Katalog

28 MART 2010 / SAYI 1253 13 Ispanak vakası hşap merdivenler gıcır gıcır cilalanıp parlatılmıştır. Günlerdir hummalı bir bahar temizliği yapılmaktadır. Konağın her tarafı dip köşe temizlenmiş, deyim yerindeyse ev bayrama hazır hale gelmiştir. Mutfakta ise bayram yemeği hazırlıkları bütün hızıyla sürmektedir. Akşamüstü yorgun argın işten eve gelen erkek bir an önce AYLİN salonda oturup dinlenmek için ÖNEY TAN merdivene yönelir. Daha iki basamak çıkamadan dünyası altüst olur. Cam gibi parlamış basamağa basmasıyla anında tepetaklak oluvermiştir. Bir süre nefessiz yerde sırtüstü kalakalır, biraz soluklanınca hışımla kalkar ve fırtına gibi mutfağa dalar. Yıkanmış ıspanak dolu leğeni alır ve ıspanak yapraklarını baştan aşağı bütün merdiven basamaklarına saçar. Bu kez ayılma bayılma sırası karısı Sultana’ya gelmiştir. Zira evin Hamursuz Bayramı için “paskual”lenmesi rezil olmuş, ıspanaklar mahvolmuş, bütün emekler heba olmuştur. 1920’lerin başında bir Hamursuz Bayramı arifesinde Kırklareli’nde yaşanan bu olay Kırklarelili Adato ailesinin tarihine “2. Ispanak Vakası” olarak geçer. Türkiye’de Hamursuz olarak anılan Pesah öncesi evin her köşesinin mayalanabilecek her türlü, un vb. tahıl mamulünden, ekmek kırıntısından arındırılması ve pırıl pırıl temizlenmesi gerekir. Tepetaklak merdivenlerden uçup hiddetten tüm bayram hazırlığını mundar eden ailenin oğullarından Simanto’dur. On beş yıl kadar önce yaşanan diğer ıspanak vakası ise ailenin reisi El Moravi ile eşi Sultanuça arasında gelinleri Ester yüzünden yaşanmıştır. İlk ıspanak vakası görünür bir kazaya sahne olmamışsa da sarsıcı bir değişimin işareti olmuştur. Yahudi inancına göre etli ve sütlü karıştırılamaz, daha doğru deyişiyle peynir, tereyağı, yoğurt gibi sütten mamul hiçbir şey et ile aynı sofrada, aynı öğün içinde yenemez. Dilimizdeki ‘etliye sütlüye karışmamak’ deyimi de buradan kaynaklanır. A Buna göre peynirli, sütlü malzemelerin kullanıldığı yemekler sebze ağırlıklı olur. Ancak kullanılacak sebzenin de her türlü haşarattan arınmış olması gerekir. Bir tanecik “guzano” yani kurt bile yemeğin haram sayılmasına yetecektir. Bu yüzden karnabahar gibi kıvrımlı sebzeler ateşte çıt çıt yakılır, ıspanak gibi yaprak sebzeler tek tek börtü böcek denetiminden geçirilir. Evin reisi El Moravi’nin karısı Sultanuça bu işin üstadıdır. Pederşahi düzen içinde bir arada yaşanan ailede bir süre sonra bu eziyetli iş yeni gelin Ester’in olmuştur. Ester uzun süre ıspanak işkencesine katlanır. Bir bayram yemeği için en az sekiz kilo ıspanak yaprağını tek tek gözden geçirmek pek de akıl kârı değildir. Nitekim Sultanuça’nın dikkatini başka şeylere çekerek bu işten kaytarmaya başlar. Ama eli maşalı kaynanayı atlatmak pek de kolay değildir. Bir cuma akşamı bütün ailenin bir araya geldiği Şabat yemeğinde Sultanuça bu duruma uyandığını ortaya koyar. “Este espinaka no es para vos/Bu ıspanak beyefendiye layık değildir” diye kocasını uyarır. Gelinine zaafı olan Moravi ise hiç aldırmaz, “Ester’in yaptığını ben yerim” der