Katalog

ENERJİ 12 AB Ulusal Program Taslağı: Yabancı sermayeye enerjide tekelleşme yolu açılacak Otomatik zam AB reformu çıktı Ulusal Program Taslağı’nda, Mevcut Elektrik Piyasası Kanunu’nda yer alan yabancı sermayenin elektrik üretim, iletim, dağıtım alanında kontrol oluşturacak şekilde pay sahibi olamayacağına ilişkin kısıtlamanın kaldırılacağı güvencesi verilirken, bunun için 2009 yılsonunda tamamlanacak olan Düzenleyici Etki Değerlendirme Analizi Perspektifi kapsamında tarih açıklanacağı belirtildi. Bazlı Fiyatlandırma (MBF) mekanizması da “fiyat reformu” olarak yer aldı. MBF mekanizmasının 1 Temmuz 2008 tarihinde yürürlüğe girdiği hatırlatılan taslakta, şöyle denildi: “MBF enerji sektöründe faaliyet gösteren dört KİT’i (TKİ, BOTAŞ, EÜAŞ, TETAŞ) ve yirmi adet bölgesel dağıtım firmasını kapsamaktadır. MBF ile birlikte uygulama kapsamındaki şirketlerin tarifeleri hem geçmiş hem de gelecek maliyetlere bağlı bir yapıya göre revize edilecektir. Revize edilmiş tarifeler kuruluşlara, planladıkları yıllık yatırım ve diğer harcamalarına göre yıllık finansal hedeflerine ulaşma imkanı verecektir.” olan MBF’in temel amacı taslakta şöyle itiraf edildi: “BOTAŞ tarifelerini aylık olarak uyarlarken, diğer firmalar 1 Ocak, 1 Nisan, 1 Temmuz ve 1 Ekim tarihlerinde tarifelerini uyarlayacaklardır. Bu takvim firmalar arasındaki nakit akışlarını düzenli ve sağlam bir zemine oturtacaktır. Bunun bir sonucu olarak, enerji KİT’lerinin finansal kapasiteleri artacak, böylece dağıtım şirketlerinin ve EÜAŞ’a ait portföy üretim gruplarının özelleştirilmeleri kolaylaşacaktır.” MBF mekanizmasının 2010 yılı sona kadar uygulanacağı belirtilen taslakta, Hazine Müsteşarlığı’nın MBF’yi denetleyeceği kaydedildi. 2010 yılında elektrik dağıtım şirketlerinin tarifelerindeki çapraz sübvansiyonları kademeli olarak kaldıracağı ifade edilen taslakta, “BOTAŞ’ın mevcut doğalgaz alım sözleşmelerinin yıllık 4 milyar sm3’lük kısmının özel sektöre devrine ilişkin 2005 yılında yapılan ihale sonuçlandırılmış ve ilgili şirketlerle sözleşme imzalama aşamasına gelinmiştir” denildi. Kahraman YAPICI MO Basın Avrupa Birliği (AB) uyum sürecine ilişkin açıklanan 2008 Yılı Ulusal Program Taslağı’nda; kamuoyunda “karaborsa” olarak nitelendirilen, elektrik fiyatlarının aşırı yükseldiği elektrik borsası sistemi ile otomatik zam mekanizması AB için yapılan reformlar olarak yer aldı. Yurttaşların hayat standartlarının iyileşeceği beklentisi ile girilen AB’ye üyelik sürecinde; AKP Hükümetinin, AB ile uyum perspektifi kapsamında enerji alanında uyguladığı “özelleştirme ve piyasalaştırma politikaları”, zam, yoksunluk ve yoksulluk olarak geri dönmeye başladı. Taslakta, otomatik zam mekanizması ile Elektrik Üretim A.