Katalog

4 EYLÜL 2005 / SAYI 1015 13 da başka sürprizlerle karşılaşacaktı. Sadakat ile bağlı olduğu Kraliçesi Kastilyalı Izabella'e hediye getirdiği altın renkli tuhaf "süs elma"sının nasıl olup da yenebildiğini, üstüne üstlük pişirildiğini, sofradaki türlü tabakları kan kırmızına boyadığı yetmiyormuş gibi, apayrı yemeği yapıldığını bile görünce şaşkınlıktan küçük dilini yutacaktı. Aztekler'in 'tomatl' meyvesi, 1492 Ağustosu'nda Kolomb'un tersi istikamete yelken açanların sofrasında yıllar sonra hak ettiği yeri bulacaktı. Damaktan damağa nesiller boyu aktarılan lezzetlere eklenen yeni tatlar, tıpkı araya karışıveren yabancı kelimeler gibi Sefarad mutfağına ayrı bir renk vermişti. Kolomb, 12 ağustos 1492 sabahı gün ağarmadan gemilerine Batı'ya doğru fora emrini verirken, aynı sabah başka bir limanda 2. Beyazıd'ın gönderdiği gemileri heyecanla bekleyen kalabalıklar vardı. Ispanya Krallığı Mart ayında aldığı bir kararla ülkenin tümüyle Katolik olnıasına karar vermişti. Artık lspanya'da Yahudilere ve Müslümanlara yer yoktu. Yepyenı bir hayata yelken açanların yanlannda götürebildikleri tek değerlı şey kültürleriydi. Ancak yeni vatanda çok da yalnızlık çekmeyeceklerdi. Dindaşlar çok öncelerden beri bu topraklardaydı. SOFRA Damak ve di Aylin Öney Tan Yahudi günü Eylül ayının ilk Pazargünü kutlanan "Avrupa Yahudi Kültürü Günü"nün bugün düzenlenen etkinliklenn ana temasını mutfak kültürü olusturuyor. Konserlerin, sergilerın, panellerin yanı sıra Sefarad lezzetleri ziyaretçıleri bekliyor olacak. Galata kulesinin dıbınde sokak mutfagı kurulacak, Venta del Toro, Enginar Cafe ve Galata Evi'nde etlı etsiz menüler tadılacak. Cafe Ena ve Tımarhane'de çayın yanına attştırmalık tatlar bulunacak. Karaköyüm lokantasına yönelenler ise Izmir Sefarad mutfağı ile tanışacak. Bu tatları mutfaklarına taşımak ısteyenler ise Sefarad Mutfağı'na dair kıtapları alabılecek. D amak ve dil ayrılmaz bir ikili. Boğazımızdan geçen her lokma önce bu ikilinin onayını alıyor. Düşüncelcrimiz, duygularımız dilimizin ucunda şekilleniyor. Ana dilinden de, annenin elinden yenen ilk yemeklerin verdiği damak tadından da kolay kolay vazgeçilmiyor. Sefarad kültürünün en belirgin özelliği ilk damak lezzetini de, ana dilin tadını da asırlardır koruyabilmiş olmak. Engizisyondan kaçan Iber yarımadasının Yahudileri beş yüz küsur yıl önce geldikleri bu topraklarda, geldikleri topraklann dilini nesilden nesile aktarmışlar. Zaman içinde yolculuk mümkün olsaydı, îspanyol edebiyatının babası Cervantes bugün Galata sokaklarında dolaşabilseydi çok da yabancılık çekmeyecekti. Yazılarında kullandığı günliik Ispanyolca ile rahatça dolaşacak, aşina lezzetleri tadabilecek, bazı şarkılara eşlik edebilecekti. Arada kulağına çahnan yabancı kelimeler elbette olacaktı. Akdeniz'in öte ucuna yolculuk yapan 15. yy îspanyolca'sı, aradan geçen asırlar boyu tanıştığı yeni dillerden alıntılar yapmıştı. Zamanında yolculukların âlâsını yapan Amerika kaşifi Kristof Kolomb ise konuk olduğu sofralar KARIŞAN ADLAR, YENİ TATLAR Anadolu'da ilk bilinen Yahudi cemaatinin varlığı M.O. 4. yy.a kadar ıızanıyor. İlk paranın basıldığı yer olarak da bilinen Izmir yakınlarındaki Sardis harabelerinde sol tarafta pırıl pırıl onarılmış bir yapı dikkati çeker. Bu yapı Anadolu'da bilinen en eski Sinagog kalıntısıdır. Orhan Gazi Bursa'yı ele geçirip Başkent ilan ettiğinde Bizans baskısı altında bunalan Yahudi cemaati rahat bir nefes alacaktır. Edirne başkent olduğunda rahatlama sırası dilleri Rumca olan Edirneli kardeşlerindir. Macaristan'dan Fransa'dan Osmanlı topraklarında huzur aramaya gelenler ise çoktan yerleşmişlerdir. Tüm bu kültürler kâh birbirine karışır, kâh birbirinden ayrışır, ama Sefarad kültürü dilini ve damak tadını günümüze taşımayı başarır. Bazen mutfağa giren yeni bir yemek Ispanyol tadı alır, bazen yemeğin adı Ispanyollaşır. Bazen ise ne, nereden geldi ayırt etmek güçleşir. Çanakkale ve dolaylarında mantı, "mantikos" olur. Ama tadı da, şekli de bambaşkadır. Birbirinden güzel irili ufaklı poğaçalar kâh "börekas", kâh "börekitas" olur. Top gibi olan "boyoz"lar Izmir sokak kahvaltılarına