Katalog

16 27 AĞUSTOS 2006 / SAYI 1066 BUGÜN ZEKÂLAR YARIŞIYOR ürkiye’de çoğumuzun ruhu duymasa da, Türkler’in zeki olduğu iddiasını dünyaya duyurmaya çalışan bir camia var. Bu camia 1992’den beri her yıl yaş, cinsiyet vb. sınırlamalar olmadan, herkese açık bir yarışmayla dört kişiden oluşan Türk Beyin Takımı’nı seçiyor ve bu takım (yine çoğumuzun haberi olmasa da) bizi o yılki Dünya Zekâ Oyunları Şampiyonası’nda temsil ediyor. Zeka oyunları deyince hemen gözünüz korkmasın, bu oyunların bazılarına siz de aşinasınızdır. Çünkü hemen herkesin boş zamanlarında keyif alarak çözdüğü sudoku gibi bulmacaların farklı birtakım türleri kullanılarak yapılıyor bu yarışmalar. Yani dilden, bilgiden, genel kültürden tamamen bağımsız, farklı düşünme biçimleri gerektiren ama sonuçta eğlenceli sorularla… Baştan alacak olursak, ilki 1992 yılında New York’ta, 13 ülkenin katılımıyla yapılan ve her yıl farklı bir ülkede gerçekleştirilen; bugün ise toplam 20 ülkenin beyin takımıyla katıldığı Dünya Zekâ Oyunları Şampiyonası için Türkiye, bu yıl da hazır ve nazır. Bu yılki şampiyona Bulgaristan’ın Borovets kentinde, 712 Ekim tarihlerinde yapılacak. Bugünün anlam ve önemi ise bu yılki Türk Beyin Takımı seçmelerinin, muhtemelen siz bu haberi okurken de sürmekte olan final yarışmasının yapılıyor olması. Yani ilgililerine duyurulur, önümüzdeki yıl siz de o salonda TBT’ye girmek için ter dökebilirsiniz. Melis Dabağoğlu T Siz bu satırları okurken bir sınav salonundaki 34 kişi, Türkiye’nin en zeki dört insanı arasına girmek için harıl harıl bulmaca çözüyor olacak. Başaranlar bu yılki Türk Beyin Takımı’nı oluşturacak ve 15 yıldır yapılagelen Dünya Zekâ Oyunları Şampiyonası’nda Türkiye’yi temsil etmek üzere ekim ayında Bulgaristan’ın yolunu tutacak… SPONSOR OLMADAN İŞLERİ ZOR Türk Beyin Takımı’nı 1992 yılından itibaren uzun süre Nevzat Erkmen yönetimindeki bir kadro seçmiş. Aslında ilk yıllarda takım son derece başarılıymış ve takıma olan ilgi de gayet iyiymiş. Örneğin 1993’te bireysel olarak beşincilik, 1996’da da takım olarak üçüncülük kazanılmış. Fakat o yıllarda takımın sponsorları varmış ve takım üyelerine sağlanan olanaklarla başarının kapısı aralanıyormuş. Ancak daha sonra sponsorlar el ayak çekince takımın başarı grafiği de düşüşe geçmiş. Ve dediğimiz gibi artık böyle bir takımın varlığından bile pek çok kişinin haberi yok. Şimdilerde Türk Beyin Takımı seçmelerini, Dünya Zekâ Oyunları Federasyonu Türkiye Temsilciliği’ni Nevzat Erkmen’den devralan, "Akıl Oyunları" adlı, mantık, matematik ve bulmaca dergisi gerçekleştiriyor. Her ay yayınlanan bu dergide şampiyonada yer alan hemen her soru tipinin çeşitli zorluk derecelerindeki bulmacalarını bulabiliyorsunuz. Akıl Oyunları yöneticileri hem takımı eski başarılı günlerine döndürmek hem de ülkede genel ilgiyi ve katılımı arttırmak adına yeni girişimlerde bulunuyor. Ve tabii en