Katalog

26 HAZİRAN 2005 / SAYI1005 SEKS BAGIMLISI MISINIZ? şırı cinsel aktivitenin bize acı çektireceği düşüncesi çoğu kez doğru bulunuyor, çünkü günümüzde bile genel kanı, yasaklama, yoksunluk ve engellemelerin hastalığa ya da sıkıntıya yol açmayacağı. Bağunlılığın, sonunda yabancılaştırıcı, yıkıcı bir bağlanmaya ulaşacağı düşüncesi klinik hekimleri kadar çeşitli çevrelerin de inandığı bir şey. Örneğin, tütün ve alkolden sonra, şimdilerde kumarı ve başka davranışsal bağımlılık biçimlerini, seks bağımlılarıyla, sekse bağmnlılıkla aynı kefeye koymak geçerli bir eğilim. Cinsellik, keyfüik sorununun açıklıkla ortaya konduğu insani davranışlar alanı. Kültür, din ve tarih tarafından en az belirlenen bir olgu ve normallik, sapma, suç, hastalık arasındaki sınırlardan, "doğal" bir düzenden daha ötede bir yerde. Örneğin, eşcinsellik günümüzde, patolojiler arasına girmiyor, meşru bir seçim sayılıyor. Teşhircilik, pedofili, sadomazoşizm, hayvanlarla ya da ölülerle cinsel ilişki gibi cinsel sapmalar ise psikiyatriden çok ahlâk ya da yargının alanına giriyor. Seks bağımlısı da Seks bağımlılığı deyimi öncelikle nesne ya da hedef seçimınde sapmakumar bağımlısı lar gösteren koşullara ya da cinsel gibi... Klml sık sık uygulama tarzlarına değil unutmayalım mastürbasyon anormal bir eş değiştiriyor, cinsel uygulama oluşturmaz daha klml sürekli porno çok bir istismara, aşırılığa, reel ya da fantazi olarak, cinsel eyleme obsesif film izliyor. Buna bir bağlıhğa işaret ediyor. Bir bağımsapkınlık olarak lılık, anında zevke ulaşmak arayışıyla itkisel bir tarzda başlıyor ve kenbakmamak ise di bildiğince azar azar gelişiyor. Kiancak özgürlük ve şinin denetiminden çıkıyor, kendini kabul ettirerek, bazı obsetif davrazevk alma hakkına nışlar gibi, iç çatışmaların nesnesi değer veren durumuna geliyor. Toplum tarafından suç olarak belirlenen pedofilitoplumlarda lik, fahişelik, tecavüz gibi doyummümkün... suzluktan doğan obsesif davranışlar, giderek bireyin istese bile önüne geçemediği bir bağımlılık boyutu kazanıyorlar. Aynı fenomen, sonunda bazı seri cinayet algıJarında bile kendini ^österiyor. "T" Bağımlılık tek bir cinsel eylemle sınırlı değil. Ne var ki, geleneksel olarak sapkın kabul edilen davranışları içeriyorsa, onu cinsel ilişkinin anormal bir uygulaması sayarız. Bu durum kişinin tüm girişimlerine zarar veriyor ve onu gerçek doyumlara ulaşmaktan alıkoyuyor. Uygulamada, kliniğe iki tipte başvuru görüyoruz. Birincisi aşk bağımlılığına benzer davranıştaki ilk bakışta aşk ve ilk göz göze gelme, mum ışığında yemek gibi tutkulu belirtiler gösteren "seri âşıklar". Bunlar cinsel serüvenleri hırsla tekrarlayan ve her çekimde defalarca mastürbasyon yapmak ya da toplu sekse katılmaktan yıpranan porno film oyuncularına benzer karakterlerdeler. tkinciler sanal ve gülünç uygulamaları bir A leştiriyorlar, porno siteleri sık sık ziyaret edip tekrar tekrar mastürbasyon yapmak gibi bir tutumu ısrarla sürdürüyorlar. Bu grup, ötekiyle üişkiden kaçınma ve bağımlılıkların tümünden yalıtılma boyutunun karakterleşmesi. îki Amerikalı psikiyatr, Reed ve Blaine, 1988'de bağımlılıklara, özellikle seks bağımlılıklarına uygulanabilecek dört evreli bir sürecin tanımını yaptılar. ilk evre sırasında, varoluşsal zorluklarına karşı durmak için birey obsesif ve kafası tümüyle cinsellikle meşgul. Ardından, cinsel davranışlar öncesi bir ritüeller yapma evresi geliyor. Daha sonra birey, aslında geçici bir acı