ve ıspanaklı yemeği afiyetle yer. Kaşer kuralları ilk kez gevşemiş, velev ki ıspanaklarda börtü böcek varsa haram yemek mideye indirilmiştir. Bu durum büyük değişimlere gebe Adato ailesinin ilk “Ispanak Vakası”dır. Bu anılar Erol Haker’in “Bir zamanlar Kırklareli’de Yahudiler yaşardı” kitabından alıntı. Kitap yüzyıl başı hızlı bir değişim içine giren Kırklareli Yahudi cemaatinin günlük yaşamına dair çok kıymetli bilgiler içeriyor. Gelenekler, görenekler, dini bayramlar, kutlamalar büyük bir canlılıkla anlatılmış, yemekler, sofra düzeni hatta dönemin yiyecek fiyatları hakkında detaylı bilgi verilmiş. Kitapta Haker’in yanıldığı tek bir nokta var. Kış için bol bol salça hazırlandığını söylerken “Bir İspanyol mutfağında ihtiyaç duyulacağı gibi çok büyük miktarda” yorumunu yapıyor. Oysa Sefarad Yahudilerinin 1492 yılında terke zorlandıkları İspanya’da domatesin hayalini kurmak için henüz çok erkendi. Aynı günlerde Kristof Kolomb Amerika’nın keşfiyle sonuçlanacak yolculuğuna çıkacak ve orada bulduğu fasulye, domates gibi yenilikleri Avrupa’ya getirecekti. Domatesin yiyecek olarak kabul görüp yaygınlaşması birkaç asır daha alacak, Osmanlı topraklarında yaygınlaşması ise 19. yüzyılı bulacaktı. Özetle o devirde ne İspanya Kraliçesi İsabella ile Kral Ferdinand, ne de İstanbul’u fetheden Fatih ve Yahudileri Osmanlı topraklarına davet eden 2. Beyazıd şöyle ağız tadıyla salçalı bir kuru fasulye yemişti. Ama muhakkak ki hepsi 15. yüzyıl İspanyol ve Osmanlı mutfaklarında önemli yeri olan ıspanağın tadına doya doya varmışlardı, muhtemelen her iki dildeki ortak sözcüğün Arapça üzerinden Farsça “aspanakh” kelimesinden türediğini bilmeyerek. G aylinoneytan@yahoo.com Kiki’de Akdeniz esintileri eyoğlu Sıraselviler’deki Kiki’de “Aperitivo Akşamüstleri” başlıyor. Her perşembe saat 18.00 ile 21.00 arasında günün yorgunluğunu atmak için Kiki’de bir içki içene şef Bülent Akkızoğlu’nun hazırladığı birbirinden lezzetli “Tapas”lar ücretsiz olarak sunuluyor. İncir ve ıhlamur ağaçlarının gölgesindeki bahçede, güzel müzikler eşliğinde şehrin gürültüsünden biraz olsun kaçmak istiyorsanız Aperitivo Akşamüstleri tam size göre. Kiki’de kahvaltının, özellikle de “Pazar brunch”larının çok keyifli olduğunu da hatırlatmak gerekir. Saat 10.30 ile 17.00 arasındaki açık büfe brunchlarda, şef Bülent B Bulemas de Espinaka (Ispanaklı gül böreği) Bu tarif bir başka Kırklarelili Sefarad aileden gelen Deniz Alphan’ın “Dina’nın Mutfağı” kitabından. Gerçi yufka içerdiği için yarın akşam kurulacak Pesah sofrasına uygun değil ama her zaman tüm sofralara inanılmaz bir lezzet katacağı garantili bir tarif. Kitap Kırklareli ve İstanbul Sefarad mutfağından çok güzel tarifler içeriyor. Erol Haker’in kitabıyla birlikte okuyun ve tadına doya doya varın. 750 gr. ıspanak, 2 yufka, 1.5 bardak rendelenmiş eski kaşar, 3 yumurta, 150 gr. beyaz peynir, 3 çorba kaşığı zeytinyağı, üstü için tereyağı Yumurtaların ikisini çırpın. Beyaz peyniri ufalayın. Yumurtaya katın. Kaşarın bir bardağını da ekleyin. Ispanakları yıkadıktan sonra çok iyi kurulayın ve ince ince kıyın. 