Katalog

yaratacuk, sonunda kendisi ıııhsal bunalıma girecekti. Sıkıntıları giderek oylesine artaeaktı ki, Rcfik Düncray gözlcrinı dünyaya actığı akıl hasianesine tam 33 yıl sonra bu kez hasta olarak girecekıi. "Psiko nevrozrııhi deprasyon" tanısıyla 45 gun akıl hastanesinde tedavi gören Refik Dunetuy'ı daha sonıa karısı, 6 eocuğuyla başbasa bırakıp tcrkedecekti... Hayatııı boylesine aeıması/ca ustune gelisinden Rcfik Duneray hic vılmamıştı. Yasanııyla ilgili luııı bılgılcıi toplayabilmck icin bir dcdektıf gıbi ealısıyor, parcalaıı birlestırip nio/aiki tamamlamak için butiın glkunu kullaıııyordıı... Isin sonıına gelmişıi artık. Tamamlayamadığı tck parca vaıdı, babası... "Yu/ııi hrhan Bv>, bukursını/ bııbum aksayuruk cıkıp yi'lir de bıı i> hiler" diyordu... Bi/ de onuıı vcıdiği bilgi \c helgelere dayanarak vc hıçbır abarlma yapmadan Refik Düneray'ın, Iurk tilmlcnni anımsatan ılgine yasam oykusııiHi si/lere sunuyoru/.. H e f i k ' i ı ı k u r u vazgjısı başlıvor rihinde Karamursel Kaymakamlığı'ndan aldığı bir ya/ıyla, 21 yasındaki gu/el kardeşi Zıılfiyc'yi yanına alıp, o zamanki adı "Istanbul Kmra/i Akliye ve Asabiye Hastalıkları llaslanısi" olan Bakırköy Rııh vc Sınir Hastalıkları Hastanesi'ne geldi... Zıllf'iye'ye konan te>his "^i^ofreni" idi ve hemen hastanerıin 6 numaralı kuğuşuna yatırılıp, tedavisine baslanıyoıdıı... Yaşlı gö/lerle uğurladığı ağabeyi köyııne dönerken, Züll'iyc de kendisini bekleyen acımasız gelecekten habersi/, koğuşıındaki yatağına dötıuyor ve koıkunc yalnı/lığına gömulııyordu... /iilfiyı'ııiıı ba^ınu geletıler Karamürsel'ın Fev/iye köyündcn İbruhiın Krgin, Zikret Kadın'la c\lcndiğinde çok mutlııydıı. . İlk cocııkları erkck olmus, hes yıl kadar sonra da kı/ları Zulfi\e dunyaya gelmişli... 1912 yılında doğan Züllıye, sirınlıği vc haşarılıgıyla kısa bir sure içinde ailenin gözbebeği olup cıkmıştı... bıgin ailesiniıı yaşadığı cn mullu günlerdi o günlcr... Nc var kı. pek u/un surmeyecckli bu mııtlulıık lablosu. Zülfiye'nin doğumundan 5 yıl sonra babasının ölumü, sonra Zülfiye'nin dıırup dıırurkcn yere düsüp bayılması, ailenin ıı/crinc bir karabasan gıbi cökeeek olan şanssı/iıkların da ilk habcrcileriydi... Bayılınal.ııa ilk teşhisi Zikret Kadın koynıuşlu. "Kı/ıııı cinlerin carplıgıni)" inanan Zikıct Kadın. "(.'ami>e Kİtınck için f>eçtiğimi/ nıe/arlık yolıında oldu her se\" dıyc dusıınuyoıdu.. Bu dııvgıılar icindeki acılı anne, kı/ını ves.it eesit hocalaru gotıııuyor, aldığı niııskaları lakıyor. yapılan oneıilerı bıı biı yeıiııe getıı işoıdıı Vc bıı aksanı Zulliye evine donmedi... Evlerıııın bıra/ u/ağındakı vayııa keeıleıi otlatınaya gıdcıı Zııltıye'nm havanın kararınasına karşın e\e donmevışi, aılcdc paniğe yol acıyor. clleıınde g.