Katalog

8 KAPAK 18OCAK2004/SAYI Dilsiz celladın gözünden aşk hikâyesi 1 Hürrem Sultan'ın öyküsünü ne kendisi anlatıyor ne de Kanuni ile aşkı öne çıkarılıyor. Yıldız Çankaya'nın koreografisini yaptığı, Ertuğrul Ateş'le birlikte senaryosunu yazdığı "Hürrem Sultan"da öykünün anlatıcısı Bostancıbaşı. Bu öykü iktidar için adam öldürmeye dair. Bir ucu Osmanlı'nın en güçlü olduğu dönemde, bir ucu bugünde... olup gideceksiniz. Yok olan bir hayat mı yaşamak,yoksakurtuluş için bir adımmı atmak gerekiyor? O zaman üsmanlı'nın öyle kanunları varmış ki, o Mustafa'yı öldürtmese, Mustafa onun üç oğlunu öldürtecek. Hatta kendi kardeşlerini bilc öldürtüyorlar. Bu çok acı bir gerçek. Varolma savaşında yaptığı şeylerde onu o kadar suçlamıyorum, biraz acıyorum açıkçası. Belki de bu kanunları koyanı daha çok suçlamak gerekiyor. DANSETMELÜKSÜ... Bundan sonra dans etmeyecek misin? Hep koreografı mi olacak hayatında? Bu projede çok istememe rağmen dans edemedim. Çünkü koreografi işi çok önemliydi. Büyük bir gruptuk. Grubu tutmak, yönetmek hiç kolay olmadı. Ilk yaptığımız iş olduğu için çok zorlandık. Bazen desteksizkaldık. Bize en çok destek veren, Bedrettin Dalan ve Yeditepe Üniversitesi'ydi. Proje çıkana kadar, hem manevi hem de maddi destekte bulundular. Yoksaişimizzordu. Bitmenoktasına gelip tekrar canlanıp baştan başladık. O yüzden kendime dans etme lüksünü tanıyamadım. Seni Hürrem olarak izlemek isterdik. r h Zenne (İlhan Karabacak)... Bengi Heval Öz azı hırslar görünür hırslardır, amaca ulaşmak için insanlar her şeyi yaparlar, hatta kötü şeyler bile... Benimkisi hırstan çok inanç diyebilirim. Eğer bir şeye inanırsam sonuna kadar arkasında durıırum, dürüst bir yolda, elimden geleni yaparım. Yıldız, Hürrem'e nasıl bakıyor? Hürrem'i seviyorum.Bütünkarakterleri seviyorum çünkü onları biz yarattık. Belki insanlar ondan nefret edebilir, çünkü ölümlere sebep oluyor. Ama ben Hürrem'e sempatiyle bakıyorum. Çünkü" Hürrem'i biraz da kaderi böyle yaratmış. Tekstte de onu söylüyoruz. "îşte kaderin yarattığı Hürrem". Çünkü oUkrayna'da ailesiyle, atlarıyla, çiftliğinde otururken, bir savaşın sonucunda kaçırıldı ve satılmayabaşladı. Korsanlara,onlardanOsmanlı sarayına, oradan hareme. Oyle bir saraya düşüyorsunuz ki bakıyorsunuz, yaşlanmış kadınlar var, eskiden genç ve cariyeymişler ama hiçbir zaman sultana ulaşamadıkları için başka görevlere verilmişler. Şimdi hizmetçiiik yapıyorlar. Böyle harcanmış hayatlar var. Oradan kaçma imkânınız da yok. Ya çok zeki olacaksınız, birinci kadın olup kendi özgürlüğünüzü sağlayacaksınız ya da yavaşça yok B Biraz daha uzun olsaydım! Hürrem'in uzun olmasını istiyordum. Başka birprojede mutlaka dans etmek istiyorum. Dans etmek içinizden kolay kolay yok olan bir şeydeğil. Koreografi ve dans dışında başka bir hayalinvarmı? Aslında var: Bir konservatuvar