2 kaşık zeytinyağı ile yumurtalı peynirli karışımla iyice karıştırın. Yufkaları sekiz üçgene bölün ve hafifçe kalan zeytinyağı ile yağlayın. Ispanaklı harcı geniş tarafa yerleştirin. Sarıp rulo yapın ve gül gibi yuvarlayın. Tepsiye dizin ve üzerlerine kalan yumurtayı çırparak fırça ile sürün. Her bir gülün orta yerine fındık büyüklüğünde tereyağı yerleştirin. Kalan kaşar peynirini böreklerin üstüne serpin. 170 dereceye ısıtılmış fırında gül gibi kızarıncaya kadar pişirin. G Akkızoğlu’nun her pazar taze olarak hazırladığı reçeller, ekmekler, kruvasan ve “danish”ler mutlaka denenmeli. Kiki’de en kaliteli kasaplardan özenle seçilen füme et, sucuk ve her türlü taze meyve suyunu da bulmak mümkün. Çay ve kahvenin de dahil olduğu brunchların fiyatı 25 TL. Kiki’nin şefi Akkızoğlu, Roma’da “A Tavola Con Lo Chef” isimli mutfak sanatları atölyesinde Klasik İtalyan Mutfağı eğitimi almış. Ardından Heinz Beck’in Pergola’sında kısa dönem staj yapmış. Ayrıca Myosotis isimli 2 Michelin yıldızlı restoranda Marsili ailesi ile klasik İtalyan ve Roma mutfağı üzerine çalışma fırsatı bulmuş. 2009 yılında ise 40 yıldır aralıksız 3 Michelin yıldızı bulunan şef Paul Bocuse’ün enstitüsünde ve mutfağında 5 ay boyunca çalışmış.. Akkızoğlu’nun Kiki için özel olarak tasarladığı menü İspanya, İtalya ve Türkiye’den esintiler taşıyor. G Tel: (0212) 243 53 73 Belkin’den akıllı priz Belkin’in “Conserve Surge Protector” isimli akım koruyucu prizi Türkiye’de satışa sunuldu. Bugün, çoğu ev elektronik ürünü “standby” konumuna getirilse bile enerji harcamaya devam ediyor. Bu tespitten hareketle geliştirilen “Conserve Surge Protector”, devamlı enerji sağlayan 2 soket ve uzaktan kumanda aracılığıyla enerji akışının kontrol edilebildiği 6 soketten oluşuyor. Tak ve kullan bağlantı istasyonu Toshiba’nın bağlantı istasyonu, dizüstü bilgisayarlar ve netbook’lar için ince, küçük, hafif bir bağlantı istasyonu olarak öne çıkıyor. Çok fonksiyonlu Docking Station (bağlantı istasyonu) usb 2.0 bağlantı noktası içeren tüm dizüstü bilgisayarlar ile uyumlu. Dynadock V10 üzerinde 4 adet USB 2.0 portunun yanı sıra 10/100 Ethernet LAN arayüzü, bir kulaklık çıkışı ve mikrofon çıkışı bulunuyor. Mobil cihazın USB üzerinden şarj edilebilme özelliği, bilgisayarınız kapalıyken de destekleniyor. Dynadock V10 yüksek performanslı bir video denetleyicisi olan DVI I video desteği ile birlikte video ve VGA çıkışı ile üç monitöre kadar görüntülü olarak çalışabiliyor. Sony’den en ince walkman Sony, sadece 7,2 mm inceliğinde ve kulaklıklar hariç 62 gr ağırlığındaki Walkman A845 Video MP3 çaları satışa sundu. 16 gigabayt kapasiteli seçenek ile sunulan Sony Walkman A845, kolayca cebe veya çantaya yerleştirilebiliyor. Oynatıcının ön paneline büyük ve parlak 7,1 santimetre OLED ekran hâkim. Üstün renk kalitesi sunan, yüksek kontrast oranı, geniş görüş açısı ve süper hızlı yanıt veren sistemiyle Sony Walkman A845 KX digital SLR fotoğraf makinesi Pentax, yeni modeli KX ile giriş seviyesi dijital SLR fotoğraf makinelerini yeniden tanımlıyor. CMOs sensör kullanan yeni dijital SLR fotoğraf makinesi, 12,4 megapiksel çözünürlüğe sahip. 