ı/ laınbalamla Zulfiye'yı aıanıava cıkıyoılardı... Zulfi\e'yi kısa bir sure sunla. cavıım alt yanındakı balaklıkta camuıım uslımde basgın biı dıırıınıda \alaı bııldıılar... Ağabe\ Mıınet Lıgın, bu olaydan soııra ariık kaıdesınm dıırıımunıın nıııskalarla. hocalaıla du/clnu'NCıcpini İŞKC anlaınıştı. Iricsi gıııı soluğıı kov ımıhlarıııın o\ ıııdc aldı. " N c dc olsa bıı>uk si'lıir normıi'j ııdam, hi/c >ol gosli'rir" dı>e dusuınışoıdu.. I c\ /ı\o kns ıı ımıbtaı ı kısa \o o/ koııusiıı: "IJuk Alıııut kardi^im. Zulfi>e'>i ul ,İs(:ınbııl'a nolıır. Itımık akıl lıııstıııu'si \ur. KıiMik dııklorlar \:ır. Orada dfrdinv \HTV bıılıırlar. Bcn kıiMiiiikaınıı >ii/arım o da si/i Islanhııl'a ha%alt i'der..." (,'arcsı/lık ıvındckı Ahıııct Lıgin, ko\ ıııuh tarının dcdtklcrınc a\ncn ııvdu. 1.6.IW ia üencti, gü/eldi, yirmili yaslarını suruyordıı ve hcpsinden onenılisi sağlığı giderek du/eli yordu Zülfiye'nin... Onun bu (Vellikleri, o günlcrin akıl hastanesındeki "akbabalar"ın dikkatini cckmeye yetceekti... Hastaneye yatırılışından uv yıl kadar sonra, aksak aksak yuruycn, orta yaslı bir adam, sık sık Zült'iye'nin kaldığı koğuşa gclmeye baslamışiı... Ve Zülfiye I'.rgin, tedavi olmak, sağlıgına kavu^mak ıvin yattığı akıl hastanesinde, 12.7.1937 gunıı bir erkck v'ot'uk dunyaya getırdi. Mıhmcl Vefik adı verilen bebeğın doğumıı, Zülfiye brgin'in "933/622" proıokol numaralı dosyasınada, "1937/1143" protokol numaıalı doğum dosyasına da islendi.. Ne var ki, her iki dosyada da Mehmct Vetık'in ba basının kını olduğu belli defildi. ZııHıyc'nin doğum yapmasından iki gün sonra, oğlu Mehınet Velik'i elinden alıp Duşkünlerevı'ne tes lim ettiler. Scbcp "annenin si/ofren olusu"y du... ama onun anlattıklarına kimse ınanmıyordu... 1943 yılı Haziran'ı F.rgin ailesi için kara haberlcrin birbirini izlediği bir aydı. 26 haziranda bir akrabalarının beklenmeyen ölıımu, aileyi yasa boğmuştu. Bu acı olay, bir yandan biıkae yıl once akıl hastanesinden taburcu cdıleıı Zulfiye'den saklannıaya çalı^ılıyor, bir yandan da ccna/c hazırlıklan surduru lüyordu... Aynı gun Fev/iye koyüne bir yabancı geldi. Ü/eıinde beya/ bir gömlek, siyah bir panlolon ve bembeya/ ayakkabıları vardı... Aksayarak yürıiycn orta ya>lı yabancı, ccna/e telası içindoki t'rgin ailcsinin evıne girdığinde, bir gaı iplik olduğunu se/mi>ti, ama ıstcdiğinı soylcmedcn donıııeye de hic niyeli yoktu... Zült'iye'nin ağabeyi Ahmct'in yanına yaklaşan yabancı, urkck ürkck konusnıaya basla dı: "Bi/ ZıılfİM' ile akıl hastunesinde tanıştık. Bir oğlumu/ oldu. !