Katalog

5 HAZÎRAN 2005 / SAYI 1002 Bugün Dünya Çevre Günü... Bir yandan dünyayı bekleyen tehlikeye dikkat çekiliyor, diğer yandan doğayı kirletmeyecek yaşam biçimleri sınanıyor. Geri dönüşümlü ürünler, alternatif yakıtlar, organik tarım, eko turizm de bunlardan birkaçı. Türkiye'de ekolojik üretim yapan 50 çiftliği, Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği destekliyor. Derneğin bir de kendi çiftliği var. ^İ^P, m Buğday Ekolojik Destekleme Derneği'nin Ta Tu Ta projesl kapsamında ekolojik çiftliklerde gönüllü çalifılıyor ve bilgi takası yapılıyor... Ekolojik kayısı ister misiniz? ' Özgür Erbaş ugün Dünya Çevre Günü. Dünya uzunca bir süredir, Türkiye ise yirmi küsur yıldır çevre sorunlarına çözümler arıyor. Hükümetler yasalar için zorlanıyor, şirketler uyarılıyor. Peki, doğanın kırlenmesinde bireyin payı ne? Giderek daha çok sayıda insan doğanın kirlenmesindeki payını görüyor, kendince önlcmlcr alıyor, hatta yaşama biçimini değişti riyor. Organik tarım ürünlerine yönelmek de bunun bir parçası. Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Der neği, organik tarımı destekleyen, hatta ken disı de çıftlik kuran bir oluşum. Amacı, toplunıda ekolojik yaşam bilinci ve duyarlılığı oluşturmak; ekolojik dengelerin bozulması sonucunda ortaya çıkan sorunlara çözüm yolları sunmak ve doğa ile uyumlu yaşamı desteklemek. Dernek yöneticilerinden Oya Ayman'la konuştuk: Sanayi atıkları, savaşlar, santrallar olmasa çevre daha temiz olur denir ya hep. Tek bir insan bile çevre için biiyiik tehlike oluşturuyor mu? Zaten tek tek insanlar çevreye zarar veriyor, sonra bunlar toplanıyor. Dünyadaki ayak izlerimizi yani ne kadar kaynak tükettiğimizi hesaplama yöntemine göre benim gibi yaşayan bir insan için bile iki dünya gerekiyor. Bunun nedeni yılda bir kez uçağa binmem ve araba kullanmam. Küresel ısınma diye sürekli söylenen iklim değişikliğinin en büyük nedeni ulaşım, yani fosil yakıtların kullanılması. Ulaşımı tek tek bireyler olarak yapıyoruz. Bunun yerine toplu taşıma öncelik verirsek ve fosil yakıtlar yerine çevreci yakıtların neler olacağı konusundaki araştırmalara destek verirsek çevreye zararımız da azalır. B Mümkün olduğu kadar ambalajlı ürünlerden kaçının. Alışverişte naylon poşeder yerine kendi bezfile çantanızı ya da sepetinizi kullanın. Pirinç, un, bakliyat gibi dayanıklı gıdaları toptan alın. Alışverişe giderken zeytinyağı şişenizi, un torbanızı, salça kavanozunuzu yanınıza almayı unutmayın. Plastik poşetleri ve şişeleri ya belirli toplama merkezlerine bırakın ya Çamaşır suyu, çeşitli deterjanlar yerine arap sabunu ya da zeytinyağlı sabun kullanın. Ekolojik tarım yöntemleriyle üretilmiş ürünleri tercih edin. Çünkü bu ürünlerde çevreye ve insan sağlığına zarar veren kimyasal ilaçlar kullanılmaz. Bebeğiniz için tek kullanımlık alt bezleri yerine sürekli yıkayıp kullanabileceğiniz bezleri tercih edin. Kağıt veya plastik bardak, tabak vb. mutfak eşyası kullanmayın. da yeniden kullanın. v j T "" v Seyahatlerinizde tek sefer kullanıp atılan temizlik malzemelerinden kaçının. Bunun yerine sürekli doldurabileceğiniz küçük şişeleriniz olsun. jtLl 'Hfi^*?Eski eşyalarınızı, ^ffflH^M^^^^ ^ H ^ giysilerinizi, çocuklarınızın K#^ ^ ^ ^ ^ ^ H ^k^Pk oyuncaklarını ve kitaplarınızı w v ^^^^^B ^HHBl ^ 1^^^^^ '"' ^ H ^ ^ ^ ^ A çöpe atmak yerine ihtiyaç ^ ^ ^ ^ H M M K M H İ I ^^^EE? sahiplerine ya da "ikinci el mağazaları"na verin. "^İH^^^^B Yiyecek artıkları ve bahçenizdekı çürümüş yaprakların gübre yapımı için ideal malzemeler olduğunu unutmayın. Teknoloji sürekli değişiyor. Yeni cihazları almadan önce gereksinmenizi yeniden gözden geçirin. Bir ürünü satın alırken ve çöpe atmadan önce kendinize "yeniden kullanabilir miyim?" sorusunu sorun ve yaratıcı olun... www.bugday.org'dan alınmıştır. Oya Ayman, Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği yöneticisi. Hediye paketi ambalajlarını, ipleri, sağlam kutuları çöpe atmak yerine yeniden kullanmak üzere saklayın. Bozuk ya da kullanmadığınız eski model bilgisayarlarınız, pek çok elektronikçi ya da bu işin eğitimini yapan genç bilgisayarcının işine yarayacaktır. Kullanmadığınız ve son kullanma tarihi geçen ilaçları en