bu çalısma 1986'nın subatında başlayacak. Sierke/i hukumel bu proje icin 40 bin dolar ayırdı. Yalnı/ca Iurk toplumu ile ilgili olan holumu icin. Bi/im calışmalanmı/a karşılık ayrıca ııcret odeyecek. Bu calışmayı maddi olarak Sanatçılar Konseyi l'inansc ediyor, aına ınoral destcgi, Turkiveli gocmenlerden alıyoru^. Yukarıda so/unu ettigim sergilerden baska yine Sydney'de dia goslerileri olacak. Marl ayında Adaliaide'de lurkllalyanVunan toplulukları projelerinin ortak bir konleransı olacak. Ben bu konferansta Turkiye lılenimlerimden so/ edecegim. Bu sergiler ve konleranslar aracılıgıyla Avııstralya'da ikinci sınıf olarak gorulen etnik loplumların durumlarını Avııslralya loplumuna anlatma\ı amavlıyoruz. Boylece Avustralya'da yalnı/ca Anglosakson kultur olmadıgını kanıtlayarak diger etnik kulturlere bir saygı olusmasını sai'layacağız." Türkıyc'de bulunduğunu/ sıırede nasıl foioğıaflar çektını/? "Insanların cesilli dıırıımlarda fotograflarını v'eklim Aile ya>aınlarından, ev Ki \asamlanndan, vulışma hayatlarından kesıtler bunlar." Turkıye'dekı gft/leı>.' 'rınuüen so/ cder mısıni/''' "Benim Tıırkiye'de \aptıgım gozlemler ve cekligim fotograflar projenin ba^langıç noktasıdır. Oradaki goçmenler ile onların anavalanları arasındaki baglantıyı kurmak bu proje için, orada yasayanları seferber etmek için ve a>nı /aınanda Avuslralya'da yaşayan herkese bir perspektif vermek için gereklidir. (•o/leınlerimi soruyorsunu/, lurkiye hakkında bilgim vardı. Bir surpri/le karşılaşmadım. Ancak surpriz olınamasına ragmeıı acı çeken, guç koşullarda >aşa\an insanları gormek benim için şok oldıı. Bu insanlara karşı duygularım derinleşti. Turkler arasındaki dayanışma du\gıısunun neden gııçlu oldugunu daha iyi anlıyorum şimdi. Kkonomik /oıiukları insanların yuzlerinde yakalıyordum. Onlarla tanışlıkça da sosyal koşııllarından etkilendim. (addeler, saglık koşullarının geriligi, tuvaletler, su yoklugu, ka/ılı sokaklar, çamıırlu \ollar. Onceleri Turkler niçin ayakkabılarını kapıda çıkarır anlama/dım. İstanbul'da nedenini bulmuş olduın." Türkıyc'de kaldığı surede kasetler dolıısıı totüğral veken Angela l ynkushka, Tıırkiye'ye ılk ke/ gelen hem de bınlerce kılometre oteleıden gelen bırımn ılgı duyabıkceğı; Boğa/'ııı gu/ellıklerine, Topkapı SaI.IM'IIIII gorkemıne, şaşalı Isianbu! gecele ııne pek /anıan ayıramamıştı. Ama kaldı gı gıınleı boyunca bı/lerın bıle ba/ılarını gıdıp gormedıği gecekoııdu semtlerındc, Istanbul'un dar sokaklaııııda, atelyelerde, kuvuk yerleşım bolgelerınde saatlercc dolanıp, oralarda Turkiye insanını yakalamaya v'alışmıştı. "Bulun bu /orluklara ragmen yaşumayı başarıyor gordugıım tum insanlar. Yaşam suruyor. Veençok da, ulkeni/deki insanların (ve Avustralya'da yaşayan Turkiyeli goçmenler de a>nı) yuşaınu a/ıni, ışte hıı beni etkiledi" dıyordu Angela L ynkııshkd scssı/ce geldığı Turkıye'den yı nc sessı/ce ayrılıp gıderken... Kalenin Onünden çekilin! Beyefendı gol atacak. Kalenin önünde adam ıstemedığırnı nasıl da bilıyor... Hanı ya alternatıfsiz yapacaktık?.. bvludım çekılsene kaleden Alternatıfsiz bir atıs. Başbakan Turgut özal ve Galatasaray Kulubu başkan adayı Ali Tanrıyar. (Fotograflar: VEDAT DANACI)