Katalog

ENERJİ 14 Enerji özelleştirmelerinin ilk faturası çalışanlara İşçi de mağdur, memur da! lektrik dağıtım alanında görev yapan kamu çalışanlarının özelleştirme mağduriyetleri artarak devam ediyor. Çeşitli sorunlar yaşayan ve sayıları giderek artan enerji kamu çalışanlarının sesleri, bu alanda faaliyet gösteren şirketlerin göz boyayıcı haberleri arasında yerini bulamıyor. Elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi gerekçesiyle istihdam fazlası olarak gösterilen ya da özel sektörde çalışmak istemeyen kamu personeli, başka kamu kuruluşlarına gönderiliyor. Yıllarca çalışıp deneyim kazandıkları alanlardan, kendilerinden gereği gibi yararlanılamayacak kurumlara ve görevlere gönderilen mühendis, teknisyen ya da diğer alanlardaki çalışanlar, kendi mesleki varlık ve üretkenliklerinden koparılmaları, özlük haklarındaki gerileme yanında, kamu tarafı açısından da atıl istihdam yaratılması anlamını taşıyor. Özel bir şirkette güvencesiz ve belirsiz kurallar altında çalışmak istemeyen ve her şeye rağmen başka kamu kurumlarına geçmeyi kişisel haklar itibariyle daha avantajlı gören kamu çalışanlarının önüne, geçiş haklarını gaspedecek engeller çıkartılıyor. Dağıtım şirketlerinde sendikal haklardan yararlandırılmamak için “kapsam dışı” olarak tanımlanan mühendisler, özelleştirme kapsamında başka kurumlara geçiş gündeme geldiğinde, bu kez kapsam dışı olmadıkları söylenerek, özel şirkette çalışmaya zorlanıyor. Çalışma yaşamları içerisinde, özlük haklarının iyileşmesi, toplu sözleşme hükümlerinden yararlanabilmeleri için “kapsam dışı” statüye karşı direnen mühendisler, özelleştirmelerle birlikte başka kamu kurumlarına geçiş hakkından yararlanabilmek için, bu kez “kapsam dışı personel” statüsünde olduklarını kanıtlamaya zorlandılar. E Hayati KÜÇÜK EMO Hukuk Müşaviri Özel bir şirkette güvencesiz ve belirsiz kurallar altında çalışmak istemeyen ve her şeye rağmen başka kamu kurumlarına geçmeyi kişisel haklar itibariyle daha avantajlı gören kamu çalışanlarının önüne, geçiş haklarını gaspedecek engeller çıkartılıyor. Dağıtım şirketlerinde sendikal haklardan yararlandırılmamak için ‘kapsam dışı’ olarak tanımlanan mühendisler, özelleştirme kapsamında başka kurumlara geçiş gündeme geldiğinde, bu kez kapsam dışı olmadıkları söylenerek, özel şirkette çalışmaya zorlanıyor. mahkemelerinde açılan pek çok dava belirsizliğini korurken, bu sorunu yaşayacak personel sayısının 1400’ü bulacağı ifade ediliyor. Son olarak Ankara 9. İdare Mahkemesi, toplu sözleşme ile kapsam dışında bırakılan mühendislerin, başka kamu kurumlarına geçiş hakkı bulunduğunu tespit ederek, aksi yöndeki kurum kararının yürütülmesinin durdurulmasına karar verdi. Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. bünyesinde görev yapmakta iken, bu şirketin özelleştirilmesi sonucunda başka kamu kurumlarına geçişine izin verilmeyen elektrik mühendisi bir çalışan için verilen kararda, “Davacının 22 Nisan 2004 tarihinde özelleştirme programına alınan bir kuruluşta iş kanunlarına tabi elektrik mühendisi olarak 23 Aralık 2004 tarihinden itibaren çalıştığı, İş Kanunu’na tabi olarak görev yapmakla birlikte 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 21. Maddesi gereğince sendikaya üye olması ve toplu sözleşme hükümlerinden de (yararlanmasında) mühendis olan davacı açısından kanuni bir sınırlama bulunmadığı halde toplu iş sözleşmesinin taraflarınca toplu iş sözleşmesi dışında tutulduğu için zorunlu olarak yararlanamadığı, bu nedenle ‘kapsam