yakın sağhk müdürlüğüne verin. GERİ DÖNÜŞÜMLÜ ÜRÜNLER... Alternatif yakıtlar neler? Biyoyakıt dediğimiz kanola bitkisinin tohumunun yağından ya da atık yağların toplanmasıyla elde edilen ve biyodizel denilen ya da hidrojen enerjisinin kullanıldığı yakıtlar var. Tabii bunlar bugünden f yarına yerleşmez, ama tasarruf önlemi diyebileceğimiz şeyler yapılabilir. Yani çevreye yapabileceğimiz en büyük yardım nasıl daha az tüketiriz, daha az çöp üretiriz üzerine düşünmek. Geri dönüşümlü ürünler kullanmak nereye kadar çözüm üretiyor? Sonuçta bunlar çevreci yöntemler, ama bunu yapmak da bir enerji tüketimine neden oluyor. Örneğin plastikleri toplamak için araba kullanılıyor ve o arabalar da benzin yakıyor. Sonra bunlar fabrikalara gidiyor ve belki de onlar için de bir santral kuruluyor. Ama biz o pet şişeyi almazsak toplat mak için de enerji harcanmayacak. Pet şişe için depozito yöntemi geliştirilebilir. Bu konuda Çevre Bakanlığı'yla görüşüyoruz. Bir de insanlar cam şişelerini biriktiriyor ve geri dönüşüm için çöpe atmak istiyor... Evet, ama sayıları çok az. Şişecam'ın belli bir kapasitesi var ve o kadar şişe topluyor. îstanbul'un günlük çöpünden çıkan şişe miktan nedir ve bunun ne kadarı geri dönüştürülüyor, bunu çok merak ediyorum doğrusu. tnsanlar çöp topladıkları için, Türkiye'nin çöp ayrıştırma konusunda iyi durumda olduğu söyleniyor. Bu doğru mu? Bence Istanbul, Ankara gibi kentleri Türkiye'nin geri kalanından ayrı tutmak lazım. Türkiye Anadolu'dan kurtarıyor. Çünkü insanlar karpuz kabuğunu ıneğe ayırıyor ya da o kadar çok kâğıt ya da pet şişe kullanmıyorlar. Türkiye'de son 15 yılda naylon poşet ve pet şişe kullanımı arttı. Yine de insanlar pa zardan aldıkları poşetleri çöp atmak için kullanıyorlar ki bu bile iyi bir tutum. Dünya daha fazla tüketin yönünde ilerlerken, mantık nasıl değişecek? Öyle gidiyor doğru, ama doğadan verdiğinizden fazlasını almaya kalkarsanız o da sizden intikamını alıyor. En basitinden tanma bakarsak, yıllarca üretimi arttırmak uğruna toprak ve su zehirlendi, kimyasal ilaçlar kullanıldı ve sonunda toprak verimsiz hale geldi. Bu arada insanların da sağlığı bozuldu. Bunun farkına varmak gerekiyor. Yani insanlar doğayla birlikte kendilerini de tüketiyorlar... Belkı çok radikal bir noktaya gelmiş olabiliriz bunu söyleyerek ama, kendimizi de tüketiyoruz. insanlar ihtiyacı olanı kendisi belirleyip bununla yaşayarak mutlu olmayı ve bunun doğayla uyumlu bir şekilde yapılmasını sağlayabilirlerse problemlerin birçoğu halledilebilecek. Örneğin ben çamaşır makinesinde fosfatsız bir sabun tozu ve soda kullanıyorum, çok da memnunum. Çünkü fosfat, denize karışıyor ve oksijeni azaltıyor. Bu da balıkların ölmesine neden oluyor. Doğal ürünler neden daha pahalı? Aslında doğal olan ucuz, ama onu pahalı hale getiren garanti belgesi almak, aracıların bulunması gibi süreçler. Kimyasal kullanmayan çiftçinin desteklenmesi gerekiyor. Ben orta halli bir insan olarak ekolojik ve doğal beslenebiliyorum. Biraz arayıp bulma meselesi. Buğday'ın projeleri arasında birtakım pazarlarda ekolojik ürünlerın satılması var. Eğer gereken desteği sağlayabilirsek bunu yapacağız. Polonezköy'ün ilerisindeCumhuriyetköy'de 30 dönüm arazide ekolojik tarım yapıyoruz. Bunun lOOortağı varvebu ınsanlar buradan sebze, meyve yiyecekler. Adil ticaret burada mı devreye giriyor? En az ekolojik ürün kadar önemli. Çiftçi yeterince kazanmazsa nasıl devam edecek? Bizim ödediğimiz paralar çiftçiye ulaşmıyor. Bunun için adil ticaret çok önemli. Biz, kooperatifler kurulsun, onların ürünleri belirli merkezlerde satılsın, diyoruz... Bu kapsamda yürüttüğümüz TaTuTa (Ekolojik çiftliklerde gönüllü çalışma, tecrübe ve bilgi takası) projesi var. Neler yapılıyor bu çiftliklerde? Türkiye'nin çeşitli yerlerinde 50 çiftlik var. Projeyi de hem bu çiftlikleri destekleyip hem de kullanıcıları bu ınsanlarla tanıştırmak için geliştirdik. Bu çiftliklerde yemek ve yatak karşılığı gönüllü çalışabiliyorsunuz ya da 30 YTL gibi bir katkı payı ödeyerek çalışmadan tatil yapabiliyorsunuz. Buna agroekoturizm deniliyor. tlgılenenler www.tatuta.org sitesinden de bilgi alabılirler, ayrıca bu ayın ortasında bir rehber yayımlayacağız. •