>imdi Dıısküıılerevi'ndf. Resmi nikâhımı/ olmadığı icin çocugıı banu vermiyurlar. Allah'ın emriyle Ziill'iye'.vi isteme>e yeldiın. İ/iıı verin evlenelim, cncugumııı\\ da alalım..." Bir yandan ,rtlen yakınlarının acısı, bir yandan da akıl hastanesinden taburcu olan kı/kaıde>inin gayrimesru bir çocuğu olduğu lıaherini alan Ahmet trgin, tam bir sok yasıyoı du .. Yalnı/ca "Defol buradan, kardi'slcriııı (jormi'sin, olclıirıırUr seni" diycbildi... Alı Ergin'lc beya/ ayakkabılı yabancı arasında bu konusma gcccrken, bahcedek>i tek katlı evın pcnceresindcn onları i/leyen Zülfiye ise garip bir tedirginlik ıcindeydi... İki eliyle sımsıkı kavradığı demir parmaklıkların arasından sabiı go/lerlc, gelen beya/ ayakkabılı yabancıyı i/liyordu... Aksayarak yurüyen orta yaslı adam, Zulfiye'nın akıl hastanesinde doğurduğu Mehmet Vefik'in bahasıydı... Yabancı adam. ağabeyinin sert eıkı>ı ıı/e #*•» Refik Duneray 18 yaşında. Henüı geçmlsini bilmiyor.Oemokrat Parti'ye katılıp politikayla ilgilendigi yıllardan bir am... parmaklıklara vııra vura yasanıına soıı \ cı ı şındcıı iki buçuk ay kadar sonra (6 Lylııi 1943) Düskünlerevrne gelen genc bir karı koca. aldıkları bir kararla Mehmet Vefik'in de >aşaın ı,i/gisini değistirecckti... O gıinlerde Darphanc Danıga Matbaası'nda makinist olaıak gorev yapan Boyabatlı İsuıail Düncray, daha once ealıstıgı Tekel Sigara habrikası'nda tanıdığı Sani\c ile evlenmıs, mullu bir yu\a kuımııştu. Nc var kı, genc karı kocanın daha once geçirdiklerı rahatsı/lıklaı ncdenıyle cocuk sahibi olmaları mOmkün değildi... Yakınlarının da onerileriyle Duneray cifti, sonunda Dılşkünleresi'nden biı kiınsesi/ cucuğu e\lat cdinmcyc karar vernıi>ler di... Kim olduklarından, nereden geldıklerindeıı habersi/ bir dolıı cocuk, kendilcrmc ayrılan bölümde kâh guleıek, kâh ağlavaıak \e genellikle ılrkek bir tavırla kar>ılamıslaıdı Dııneıa\ ciftini... Ismail Dılneray, sarısın, güzel yu/lu bir co cuğıı sev'iıuşti. Ama karısı Sanive'nin grt/u, yataktan yatağa, s.ılıncaktan salınca^a kosaıı csmeı, celımsı/, sa^ları sıfır nıımaıa kesılmış Mehmet Vefik'teydi.. Kocasmm tum karsı v'ikmalaıına kar>m oıııı sectigini soyledı Is mail Duneray da, çocugu bııyutecck ki>min kendisi olmadığını, oncmlı olan duvgııuuıı, anne sevgısı oldıığıınu dıısuııeıek, kaıısının ıs teğine karşı çıkmadı. Ve Duşkünlerevi müdürııne "43618" mıınaıalı Mehmet Velık'ı e\lat cdinmck ısiedikleıini soşledileı... Notcr hıı/urunda scnetleı mı/alandı \e 7 vaşındaki Mehmct Velık, bıı iki >arannı/lıktan sonra yeni anne babasının elinden tutup, Düşkunlerevi'nden ayrıldı... Mehmet Vefik için yepyenı bir yasam başlıyordu aıtık... Cıelecek gunleı cok şeylere gebcydi... Saniye ve Ismail Duneray: Refik'i 7yaşında Düşkunlerevi'nden edinen kankocamn o yıllarda çekilmiş bir fotoğrafı. Zülfiye Ergin, doğumun üstunden bir a> kadar gecinco, "iyileşlifti" gcrekccsiyle hastane den taburcu edıldi ve hastaneye zıyarete gclen hir akrabalaıının yardımıvla Fev/iye koyündekı evine döndıı... Zülliye'nin ailcsinin. ne kı/larının ba>ına gelenlerden, ne