Ş’nin santrallarından özelleştirme amacıyla oluşturulan portföy şirketlerinin mali durumlarının güçleneceği, böylece daha rahat özelleştirilmelerinin amaçlandığı da ifade edildi. Taslakta, kamunun enerji alanından çekilmesi ve özel sektörün beklenen yatırımları yapmaması nedeniyle oluşan yatırım açığı tehlikesi kabul edilirken, geçiş dönemi sorunu olarak nitelendirildi. Ancak soruna yönelik çözüm önerileri, özelleştirmelerin devam ettirilmesi, özelleştirilen dağıtım şirketlerinin kayıp ve kaçak oranını düşüreceği beklentisi ve enerji verimliliği için yürütülen projelerle sınırlı kaldı. Ulusal Program Taslağı’nda, mevcut Elektrik Piyasası Kanunu’nda yer alan yabancı sermayenin elektrik üretim, iletim, dağıtım alanında kontrol oluşturacak şekilde pay sahibi olamayacağına ilişkin kısıtlamanın kaldırılacağı güvencesi verildi. Bunun için 2009 yılsonunda tamamlanacak olan Düzenleyici Etki Değerlendirme Analizi Perspektifi kapsamında tarih açıklanacağı belirtildi. AKP Hükümeti’nin Avrupa Birliği’ne tam üye olmak için hazırladığı yol haritası niteliğindeki 2008 Yılı Ulusal Program Taslağı kamuoyuna sunuldu. Taslakta, “Ekonomik Kriterler” başlığı altında AB uyum çalışmaları kapsamında enerji alanında gerçekleştirilen özelleştirme ve piyasalaştırma uygulamalarına yer verildi. Taslakta, AB’nin ekonomik kriterlerinin sağlanması kapsamında ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ E önümüzdeki dönemde özelleştirme kapsamına alınacak alanlar arasında, elektrik dağıtım ve toptan ticareti, elektrik üretimi, doğalgaz piyasası, kömür ve diğer maden işletmeciliği yer aldı. Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ. (TEDAŞ) ve Elektrik Üretim AŞ. (EÜAŞ) gibi sektöründe belirleyici niteliğine haiz kuruluşların özelleştirilmesiyle yerli ve yabancı yeni yatırımcıların da bu piyasalara girişinin temin edilmesinin amaçlandığı belirtildi. Otomatik zam reform olarak sunuldu “Ekonomik Kriterler” alt başlığı olarak taslakta yer bulan “Düzenleyici Reformlar” bölümünde ise enerji alanındaki piyasalaştırma çalışmalarına yer verildi. Elektrik Sektörü Reformu ve Özelleştirme Stratejisi Raporu’nda, 2010 yılında tüm sektörün rekabete açılmasıyla tüketicilerin serbest piyasalardan daha fazla elektrik kullanabilme imkanlarının artırılabileceğinin öngörüldüğü anımsatılan taslakta, “Dengeleme ve Uzlaştırma Piyasası, 1 Ağustos 2006 tarihinden itibaren çalışır durumdadır. Bu tarihten beri piyasa aktörleri öngöremedikleri elektrik ihtiyaçlarını bu piyasadan karşılamaktadırlar” denildi. Kamuoyunda “karaborsa” olarak tabir edilen Dengeleme ve Uzlaştırma Piyasa’nın iyileştirme olarak sunulmasının yanında taslakta yine kamuoyunda “otomatik zam” mekanizması olarak bilenen Maliyet Zamlar özelleştirme için Devreye alınması ile birlikte 2008 yılında konutlar için elektrik fiyatları artışının yüzde 65’e ulaşmasına neden ‘Geçiş dönemi’ bahanesi Avrupa Birliği içerisindeki rekabet baskısı ile baş edebilme kapasitesinin arıtılması ve gelecekte makroekonomik dengesizliklere yol açabilecek alanlarda olası risklerin kaldırılması için yapısal “reformlara” devam edilmesi gerektiği kaydedilen taslakta, enerji alanı da, işgücü piyasası, sosyal güvenlik ve yardımlaşma, eğitim, sağlık ve ulaştırma sektörleri ile birlikte “temel reform alanları” olarak nitelendirildi. Taslakta AKP Hükümeti’nin enerji politikasının temel amacı; “ekonomik kalkınmanın ve sosyal gelişmenin ihtiyaç duyduğu enerjinin rekabetçi bir serbest piyasa ortamında sürekli, ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