balyoz gibi damgasını vurur. Kavun çekirdeği en inanılmaz serinledci şerbet olur, oruç ertesi hararet "Subiya/Sübye" ile dindirilir. Gül gibi börekler "bulemas" olur, ya da "bulemas" güllere dönüşür. Kolomb'un Izabella'ya hediyesi "tomatl" ise "Aroz kon tomat/Domatesli pilâv"da şöyle bir salınırken, "Armiko de tomat/Domates yahni"sinde tüm varlığını gösterir. Siz de bugün yepyeni bir dil ve damak yolculuğuna yelken açın. Istanbul'daysanız, Galata sokaklanna dalın, bu ayrılmaz ikilinin yıllar ve coğrafyalar aşan yoldaşlığına tanık olun. aylinoneytan@yahoo.com Tomat Reynado Işte Kolomb'u en şaşırtacak yemek. Domates dolması, hem de Kraliçesine layık Kraliyet usulü. 10 adet küçük ve sert domates 1/2 kg kıyma 3 dtlim ekmek ıçı 2 yumurta 2 tatlı kaştğt şeker tuz, karabıber un, kızartmak için sıvıyağ Içi için kıyma, ekmek içi, 1 yumurta, tatlı kaşığı tuz ve karabiberı karıştırın. Domatesleri enine ikiye kesin, içlerini dikkatlice boşaltın. İçi domateslere doldurun. Dolmaların kıymalı taraflarını önce una, sonra çırpılmış yumurtaya bulayın. Geniş bir tavada kızdırılmış biriki parmak yağda önce kıymalı taraflarını, sonra kısaca domatesli taraflarını kızartın. Dolmaları kıymalı tarafları yukarı bakacak şekilde fırına dayanıklı bir kaba dizin. Domateslerin oyulmuş içlerini rendeden geçirin. Tuz ve şeker ekleyerek domateslerin üzerine dökün. lyice kızarana kadar fırınlayın. Yeni güzellik reçetesi... RÜ2ĞÂR HAKÂNÇELİK flsakaDcelik@mynet.com Y eni sezon hazırlıkları kozmetik firmalarında da kendini göstermeye başladı.Yoğun yaz güneşinin ardından kozmetik sektörü, yıpranan ciltleri tamir etmek için yeni cilt bakım ürünlerini piyasaya sürüyor. Ne kadar koruma faktörlü kremler, güneş yağları kullansak da, sonbahar aylarında cildimizde gözüken solgun ve yaşlı görünüm için özel kremlere ihtiyacımız olacaktır.Bu ihtiyaç kendini en çok 40 yaş ve üzeri ciltlerde kendini gösteriyor. Kendini yenileyemeyen ciltlere destek olacak kozmetik ürünleri özellikle yaz sonrasında bayanların aradığı ürünlerden oluyor. Bu sezon kozmetik devi Lancome, bir taruşmaya son noktayı koyuyor. Sektörün merakla beklediği "Renergie Morpholift" serisi, eylül ayının ilk günlerinde tüketici ile buluşuyor. Üstün teknolojik özellikleri olan bu seri yerçekimi kanunlarına meydan okuyor. "Renergie Morpholift" göz kremi, gecegündüz kremi, serum, maske ve fondotenden oluşan bir seri. Her ürünün kendi özelliği rakiplerine göre üstün özellikler taşıyor. 40 yaş üzeri kadınlara hitap eden bu seride göz kremi 25.000 mikrolifting sayesinde gerginlik verici micro ağ etkisi sağlıyor. Bunun sonucunda da gözle görülür toparlanma, sıkılaştırma ve çizgi açıcılık sağlanıyor. Ayrıca ödem atıcı özelliği ile torbalanmayı ve halkaları gideriyor. Cildi uzun süreli sıkıştınyor, derinin dermel yapısını yeniden yapılandırıp, alt dokuyu (hipodermis) yoğunlaştırarak, göz çevresi dokusunu kuvvetlendiriyor. Yani bir nevi göz çevresini yeniden yaratıyor. Bu serinin en önemli özelliği anında gözle görülür bir toplarlanma sağlaması. "Renergie Morpholift" gecegündüz kremi derinin her katmanında değişikliklere sebep oluyor. En önemlisi diğer kremlerin yapamadığını yapıp, Hipodermis'e kadar iniyor. Bu, yüz şeklinin toparlanmasında çok büyük rol oynuyor. Lancome yetkililerinin verdikleri bilgilere göre, 3 boyutlu nanosome kapsülleri ile Lancome'a patentli, pirinç bazlı dipeptidler ve tripeptidler cilt alt dokusuna taşınıyor. Tam bir cilt bakımı için sadece krem veya göz kremi kullanmak yetmiyor. Yoğun bakım için (özellikle hassas ciltler) serum kullanmalı. "Renergie Morpholift Flash Lıftıng Serum", cildi anında toplarlayıp, etkisini 12 saate kadar koruyor. Göz çevresi kremi ile kullanılan serum, ilk kullanımdan hemen sonra beklediğiniz etkiyi görmenızi sağlıyor. Tüm bunları destekleyen ise makyajınıza başlarken kullanacağınız fondoteniniz. "Renergie Morpholift" serisinde kullandığınız cilt bakımlarını destekleyici, cilt renginize uygun fondoten de bulabilirsiniz. Böylece hem makyajınızı gün boyunca kullanabilecek hem de cildınizi ıhtiyacı olan ilgiden mahrum bırakmayacaksınız. O bHüc. OLMAZ., 6&i