dışı personel’ statüsünde bulunduğunun kabulü gerektiği açıktır” denildikten sonra “4046 sayılı Yasa’nın geçici 21. Maddesi uyarınca, 5348 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği 3 Temmuz 2005 tarihinden önce özelleştirme programında bulunan davalı idarede kapsam dışı pozisyonda görev yapan davacının nakil hakkı saklı tutulmuş bulunduğundan, aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır” sonucuna ulaşıldı. Bu kararın yaygınlaşarak yürütmeyi durdurma ya da iptal kararlarının verilmesiyle, gecikmeli de olsa mühendislerin kamu çalışanı olarak kalma hakkından yararlanmaları söz konusu olacak. Diğer yandan, Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş.’de işçi pozisyonunda çalışan 200’ü aşkı personel, şirketin işçi eksiltme kararıyla, 657 sayılı Devlet Memurları Yasası’nın 4/C maddesi kapsamında başka kamu kurumlarında değerlendirilmek üzere Devlet Personel Başkanlığı’na bildirildiler. 657 sayılı Devlet Memurları Yasası’nın 4/C maddesi, bir yıldan az süreli veya mevsimlik işler için, Bakanlar Kurulu’nca belirlenen ücret ve adet sınırları içinde bir sözleşmeyle çalıştırılan ve işçi sayılmayan kamu hizmetlilerini tanımlıyor. Özel sektöre işçi kıyımı izni 20 Ekim 2004 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Özelleştirme uygulamaları sonucunda işsiz kalan ve bilahare işsiz kalacak olan işçilerin diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçici personel statüsünde istihdam edilmelerine ilişkin esaslar” başlıklı Bakanlar Kurulu Kararı, özelleştirme uygulamaları nedeniyle işsiz kalan kamu işçilerinin başka kurumlara geçici statüde gönderilmelerini düzenliyor. Bakanlar Kurulu Kararı, toplu sözleşmeden yararlanmayan kapsam dışı personel dışındaki tüm işçileri kapsıyor. İşçilerin kamuya devir işlemleri, özelleştirme sonrasında altı aylık süre içerisinde işten çıkartılacak işçiler için de geçerli. Başkent Elektrik A.Ş.’nin özel sektöre devir işleminden sonra altı aylık sürenin dolmasına günler kala, adeta bir hakkı kullanıyor gibi 200 civarında işçinin sözleşmesini feshederek, isimleri Devlet Personel Başkanlığı‘na bildirdi. Bakanlar Kurulu Kararının bu şekilde uygulanması, özelleştirme sonrası mağdur olan işçilerin istihdamına çözüm olmaktan çok, özelleştirilen kamu kuruluşunu satın alan özel şirketlere, sorunsuz bir şekilde işçi çıkartma hakkı tanımak anlamını taşıyor. Özel şirketler kamudan devraldıkları işçilerden kurtularak daha düşük ücretli ve sendikasız işçileri işe alıyorlar. Yıllarca elektrik sektöründe görev yapan kamu çalışanı işçilerse, süresi bir yılı bile bulmayan, uzmanlık alanlarıyla ilgisi olmayan ve yıllarca aldıkları ücretlerin çok altında işlere yönlendiriliyorlar. 657 sayılı Yasa’nın 4/C maddesi kapsamında değerlendirilecek olan personel arasında mühendis unvanlı olanlar da bulunuyor ve bu personelin toplu sözleşmeden yararlanmadıkları halde kapsam dışı statüde olmadıkları ileri sürülerek, kamuya tüm haklarıyla geçişleri engelleniyor. Üstelik çoğunun kamuya geçiş haklarının tanınması amacıyla açmış oldukları davalar sürmekteyken iş sözleşmeleri feshedilmiş durumda. Bu uygulamalarla yıllardır özelleştirmelerin nedeni olarak sunulan “özel sektör verimlidir” gerekçelerine uygun olarak, düşük ücretle ve güvencesiz işçi çalıştırmak suretiyle şirket ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ‘Kapsam dışı’ mağduriyeti Başka kamu kurumlarına geçiş hakkı elde etmek için idare ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