dindirme sayılabilecek seks davranışlarına giriyor. Bunu da, tutumunu denetlemekte zafiyet hissiyle atbaşı giden bir umutsuzluk evresi izliyor. Ne var ki, bağımlıiığa giden süreçte, elbet, bağımlılık dışı "alışkanlık" evreleri var ve bu özellikle özgürlük ve zevk alma hakkına değer veren bir toplum için geçerli. SEKS BAĞIMLISININ PROFİLİ... îster seks serüvenleri peşinde koşmak, ister bilgisayarının başında yalıtılmış olmak olsun, bir seks bağımlılığının gelişimi her zaman ötekiyle ılişkiden bir biçımde kaçınmak. Özgürleşme amacıyla yapılan bu devinim, sonradan yinelemelere ve zorlamaya dönüşüyor. Birey, dengesini sarsan cinsel uygulamaların bağımlısı oluyor. Bağımlı erkeklerin çoğunluğu için, birçok konunun yerini seks uğraşıları işgal ediyor, zamanlarının büyük bölümü, baştan çıkarmaya ve eyleme geçmeye ayrılıyor. Tüm diğer aile, meslek ve sosyal girişim biçimlerini yıkmak pahasına... Cinsel eylem tamamlanınca da, yeni bir doyumsuzluk, ardından suçluluk evresine giriyorlar ve zorlayıcı bir baskı altında yeni arayışlara yöneliyorlar, bu alışveriş tutkunlarının geçirdikleri evrelere eş. Bu tutumlar, partneri bir uygulamanın basit aracı olarak gören tek kişilik zevklere özgü. tkinci kategoriyi oluşturanlar daha yüksek düşgücüne ulaşıyorlar: porno sitelere giriş. Gariptir ki seks bağımlılığı yolundaki sorunlann bir bölümü mastürbasyona ilişkin. înternet sitelerini ziyaret, porno filmler koleksiyonu vb. Geçerli olan, eyleme geçmekten daha çok düşüncelerj fantaziler, gündüz düşleri... Bugünün seks bağımlılan çoğu kez dizginsiz bir eşcinsel ya da heteroseksüel ilişkiye paralel olarak mastürbasyon da yapanlardan oluşuyor. Seks bağımlılıkları, zihinsel ve bedensel sağlık belirtisi olarak görülen normal cinsellik ile sonunda seri cinayetlere kadar ulaşabilen pedofillik, tecavüz gibi aşırı uçtaki cinsel sapmalar arasında bir yerdeler... Tek başına ve anti sosyal zevklerin doğuracağı hastalıklardan kaçınmak için, korkuyla sığınıyorlar onlara! • Le Nouvel Oservateur'den çeviren: EMRE ÇAĞATAY Yaşamak için sağlık hakkı Özgür Erbaş nsanın en temel hakkı yaşama hakkı. Peki ama nasıl bir yaşam? Sadece hayatta kalmanız yaşama hakkınıza saygı gösterildiğinin göstergesi sayılır mı? Sağlık, çevre, ekonomikkoşullargibi "üçüncü kuşak" olarak nitelenen haklar hayata geçmeden, yaşama hakkı ne anlam ifade ediyor? îşte bu soruların etrafında bir araya gelen başta doktor ve hukukçular olmak üzere bir grup "Sağlık Hakkı Hareketi"ni oluşturdu. Örgütlenmeyi ve tartışmayı sürdüren grup üyelerinden Dr. Mustafa Sütlaş'la konuştuk: Nedir Sağlık Hakkı Hareketi? Bizler Hasta Hakları'nı sağlık hizmetine ulaşma ve yararlanmayı da kapsayacak biçimde savunuyorduk. Ancak bu medyanın da etkisiyle, hastaların, yakınlarının ve özellikle de kötü uygulamalardan mağdur olmuş insanların hakları gibi algılandı. Bunun dışında yıllar içerisinde, sağlık hizmeti giderek bedeli ödenmeden alınamaz bir hizmet haline getirildi. Yeşil Kart'ta bile iki, üç kez uygulama değişikliği yapılarak yararlanan kesim daraltıldı. Sağlık hakkını dillendirme konusunda yaşanan kısıtlamaları ortadan kaldırmak üzere yola çıktık. Bu noktada, temel olan insanların hastalanmadan yaşamalarının sağlanması, hastalandıklarında sağlık hizmetine ıılaşmaları ve yararlanmaları ile hekimın de işıni gereği gibi yerine getirecek olanaklara sahip olması. Yaşama hakkı, ancak belli koşullar yerine gelince anlamlıdır yani... Belli unsurlar