önemli sorunları sponsor bulamamak. Çünkü seçmelerin ve şampiyona yolculuğunun tüm giderlerini kendi bütçelerinden karşılamaya çalışıyorlar, ancak dergi de ticari anlamda kar edemiyor. Akıl Oyunları’nın iki kurucu ortağından Ferhat Çalapkulu, uzun yıllar TBT’de ya yarışmacı ya da kaptan olarak yer almış. Hatta yarışmacı olmadığı bazı yıllarda, istek üzerine dünya şampiyonası için de sorular hazırlamış. Bu yıl da kendisi Türkiye çeyrek, yarı final ve final sorularını hazırlayarak TBT kaptanlığını üstleniyor. Derginin diğer ortağı Kamer Alyanakyan’ın ise önemli bir özelliği var. Alyanakyan bundan önceki tüm dünya şampiyonalarında yarışma hakkı kazanmış olan hem Türkiye’deki hem de dünyadaki tek kişi. Bakalım bugünün sonunda 15. dünya şampiyonasını görebilmeyi başaracak mı? Bugün finalde yarışan 34 kişi, çeyrek finaldeki 415, daha sonra da yarıfinale kalan 151 kişi arasından seçildi. Finalistlerin sadece yüzde 12’si kadın. Aralarında makine mühendisi, öğretmen ya da doktor olanlar ve öğrenciler var. Yaş aralığı 18 40, yaş ortalaması ise 26. En zekiler Amerika’dan Peki zekâ oyunlarında "en iyiler" hangi ülkelerden çıkıyor? Sorumuzu Ferhat Çalapkulu ve Kamer Alyanakyan yanıtlıyor: "En başka Amerika, daha sonra Japonya, Almanya, Çek Cumhuriyeti, Hollanda gibi ülkeler oldukça başarılılar. Amerika yarışmanın ilk yıllarından beri hep ön sıralarda oldu, Japonya ve Almanya ise son 56 yıldır hem bireysel hem de takım olarak büyük başarılar yakaladı"… Örneğin bu yılın başında, yine Türkiye’nin de katıldığı 1. Dünya Sudoku Şampiyonası’nı bir Çek kızı kazanmış. Türkiye’nin neden bu alanda ön plana çıkamadığını ise takım kaptanı Ferhat Çalapkulu şöyle açıklıyor: "Bu tarz oyunların bir kültür olarak yaygınlaştığı ülkeler daha başarılı oluyor. Bizde ise ancak üç yıldır bu tip bulmacaların yer aldığı bir dergi var. Halkımız daha çok kolay çengel bulmacaları tercih ediyor, biraz zora geldik mi mücadele etmeyi değil bırakıp kaçmayı tercih ediyoruz sanırım." Dünya Zekâ Oyunları Şampiyonası 1992 yılında Modern Olimpiyat Oyunları’nın bir parçası olarak, ‘daha hızlı, daha yüksek ve daha güçlü’nün yanı sıra daha zekilerin de belirleneceği bir yarışma türü oluşturulması için, Uluslar arası Olimpiyat Komitesi tarafından, Barselona Olimpiyat Köyü’nde deneme amaçlı zeka oyunları faaliyetleri düşünülmüş; ancak yarışmaların yapılacağı kongreye ev sahipliği yapacak olan Yugoslavya’daki iç savaş kongrenin iptaline yol açmış. Daha sonra Amerikan Games dergisi önderliğinde 1992 yazında New York’ta buluşan 13 ülke, dörder kişilik takımlarıyla 1. Dünya Zeka Oyunları Şampiyonası’nı gerçekleştirmişler. Bu 13 ülke arasında yer alan Türkiye, yarışmaya Nevzat Erkmen yönetiminde seçilen beyin takımıyla katılmış. O tarihten beri her yıl şampiyonaya katılan Türkiye’nin beyin takımını, şimdilerde Akıl Oyunları dergisi seçiyor. CUMHURİYET 16 CMYK