Katalog

Çarşı, Rıhtım ve diğerleri... Kadıköy'ün de BeyoğluTarlabaşı örneğinde olduğu gibi bir arka bahçesi var. Çarşı; eğitim seviyesi daha yüksek ve ağırlıklı sosyal demokratların bulunduğu, kurtarılmış bolge olarak tarif edilen, sosyal hayatın yoğun olduğu bır bölge. Rıhtım Caddesi ise işportacılan, korsan CD satıcıları, birahaneleri, kulüpleri ile ayakta durma kavgasını, karmaşayı barındırıyor. Bahariye'nin payına düşense buyük bir alışveriş merke2İ ve geçiş alanı olmak. Hem kiralar yüksek hem de satışlar Kadıköy'ün diğer yerlerinden daha fazla. 92'den beri Kadıköy'de yaşayan, arkadaşlarının "muhtar" diye takıldıkları Olcay Güven'in Kadıköy'ü şöyle: " 10 yıl önce burada toplanabildiğimiz sadece birkaç yer vardı. Bizim için kurtarılmış bölge gibi olan Galata Köprüsü de yanınca Kadıkoy'e geçildi, bence Kadıköy çarşısının kimliği bir anlamda böyle oluştu. O zamanlar Kadıkoy'e Mustafa Kemal'den, Örnek Mahallesi'nden, Fikirtepe'den, Bakkalköy'den gelen bir kitle vardı. Kadıköy'ün çocuklarıyla da diyaloğumuz yoktu. Onlar daha çok Moda'daydı, biz Çarşı'da kaldık, rıhtım tarafına da geçmedik. Sosyal ilişki, güvenlık anlamında Kadıköy Çarşı çok daha rahat. Rıhtım, Kumkapı'nın eski haline benziyor, geceleri tehlikeli. Hırsı21, gaspçısı oralarda yaşıyor. Bu yüzden insanlar bir saatten sonra evlerine minibüs yerine taksiyle gidiyor. Kadıköy hâlâ bir köy aslında, girişi belli, sınırları belli. Bu yakada rahat dolaşmak, yaşamak isteyenler buraya geliyor. Bir tür sığınak." KADIKÖY BEYOGLU'NA RAKİP 1 Sayfanın devamı Kadıköy çarşısl yakmda Çiçek Pasajı'na benzeyecek gibi görünüyor. Çarşıyı kesen sokaklar pek çok cafe ve barla dolu, yavaş yavaş çarşının ıçine de sızıyorlar. Peki çarşıyı bitiren ya da başka bir yere dönüştüren nedenler neler? Ali Değer, bunu civarda açılan büyuk marketlere bağlıyor. "Dibine Migros, Gima gibi yerler açüınca çarşı da bıtti. Burası Istanbul'un en güzide çarşılanndandır, ama yakında tamamen barlar sokağı olacak. Kadıköy de Kadıköy olmaktan çıkıp ikinci Beyoğlu olacak." Ama bir başka esnaf, Şen Balıkçılık'tan llyas Ateş tam tersini duşunüyor. "Çarşı bana göre cıvıl cıvıl, tabii balıkçı olduğumuz için pek bir sorun yaşamıyoruz. Yoksa büyuk marketlerin küçük esnafin işini durgunlaştırdığı kesin. Çarşıda balıkçılar ve et tezgâhları da olmasa hiç hareket olmazdı. Balığı kimse büyük marketlerden almaz, çünkü müşteri taze balık ister" diyor. Çarşının emektar dükkânlarından bir diğeri de Türkiye'ye Brezilya'dan ilk kahve getiren firma BrezilyaKahvecisi. 1%0'danberi çarşıdakiyerinde. Mahmut Sunar da firmanın 25 yıllık emektarı: "Kadıköy daha da kalabalık olacak, ama çarşısı eskisi kadar kalabalık değil. Oysa çarşı her şeyin en iyisini saUyor, çünkü günlük mal getiriyor. Buradan alışveriş yapanların çoğu orta yaş ve üzeri, çoğu da Kadıköylü. Yeni nesil çarşıyı tanımıyor, büyük marketlerden alışveriş yapıyor." TANIDIK YÜZLER... Evet, Kadıköy çarşısı başka bir şeye dönüşüyor. Hem ekonomik koşullar, hem artan nüfus, hem de kent mekânlarının artık daha çok kultanılır olması dönüşümü zorunlu kılan nedenler. Gelelim çarşıyı hareketlendiren kafe ve barlara. Her zevke hitap eden, ama Kadıköy'ün kendine özgü yapısmı çok da zorlamayan iç içe, yan yana pek çok yeni kafe, bar, restoran ve kebapçı çarşıya doğru uzanıyor. Çinili Cafe, Kup Borek, Guğüm Bar, Çiya, Son Gemi, Kadıköy'ün gediklilerinden. Sadece Kadıköy'de üç şubesi olan Çiya'nın işletmecilerinden Zeki Kabil, ileriye dönuk başka projeleri de olduğunu söylüyor. Anadolu'nun, özellikle Güneydoğu'nun yöresel yemeklerini sundukları mutfaklarının müşterisi oldukça geniş. Çiya'yla beraber pek çok kebapçı ve lokantanın da bulunduğu sokak, sokağa taşan masalarıyla hareketli ve renkli bir görüntü oluşturuyor. Zeki Kabil'e göre Kadıköy'ıın birçok kör sokağı bu tür mekânlarla işlek yerlere dönüşmüş. Sedef Alabaş, Çinili Cafe'nin işletme müdürü. "Karmaşa, yoğunluk mudaka olacaktır, ama zamanla kötüler eriyecektir. Kadıköy de alternatif yerler içine girdi, kıpır kıpır. Yine de genel bir Özlem Altunok