olmadan, yaşama hakkı tek başına bir yere denk düşmüyor. Yaşama hak I kı, onu çevreleyen diğer haklarla birlikte ancak bir anlam ifade ediyor. Sağlıklı yaşam hakkı denilebilir sanırım. Neler var bunun içinde? Aslında yaşamak için sağlık hakkı demek daha doğru olur. Bu, beslenmeyi, çevreyi, konutu ve ulaşılması gereken hizmetleri kapsıyor. Hareketin alanının bu kadar geniş olması sıkıntı yaratmaz mı? Çok geniş, ama hepsini savunmak gibi bir zorunluluk getirmiyor. Bu alanlarda çahşan halihazırda pek çok örgüt var, ama sağlık temelinde bu konulara yaklaşan bir örgüt yok. Bizler de bu eksiği gidermek istiyoruz. Belli bir meslek grubunun örgütü olmayıp, herkesin bu ana fikir etrafında bilgisi ve birikimini katabileceği, esnek bir yapı düşünüyoruz. tlk aşamada talepleriniz neler olacak? Bizler öncelikle sağlık hizmetini tanımla maya çalıştık. Sağlık hizmeti, sağlığı koruyucu, geliştirici, bozulduğunda tanı ve tedavi yöntemleriyle bunu düzeltici, düzeltilmeyen durumda yaşamla bağdaşır bir hale getirici bütün hizmetleri kapsar. Buna en iyi örnek, sağlık hizmetinin sosyalizasyonu anlamında sağlık ocağının görevleri verilebilir. Sağlık ocağının iki yönergesinde yüzün üzerinde görev tanımı yapıhyor. Kanalizasyon kurmak da bataklığı kurutmak da bu görevler arasında. Bataklık kurutmak sağlık ocağının görevi mi? Bataklığı bizzat kurutmak değilse de bunun sağlık açısından tehlike arz ettiğini ve kurutulması gerektiğini söylemek, ilgılilerı bu konuda uyarmak ve bilgilendirmek bu biri min görevi sayılıyor. Uyarıya uyulmadığı durumda bunu bizzat da yapabilir. Sağlık hizmeti, sağlığı korumakla başlıyor o halde. Peki başka neler yapması gerekiyor hekimin? Örneğin bana gazla çahşan buzdolabının bakım ve tamiri öğretildi. Çünkü aşı yapabilmem için bunu soğuk tııtmam, elektrik olmayan yerde bunu sağlamak için gazla çahşan dolapta saklamam, bunun tamirinden anlayan kimse bulamazsam da bunun tamirini yapmam gerekiyor. Sağlık böyle bir hızmct. Hekimin çalışma koşulları, hizmeti veremez hale gelmesine neden olabiliyor. YENİDEN T O P L U M SÖZLEŞMESİ' Bu öğretmenler, hâkimler ve tüm çalışanlar için de söylenemez mi? Tabiı ki söylenebilir. Eğitim, sağlık, güvenlik ve adalet, devletin varlık nedeni zaten. Geriye gıdersek "Toplum Sözleşmesi"nin tarafı olan devletten, varlık nedeni ve vaatlerini yerine getirmesinı talep ediyoruz. Yani Vatandaş Hakları Hareketi de denilebilir. Bu anlamda, geriye gidip baştan başlamış da sayılabiliriz. ilk elden yapılması gereken ne? İlk adım olarak 1961'de tarır edilen Sağlık Ocakları Kurulları'nın hayata geçmesini istiyoruz. Bu kurulun içinde, sağlık ocağı hekimi, hizmeti alanın temsılcileri, imam, öğretmen, köyün ileri gelenleri de var. Temel sağlık politikalarının Sağlık Bakanlığı tarafından belırlenecek olmasına karşın, yerelrn sorunlarını ve çözüm önerilerini yine yerelin belirlemesi amaçlanıyor. Bu arada bilgilenme hakkı da çok önemli. Örneğin Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi'ne başvurup hastalarının ne kadarının ekonomik sorunlar nedeniyle başvurduğunu sorabıliriz. Bunun yanıtı yoksa, bunun istatistiğini neden tutmadıklarını sorabilııız. • îrtibat için: 0 535 577 42 94 Yaşamak en Dr. Mustafa Sütlaş 'Sağlık Hakkı Hareketi'nin üyelerinden... temel hak. Ama sorun nasıl bir hayat sorusuyla başlıyor. Bu soru etrafında birleşen "Sağlık Hakkı Hareketi" üyeleri, Toplum Sözleşmesi'nin tarafı olan devleti, görev başına çağırıyorlar...