Katalog

28 MART 2010 / SAYI 1253 3 Asıl bayan sizsiniz, biz kadınız! Kimliksiz, kişiliksiz, kaba, aşağılayıcı, sorgulayıcı bayan kelimesinden çok rahatsız olan iki kadın bir site kurdu. www.bayandegilkadin.com kadına kadın diyemeyen zihniyetin foyasını ortaya çıkarıyor. ayan voleybol takımı, bayan sporcumuz, bayan giyim reyonu, bayan otobüs şoförü, bayan itfaiyeci, bayan doktor, bayandan satılık, bayan eleman, şişme bayan... Örnekleri çoğaltmak mümkün, ama itiraf edelim doktoruna “Bebek bayan mı?” diye soran hamile kadını Mutlu ELİF Tönbekici’den öğrendik, bu kadarına TOKBAY da “pes” dedik. Çoğu insanın kadın sözcüğüyle alıp veremediği bir şeyler var. Kadına “kadın” diyemiyor, “bayan”ı kullanarak kibar olduklarını sanıyorlar. Kadına “kadın” demek ayıpmış gibi... 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde Aydın Engin’in yazdığı yazıya kulak verirsek “kadın” yerine “bayan” sözcüğünü kullanmakla “Erkeklerin yer yer kerhane kapısını andıran bilinçaltı açığa çıkıyor”. Kadınlardan “benim avrat” diye söz edenlerden ayrılmak isteyen “kibar kentli”(!) “bayan”ı kullanıyor. Bayan lafından bayılan iki kadının kurduğu www.bayandegilkadin.com sitesinin derdi tam da bu anlattıklarımız. Eğitimci iki kadın ocak ayından beri basını tarıyor, köşe yazılarını topluyor, gözlerine çarpan fotoğrafları paylaşıyor ve diyorlar ki “Eğer bayan kelimesi gerçekten bir nezaket ifadesi ise, demek ki bu, kadın kelimesinin çağrıştırdığı bir kabalığı örtmek için tercih ediliyor. Asıl sorun kadın kelimesinin toplumsal bilinçaltında ‘kirlenmiş’ kabul edilmesi.” B Yani kadın demek, cinsel ilişkiye girmiş demek, öyleyse birine kadın demek “Hıımmmmm.. Seni pis seni, sen artık kirlenmişsin” demenin bir başka yolu. O zaman ne yapalım, öyle uluorta herkese kadın demeyelim, kız desek de olmaz, “bayan”la işin içinden çıkalım. Fakat aynı durum erkekler için geçerli değil. Sitenin kurucuları diyor ki, “Erkek öğrencilerimize ‘size oğlan diyebilir miyiz?’ diye sorduk, ‘estağfurullah’ yanıtını aldık. Erkekler oğlanlıktan ilk fırsatta kurtulmak zorunda, kızların ise bu konuda çok dikkatli olması gerek. Türkçe erkeklerin erkek doğup erkek ölmesine izin veriyor, keşke kadınlar da kadın doğup kadın ölebilse. Ya da kız kelimesi sadece yetişkin olmayan kişiden söz etmek için kullanılsa.” Sitenin kurucularının rahatsız olduğu bir konu daha var, o da erkeklerin kadınları kategorize etme ihtiyacı ve kendilerinde bu hakkı görmeleri. Sitenin kurucularının adı sanı yok, fotoğrafları da. Çünkü yaptıkları çalışmanın özel bir şey olmaktan çıkıp, bu fikirde olan herkesin katıldığı bir platform olmasını istiyorlar. Yaptıkları işin yalnızca var olan bir duyarlılığa aracılık etmek olduğunu söylüyorlar. İkisi de eğitim alanında çalışıyor, üniversiteden beri bu konuyu takip edip “kadınlık”la ilgili duyarlılığın gelişmesi yönündeki projelerde görev alıyorlar. Yaşları da kadından bayana kayışı gözlemleyebilecek kadar “orta”. Bayan sözcüğü onları uzun bir süredir rahatsız ediyormuş. Hatta kendilerini yakın çevrelerindeki kişilerle tartışırken bulmuşlar. Sonra birbirlerine köşe yazıları iletmeye başlamışlar, kapsamlı bir çalışmanın yapılmadığını gördükçe de “bari bu işe biz el atalım” demişler. Site kurmak hem yerleşik hem esnek olmanın en kolay yolu olarak görünmüş. Böylece siteyi bayan konusundaki duyarlılıkların biriktirileceği bir kutu gibi görmeye başlamışlar. “Bayan”ı kendileri ve hemcinsleri için kullanan kadınlar da olduğunun farkındalar. Çünkü “bayan lafı nezaket sebebiyle kullanılır”a bazı kadınlar da inanıyor. Çünkü dil kişisel duyarlılıklardan çok daha fazlası ve kullanıcılarının zihin dünyalarını küçük küçük, ne yaptığı farkına varılmadan içine alıyor. Sitenin kullanıcıları “bayan” kelimesinden rahatsız olmayan kadınlara şunu hatırlatıyor: “Kimse kimseye bedavadan nezaket göstermez. Kadınlara dil üzerinden gösterildiği iddia edilen o nezaket aynı zamanda ‘siz öyle köşenizde nazik nazik durun, fazla bir şeye karışmayın’ uyarısının bir başka biçimi. Bir erkek terfi beklerken hayal ettiği görevi meslektaşı bir kadına kaptırdığını duyduğunda ‘bayan’ ifadesini kullanacak mıdır? Bayan aslında kadının erkek ile asla tam olarak eşit olamayacağı varsayımının bir kod halinde ifade edilmesidir.” İki kadın üç aydır yürüttükleri projelerini güçleri yettiğince sürdürecek, siteyi gelen katkılarla geliştirecekler. Bir sonraki adım sitede göreceğiniz çıkartmaları sokaklara yaymak ve bu konuda eğitim projeleri hazırlamak. Siteye girerek “bana bayan değil kadın de” diyenlerden biri olabilir, yazılara yorum yapabilir, karşılaştığınız örnekleri yollayabilirsiniz. Hatta bir kullanıcının yaptığı gibi kendi sloganınızı yaratabilirsiniz: “Baymayan Eleman Aranıyor!” G [email protected] İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız Yayın Yönetmeni: Ayşe Yıldırım Görsel Yönetmen: Aynur Çolak Sorumlu Müdür: Miyase İlknur Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2 34381 Şişli / İstanbul (0212) 343 72 74 (20 hat) Reklam Genel Müdürü: Özlem Ayden Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Pal Reklam Koordinatörleri: Hakan Çankaya / Neşe Yazıcı Rezervasyon Yönetmeni: Onur Tunalı (0212) 251 98 74/ 75 / 343 72 74 (554555) Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt / İstanbul Cumhuriyet gazetesinin parasız pazar ekidir. Yerel süreli yayın. [email protected] C M Y B C MY B