Katalog

anlayışıyla örtüşüyor bana göre. FERDİ ÇETİN: ‘YEDİNCİ GÜNÜN KARANLIĞI’ okura düşüyor. Nedir bu? Dünyanın bütün olup bitenleriyle Ferdi Çetin (d.1988), ikinci öykü kitabı Yedinci Ferdi, öykülerini kitapta bir araya toplarken Günün Karanlığı’yla (Alfa, 2024) geliyor karşımıza. anlaşmaya hazır, barışıklık duygusu içinde her biri, aynı zamanda birer skeç havasında yaşayan anlatı kişilerinin, kıpkısa anlarda burun O da tiyatrodan, sanatın erden yolcusu, konuşurcasına kendisini aktarırken farklı bir çatı da buruna geldiği çaresizlik, çözümsüzlük karşısında tanıdığım bir ad. Nitekim önceki öykü kitabını da oluşturuyor böylelikle. okumuştum, yazmıştım da, tiyatrodaki çalışmalarını Yalnız okumuyor, bu arada yalnızlıklarında tökezlerken dramatik gerilim yüklü bu olguların yine de sıcak, yakıcı bir öykü gerçekliği halinde da izlemiştim. bekleşen anlatı kişilerini duygulanarak izlemekten karşımıza çıkması biçiminde özetlenebilir pekâlâ. Yalnız dili kullanımıyla dikkati çekmiyor Ferdi, de kendimizi alamıyoruz. yanı sıra bunu biçimlendirişi, ötesinde öykülemine Evet, yeni yıl açtı kapısını el ediyor işte hepimize. “Hikâye biriktirmek niyetinde”ki alçakgönüllü anlatıcılarıyla Halil, büyük serüvenlere değil kendini kazandırmaya çalıştığı biçemle de bir kendine O halde ben de sizlere bol öykülü bir yıl mutlu edecek küçük yaşantı anlarıyla yetinmek özgülük yansıtmaya çabalıyor. dileyeyim efendim, yine de kendi hikâyelerinizi isteyen kişilere yöneliyor öykülerinde. Bu arada öyküyü, okuruyla birlikte kurmak üzere gerçekleştirip yaşayabileceğiniz bir yıl olsun bu. n Bu insanlar ki geçmiş anlatı ustalarının örnekse adeta atölye açıyor. Sait Faik’le Orhan Kemal’deki “küçük insan”ların Bunun için verdiği ipucu, yalnızca sıradan www.sadikaslankara.com, her perşembe “küçük göçmen”e dönüşmüş halidir bir tür. Bu birer eylem tümcesi bağlamında sıralamak öykü-roman, tiyatro, belgesel alanlarında yüzden de içli bir sıcaklık, kavuruculuk yayar. olayları o kadar, öykü evreni, kişilerini örmekse güncellenerek sürüyor. ONUR İŞÇİ VE SAMUEL J. HIRST’TEN ‘KIZIL YILDIZ - SOVYETLER BİRLİĞİ TARİHİ’ Karanlıkta parlayan ve sönen bir ütopya! dul bırakmıştı ancak GERŞENKRON’UN PARADOKSU ALİ KAAN CERİT her birinin cüzdanında Nasıl oldu da bu köylü imparatorluğu iki kuşak içinde uzaya Kremlin Visa kartının ilk uyduyu gönderen güce dönüştü? ir ülkenin kaderi bazen tek bir geceye sığar. 4 Ekim bir kopyası vardı.” İktisat tarihçisi Aleksandr Gerşenkron bu dönüşümü “Az 1957’de Moskova’dan yükselen metal küre yalnızca Kızıl Yıldız, yalnızca Kremlin koridorlarını değil, sıradan gelişmiş bir süper güç” ifadesiyle anlatır. B uzaya değil, 20. yüzyılın siyasi dengelerine doğru insanların dünyasını da anlatıyor: Köylü yoksulluğundan Dev bir ülke, olağanüstü bir hızla sanayileşirken tüketim fırlatılmıştı. TASS’ın sade bülteni, dünyanın beklemediği bir kurtulmaya çalışanlar, dev sanayi hamlesinin ortasında yeni bir kültürü geri kalmış, prestij yükselirken toplum derin bir gerçeği duyuruyordu: Köhnemiş bir tarım imparatorluğundan yaşam tarzına itilen işçiler, Rus olmayan halkların Moskova güvensizlik altında yaşamıştı. doğan Sovyetler Birliği artık insanlığı yörüngeden izliyordu. merkezli sisteme uyum mücadelesi... Kolektifleştirme, kıtlıklar, Büyük Terör ve Gulag sistemi bu Amerikalılar uydularına “kâşif” ve “meydan okuyan” gibi Gerşenkron’dan Babel’e, isimsiz işçilerden savaş hızlı dönüşümün görünmeyen bedelleriydi. iddialı adlar verirken Sovyetler yalnızca “yoldaş” anlamına kahramanlarına kadar pek çok karakterle Sovyet toplumunun gelen Sputnik adını seçmişti. Gösterişsizdi belki ama tarihin TERÖR VE ZAFER: 1928-1945 nabzı tutuluyor. akışını değiştirecek kadar güçlüydü. 