kurmak istiyorum. Nasıl olur bilmiyorum, destekalırmıyız, almazmıyız... Türkiye'de çok yetenekli çocuklar ol duğunu düşünüyorum.BirTürkiyeturunaçıkıp doğudan batıdan, hcryerden fakir de olabilir, kimsesiz de olabilir, yetenekli çoculdarı toplamak, yatılı bir okulda onlara eğitim vermek ve sanatçılar yetiştirmek istiyorum. Belki buradan bir company bile oluşabilir. Böylece çok iyi dansçılar, müzisyenler, ressamlar yetişebÜir... DÜNYAYIGEZMEK ÎSTtYORUM Bir de dünyayı gezmek istiyorum, her yerini... Oralarda insanlar nasıl dans ediyor, Afrika'daki kabilelerin danslarını, Tibet'teki eğitimleri, her taraftaki değişik eğitim sistemlerini görmek istiyorum. Çünkü insan vücudu çok garip, ona nasıl eğitim verirseniz öyle şekil alıyor. Çin'deki akrobatlara bakın, insan olduklanna inanamıyorsunuz. Biz bale eğitimi verirken acaba daha ne kadar ötesinegidebiliriz? Ne tür derslereklersek çok daha iyi dansçılar çıkar ortaya? Böyle planlarım var.# HÜRREM SULTAN Genel Sanat Yönetmeni: Ertuğrul Ateş Senaryo: Ertuğrul Ateş, Yıldız Çankaya Koreografi: Yıldız Çankaya Özgün Müzik: Cenk Eroğlu Kostüm Tasarım: Ertuğrul Ateş Işık Tasarım: Michael Odam Lidler: Nejat ŞenerErtuğrul Ateş Dansçılar: Bostancıbaşı: Korhan Başaran Hürrem Sultan: Irina Panova Kanuni Sultan Süleyman: Bertan Arın Veziri Azam Ibrahim Paşa: Evrim Akyay Şehzade Mustafa: Volodymyr Panjev Zenne: tlhan Karabacak Hürrem Sultan, kimine göre Osmanlı'nın çöküşünün de nedeni olan bir kadın. Kimi göre ayakta kalmak için savaşmak, öldürmek zorunda bırakılan biri... Sizce? Hayal gerçek oldu... Bu proje nasıl başladı? Hürrem Sultan kitabını okuyordum ve kadından çok etkilendim. Nasıl bir kadınmış, neler yapmış, öldürmüş, kesmiş, haremi yakmış, haremin içinde birinci kadın olmayı başarmış... Ben bunlan Ertuğrul Ateş'e anlatırken, New York'ta, bir yandan da müzikallere, dans gösterilerine gidiyoruz. "Aida" müzikalinden çıktık, "insanlar neler yapıyor, bizim malzememiz daha zengin. Biz neden yapmıyoruz?" derken, Ateş "Biz de Hürrem Sultan'ı yapalım" dedi. Böyle bir hayalle başladı her şey. Ertuğrul Ateş'in sahne üzerinde ne kadar parmağı var? Metni yazdı. Gösterideki ses onun. Kostümleri çizdi, hatta kumaşları bile kendisi Tahtakale'den seçip getirdi. Dekorla ilgilendi. Senaryo akışını beraber yazdık. Koreografilerde bana eleştirilerde bulundu. Zaman zaman dansları dondurup resim vermişsin. Ertuğrul Ateş'in resitnlerinden mi esinlendin? Koreografiyi yaparken içimden gelip de ortaya çıkardığım bir şey bu. Herhalde resimlerden etkilenmiş olacağım ki bazı sahnelerde "Burası Ateş'in resmine benziyor" dedığim oldu. Hürrem SultanKanuni Sultan Süleyman aşkını anlatarak da çok güzel bir dans çıkarabilirdiniz. Ama siz ölüm duygusunu Bostancıbaşı karakteri üzerinden kişileştirerek ön plana çıkarmışsınız. Tutku, iktidar, kan