2.7 inçlik LCD ekran, 720p (1280x720 piksel) video çekebilen ürün (Live View) canlı ön izleme gibi üstün teknolojik özellikleri de dikkat çekiyor. Pentax KX fotoğraf makinesi renk konusunda da çok seçenekli. Daha önce siyah, beyaz, kırmızı mavi seçeneklerinin yanı sıra 8 farklı renkli gövde ile seçim şansını 12’ye çıkardı. ile internetten film, klip, dijital fotoğraflar ve albüm indirmek de çok kolay. Yenilikçi “scene scroll” (görüntü ilerletme) özelliği sayesinde küçük resimler hızlı bir şekilde bir dizi olarak görüntülenebiliyor. Kullanıcı istediği görüntüyü bulup, oynata basıyor ve eylem, aradığı anda ekranda beliriyor. Ayrıca dinlemek istediği albümü, albüm kapağı resimlerinden zahmetsizce bulup dinleyebiliyor. Samsung’dan üç yeni dizüstü modeli Samsung Electronics R780, R580 ve R480 modellerinden oluşan dizüstü bilgisayar serisini duyurdu. Yeni Samsung dizüstü bilgisayarda bulunan yeni nesil Intel Core i5 işlemci gücünü en çok ihtiyaç duyulan yere yönlendirerek daha hızlı hareket ediyor. Yüksek çözünürlüklü (HD) bir video yaratırken, dijital bir müzik parçası bestelerken, fotoğrafları düzenlerken ya da en son PC oyunlarını oynarken R780, R580 ve R480 kullanıcıların kolaylıkla aynı anda birçok görevi yerine getirmesini mümkün kılıyor. Bu modellerin tümü Samsung’un Touch of Color kristal tasarımı ile sunuluyor. LED aydınlatmalı dokunmaya duyarlı touchpad, özel tasarımlı klavye ve sayısal tuş takımı yeni modellerde dikkat çeken diğer özellikler. DataStar’dan her zevke uygun, renk renk, çeşit çeşit USB bellek Lacie ve PQI USB belleklerinin Türkiye dağıtıcısı olan DataStar, farklı tasarımlarda ve renklerde USB belleklerle tüketicilere seçenek sunuyor. Kredi kartı şeklinden anahtar biçimine, kolye ya da anahtarlık gibi taşınabilenden madeni para tasarımına kadar çeşit çeşit USB bellek, artık sadece veri depolama aracı olmaktan çıkıp birer aksesuvara dönüşmüş durumda. Çok şık, çeşit çeşit, renk renk USB bellekler 2 gigabayttan 64 gigabayta kadar geniş bir kapasite seçeneği de oluşturuyor. Uygun fiyatlı ve kaliteli HD video kamera: Promex D54FT Promex yeni HD video kamera modeli olan Promex D54FT’yi pazara sundu. 229 dolar fiyatla satışa sunulan yeni HD video kamera, görüntü kalitesi ve sunduğu teknik özelliklerle pahalı rakiplerini aratmıyor. 1920 x 1080 piksel video çekimi yapabilen kamera, aynı zamanda HDMI arabirimi sayesinde görüntüleri TV’ye bu çözünürlükte aktarabiliyor. Ayrıca farklı piksel çözünürlükleri ile kullanıcılara seçenek sunan ürün 12 megapiksel kalitesinde de fotoğraf çekebiliyor. Toplam yakınlaştırma değeri 20X olan Promex D54FT, 5X optik, 4X dijital yakınlaştırma değerlerine sahip. Üründe HDMI arabiriminin yanı sıra USB arabirimi de bulunuyor. Video ve fotoğraflar bilgisayara çok kolay aktarılabiliyor. Hazırlayan: HAKAN AKARSU (hakana@cumhuriyet.com.tr) C M Y B C MY B