1930’lar, Sovyet tarihinin en karanlık yıllarını oluşturur. Onur İşçi ve Samuel J. Hirst’ün Kronik Kitap tarafından TÜRK OKURU İÇİN ÖZEL BİR KÖPRÜ Yejovşçina döneminde yüzbinlerce insan tutuklandı, sürgüne yayımlanan Kızıl Yıldız - Sovyetler Birlği Tarihi adlı Kitap, Sovyet tarihinin Türkiye için neden hâlâ anlamlı gönderildi veya idam edildi. incelemeleri, bu yükselişin ve çöküşün izini sürüyor. olduğunu da gösteriyor. Aynı dönemde Moskova’nın Stalinist gökdelenleri 74 yıl süren Sovyet deneyimi, bir laboratuvarın soğukluğuyla İsmet İnönü’nün 1932 Sovyet gezisinden Suat Derviş’in göz- yükseliyor; sosyalist ütopyanın mimarisi gökyüzünü bir ütopyanın iddiasını aynı potada eriten dramatik bir tarih lemlerine, Mahmut Soydan’ın “Sanki Sovyetler’e Eyfel Kulesi’nin şekillendiriyordu. sunuyor: Bir yanda göğe yükselen uydular, diğer yanda gıda tepesinden bakıyoruz” tespitine uzanan çizgide iki ülkenin zihin- İkinci Dünya Savaşı ise Sovyetler için bir ölüm kalım kuyrukları. Bir yanda Layka’nın uzaya yolculuğu, diğer yanda sel uzaklığı ve tarihsel yakınlığı birlikte ele alınıyor. mücadelesiydi. Zafer on milyonlarca insanın yaşamı pahasına Yejov’un gölgesinde gerçekleşen acımasız tasfiyeler. SSCB’nin dağılmasından sonra Avrasya’da yaşanan kazanıldıysa da bu zaferle birlikte 1921’de kapanan Avrupa çatışmalar, özellikle Rusya-Ukrayna savaşı, Sovyet mirasının KANLI TOPRAK: 1917-1921 kapıları yeniden açıldı. hâlâ canlı olduğunu gösteriyor. İzak Babel’in Kızıl Süvariler’indeki şu alıntı dönemi özetler: Kızıl Yıldız, Sovyetler Birliği’ni bir nostalji nesnesi ya da ÇÖZÜLME VE ÇÖKÜŞ: 1953-1991 “Arılar için yas tutuyorum... Volhinya’da artık arı kalmadı.” korku figürü olarak değil; ışığıyla, gölgesiyle, trajedileri ve Stalin’in ölümünün ardından gelen çözülme dönemi kısa bir Bolşeviklerin iktidara gelişinden Orta Asya ve Polonya başarılarıyla 20. yüzyılın en büyük toplumsal deneylerinden nefes aldırsa da sistemin yorgunluğu hızla belirginleşti. Brejnev cephelerine yayılan iç savaş, Sovyet sisteminin çelik biri olarak ele alıyor. yılları durgunluk ve bürokratik hantallıkla özdeşleşti. çekirdeğini oluşturdu. Kıtlık, yamyamlık, ekonomik çöküş ve Karanlık gökyüzünde bir anda parlayıp sonra kaybolan kızıl Gorbaçov’un glasnost ve perestroyka hamleleri sistemi dış müdahaleler... yıldızın izini sürmek isteyenler için unutulmaz bir yolculuk. n Devrimin romantik imgeleri kısa sürede yerini hayatta kalma yenilemeyi amaçlasa da çöküşü hızlandırdı. 1991’de Sovyetler mücadelesine bıraktı. 1921 Riga Antlaşması’yla Avrupa’nın Birliği sessizce dağıldı. Kızıl Yıldız - Sovyetler Birlği Tarihi / Onur İşçi, kapıları kapanınca dünya devrimi hayali rafa kalktı. Patrick O’Rourke’un deyişiyle “SSCB çöktüğünde geriye 14 Samuel J. Hirst / Kronik Kitap / 528 s. / 2025. ANDREW BARUCH WACHTEL VE ILYA VINITSKY’DEN ‘RUS EDEBİYATI’ ndrew Baruch Wachtel ve Ilya Vinitsky’nin imzasını taşıyan yaptığı özgün analizlerle, edebiyatın bireysel ve ulusal kimlik ve Ali Karakaya’nın çevirisiyle VakıfBank Kültür Yayınları inşasındaki rolünü de gözler önüne seriyor. A tarafından yayımlanan Rus Edebiyatı adlı inceleme, Dostoyevski, Tolstoy, Çehov gibi kanonik isimlerin yanında Rus kültürü ve edebiyatının tarihsel gelişimini disiplinlerarası bir Vasili Jukovski, Andrey Bely ve Andrey Platonov gibi yine bakış açısıyla sunuyor. edebiyat dünyasında büyük öneme sahip yazarların da merceğe alınarak Rus edebiyatının dönüşüm evrelerini bütüncül bir açıyla Korkunç Ivan’dan Büyük Petro’nun reformlarına, 19. yüzyılın incelendiği çalışma, özellikle araştırmacılar ve edebiyat tutkunları altın çağından Sovyet dönemine kadar uzanan bir panoramayla, için yetkin bir başvuru kaynağı niteliğinde. n edebiyatın toplumsal ve siyasi bağlamlarını derinlemesine inceliyor Baruch ve Wachtel. Rus Edebiyatı / Andrew Baruch Wachtel, Ilya Vinitsky / Ayrıca modernizm, avangard hareketler ve sembolizm üzerine Çeviren: Ali Karakaya / VakıfBank Kültür Yayınları / 464 s. 25 Aralık 2025 17