ve ölüm izleği altında, Kanuni ve Hürrem aşkı arka planda kalnuş. Bu fikri yaratan nedir? Bu hikâye çok anlatıldı, çok yapıldı. "Nasıl farkh bir boyut bulabiliriz" diye düşünüyorduk. O ara Ateş bir sergiye hazırlanıyordu ve harıl hard resim yapıyordu. O çalışmanın içinde "Bu aşk hikayesini bir Bostancıbaşı'nın gözünden anlatalım. Bu daha önce yapılmamış bir şey" dedi. Bir cellat, bir iktidarın, bir aşkm, bütün cinayetlerin tanığı... O anlatıyor bu hikâyeyi. Dilsiz olduğu için biz onun düşüncelerini duyuyoruz. Onun için de sağır dilsiz alfabesinden yola çıkarak yaptım onun koreografilerini. Sağırdilsizler Bostancıbaşı'nın hareketlerinden konuyu anlayabilirler mi? Dikkatlice bakıldığı zaman hepsinin bir kaynağı var. Kesintisız olarak değil belki ama belirli kelimeleri mutlak algılayacaklardır. "Savaş, sultan, saray, aşk, oyun... gibi" Neden Bostancıbaşı da başka biri değil? Bostancıbaşı bir tarafıyla çok duygusal. Çünkü bir taraftan meyve, çiçek yetiştiriyor. Bir yandan da görevi cellatlık... Hayatın ironisi gibi. Bir şey yetiştirirken bir şey öldürüyor. O yüzden bana çok farklı geliyor Bostancıbaşı karakteri. Aslında burada aşk o kadar da önde değil. Süleyman bu kadına âşık oldu ve hayatım etkilemesine izin verdi. Hür,rem'de ise sarayda varolmak için hırs, iktidar, daha sonra da intikama dönüşen bir tırmanma görüyoruz. Ilk başlarda masum görünse de sonra onu Bostancıbaşı 'yla anlaşma yaparken görüyoruz. Beyaz tülünü atıp kırmızıyı alıyor... Kırmızı senin için ne ifade ediyor? Aslında kırmızı aşk da ifade edebilir, tutku ve hırs da. Shakralarda kırmızı en aşağıdaki enerjiyi simgeler. Şu kesin ki kırmızı hayatımızın en belirgin renklerinden bir tanesi. Finalde Hürrem'i kırmızı bir perdenin ortasında, bir kan denizinin içinde dans ettiriyorsun... O Hürrem'in "ölüm" perdesi. Aslında bir sembol. Döktüğü kanların, hırsının, nefretinin içinde kaybolması gibi. En sonunda böyle bir ölüm canlandı içimiz Folklorü, geleneksel dansları stilize elmeye çekinmemişsin. Bir yandan modern bir yorum getiriyorsun, öte yan herkesin bildiği, kalıp bir öykü var. Bu senin için zorluk yarattı mı? Bazı yerlerde zorluk yarattı. Anlaşıhr mı diye kaygı yaşadım, ama stilize etme konusu aslında bir özgürlük de sağladı. Çünkü malzeme bol. Osmanlı çok büyükmüş. Mesela Bulgar Çingene danslarından da kullandım, Silifke'den ( Diyorlar ki "Ne alaka Balkanlar?" O dönemde Balkanlar Osmanlılarınmış. B; kaynak olan halk dansları hocaları da dehşete düştüler. "Olur mu bu! Halk dansını bu hale getiremeyiz!" dediler. îl] başta kalıplarla savaşmak zorunda kaldu Zaten halk danslarımız çok güzel, en iyil yapılmış.. Bizim malzememiz duruyor orada, onlara bir şey olmuyor ki! Biz onlardan esinleniyoruz, kaynak alıyoruz birazcık daha öteye götürmeye çalışıyon Bir makro dans olayı yapmak istedik ve 1