Kadıköy'ün göbeği, üst katları, arka bahçesi... Akmar Pasajı, sahaflar, çarşı, Bahariye, Rıhtım... Kadıköy değişiyor. Sınırları aynı, ama içi daha kalabalık. yapısı var, müşteriler esnafı korur, sakindir. Her mekânın mudavimleri, tanıdık yüzleri vardır, gece Kadıköy'de çok uzamaz" diyor. Çarşınınguzel kafelerkuden biri de Ara Sokak Cafe' "Sa&ibi Yusuf Savaşçı Kadıköy'ün 5 yıl once Çiçek Pasajı'na dönüşeceğini öngörenlerden. Ortada büyük bir pasta olduğunu ve herkesin bu pastadan nasiplenmek istediğini söylüyor. Kadıköy'ün naif yapısının bozulmasından endişeli. Önce Aynı adlı kafeyi, şimdi de Son Gemi Bar'ı ışleten Hakkı Mataracı da Kadıköy'ün son 10 yılda geçirdiği değişimi yakından izleyenlerden, Hareketin en çok sokakta yoğunlaştığına dikkat çekiyor. Kafe, bar padamasının da bunun bir uzantısı olduğunu söylüyor. "Sosyal hayatın dinamiği, bu tür mekânların çoğalmasını da beraberinde getirdi, sonuçta kitapçı ya da manav açmaktan daha kolay bir iş" diyor. Ama önce Rıhtım'da küçük dükkânla Kadıkoy'e şube açan Seyhan Müzik, şimdi çarşının girişindeki 5 katlı binasıyla kitap ve müzik pazarının da geniş olduğunu kanıtlıyor. lletişim, Imge, Remzi gibi birçok büyük yayınevi ve kitabevinin de Kadıköy'de şubeleri var. Seyhan Müzik ve Babil Yayınevi'nin çalışanlanndan Ismet Gülseçkia, lstanbul'daki kitap satışlarının yüzde 40'ının Kadıköy'de olduğunu söylüyor. Yaklaşık 15 yayınevi ve 20 kitabevinin varlığı da Gülseçkin'i doğruluyor. Korsanın, özellikle CD korsanlarıntn yeni yasayla engellenmesi Seyhan Müzik'in satışlarını yüzde elli arttırmış. İŞPORTACI CENNETİ CD, kitap, takı, eski eşya tezgâhları ve işportacılar... Kadıköy'ün her sokağına, özellikle Rıhtım Caddesi ve çarşı civanna serpilmiş sokak satıcıları ilçeye canlılık katarken, biryandan da orrak birrana paylaşıyorlar. Kadıköy'ün hareketini, biraz da rant merkezi olması sağlıyor. Hakkı Mataracı tezgâhların belirli gruplar tarafından paylaşıldığını söylüyor: "Tezgâhların bir kısmı siyasi kimliği olan grupların eHnde. CD'ciler ayrı, ki tapçılar ayrı bir grup. Içlerinden palazlanarak çıkan isimler de var. Çoğu eğitim seviyesi duşük, aşiret yapısmı kaybetmemiş, emir komuta zincirinde yaşayan insanlar. Tezgâhkrı da ayırmak gerekiyor, gümuş satan tezgâhla, çorap satan, CD satan tezgâh arasında gelir anlamında fark var. CD satanlar bire on kazanıyorlar, kayıt dışı ekonomi o tezgâhlarda. Günde 500 milyon kâr edince 'bugun işler kotüydü' diyorlar. Kullanılmış ikinci el kitap satanların ise büyük paralarda gözü yok, karınlarını doyurmayı duşünüyorlar." Güray Tanmısırlı Kadıköy'de ilk tezgâh açanlardan. Şımdılerde Kadıköy Pasajı'nda dovme yapıyor. Tezgâhın önce amatorce, insanların hayatlarını idame ettirmek için açıJdığını, sonra da rant haline dönüştuğünü söylüyor. "Önce dağınık dağınık, kimi tanıdığı bir dükkânın önünde, kimi belediyenin gösterdiği yerde özellikle el sanadan ürünleri ve gümüş satıyordu, daha sonra belediye bizi bir sokağayönlendirdı" diyor "Korsan kitap Fotoğraflar: Hıdır Durman, Taylan Büyükşahin Kadıköy'ün ünlüleri Kadıköy, pek çok sanatçının da vazgeçilmezi. Ismi Kadıköy'le birlikte anılan Haldun Taner geliyor ilk önce akla. Nâzım Hikmet, Arif Damar, Mîna Urgan, Cemal Süreya, Melih Cevdet Anday, Barış Manço, Edip Akbayram, Şükran Kurdakul, Hulki Aktunç, Zuhal Olcay, Haluk Bilginer, Şenol Yorozlu, Orhan Oğuz, Ahmet Oktay, Esin Afşar, AJtay Öktem, Eray Canberk, Müjdat Gezen, Ceza diğerleri... Genç oyuncu Pelin Batu ise anne ve babasının Kadıköy anılarıyla büyümüş ve îstanbul'a Hâlâ bir köy ama "globalbirköy".Bu hareketlilikten doyum sağlayanlar artık Beyoğlu yerine Kadıköy'ü tercih ediyor. yerleştığınden bu yana Kadıköy'ü kullanıyor. En çok gittiği mekânlar ise sahaflar ve sinemalar. Pelin Batu, Kadıköy'ün alışkanlık yaptığını söylüyor: "Bir yere sürekli gidince esnafıyla, insanlarıyla kaynaşıyorsunuz. Kadıköy'ün genel manzarasını, çay bahçelerini, sinemalarını seviyorum, Hem mütevazı hem de cıvıl cıvıl. Evet, burası da her yer gibi kalabalıklaştı ama yine de hayat veren bir yer."