de onun bir ciKuğunun olduğundan habeıleri vaıdı... Zııltiye sakııılcsmıs, scssı/, iv"inc döııuk biri olup cıkmıstı... Ona bahvedckı tck kaılı, penceıeleıı demir paımaklıklarla korunan kerpıt; evı ayırdılar. Kardeşleli, go/lerini ıı/eıindcn hıc ayırmıyor, yengcleri sık sık yanına gıdip isteklerini verine getirme ye çalışıyorlardı... Zülfiye'nin sessi/liği \e içine kapanıklığı dısında, ailesini vadırgatan tek şc\, be/clen yaptıgı bir bcbcklc o\nanıası\dı . 25 vasmdakı Zülfiye, hastancdcn geldıgıııdeıı beıi sık sık "cocugum" devıp duruyor, kcndı şaptıgı oyuncak bebekle oynuyordu. Kardeslerı onun bu davranıslarmı, eski hnstalığından kalaıı biı i/ diye degeılendiriyorlardı. Ziıltiye, ağabeyi Ahmel'in kansına "haslanede evlendirildiğini, bir çocııgııııun oldugunıı" da soyluyordu, alıp evlat riııc korkup, aksayarak cvdcn ıı/aklaşırken, Zülfiye'de de ba/ı garip hareketler başlıyordu... İki eliyle simsıkıjutluğu demir parmaklıklara basını vurmaya başlayan Zülfiye, birkaç dakıka sonra kanlar icinde olduğu \ere kıvrılıp kalacaktı... Gıi7el ba>layan, ancak kOtü biten 25 yıllık bir yaşamın sonuydu bu... Mehınrl Vefik, K«fik olıı>or Yedi yılı ana baba sevgisinden uzak, Düskünlercvı'nde geçen Mehmel Vefik'in 1943 sonbaharıııda değişen yasamı, artık yeni aılesiniı I ener'deki cvınde gev'ecektı... Yıllardır evlat ö/lemiyle yanaıı Sani>e \c tsmail Dünera>'ın ilk işı ise cocııklarının adıııı "Rffik" olaıak değistirip, kendi nufuslarına gecıımek olacak, sonra da alış\erışe cıkıp oııu gu/el giysileıle donatnıak olacaktı. Retik ise kendısıne gösierılcn bu o/cne karşın, veni yaşamıııa avak ııydıııuıakta gucluk ceki\oıdu... Orneğıu. babasışla bıılıktc ilk k<v gı\ecekleli Clalata Koprusu'iHin başına ı".ldikleııııde, tıpkı ilkel bıı ınsan gıbı iıikıııuş. oabasııun bovıuına surılıp "(•cvcmem .doııi/ İH'iıi > ıılar" diye ağlanuştı... Üvey babası Ismaıl Dun<.ı.ı> ııı Rclık e k.ıı>ı tutumu ise başından beri soğuktu. Akiı, Dü$künlerevi'nde beğendiği sarışın çocukta kalmıştı. Eşının /oruylaeUat edıııdıgı Kelık'ııı yarama/lıklarmı hicbir /.aman lıoşgoı u ile kar Zülfiye ttldü, ya çocuk? Akıl hastanesinde tedavi gören şi/ofren bir hastadan dunyaya gelip. henu/ iki gıınkık bıı bebek ıkcn annesınden ayrılarak Uuskıınlcıevı'nc teslıın edilen Mehmet Vefik'i, surpri/ler, acılar \e uımıtsu/luklarla dolıı bir ya>am bekliyordu... Annesi Zülfiye'nin acıklı sonundan habcısi/, sevgi \e ilgiden yoksıın, Duşkunlerevi'nde bir cocuğa nc vcıilebilirse onlaıı alarak bııvııyen Mehmel Vefik, 7 yaşına geldiğinde yasamını değisiiıecck bir surpri/le karsılaşacaktı... Annesi Zülfiye'nin, kciyde kal'asını demiı Zülfiye Ergln, 21 yaşında "şizofreni' tanısıyla yalınldığı akıl hastanesinde, topal bir adamdan hamile kalıp bir erkek çocuk doğurur. 19