Katalog

MERHABA Machiavelli ve ‘Savaş Sanatı’ mrünü Anadolu’nun aydınlatılarak Cumhuriyet Devriminin mevzileri- Rönesans’ın ünlü düşünürü Niccolo Machiavelli, Savaş nin korunmasına adadı. Öldürül- Ö Sanatı’nda*, düşmanın moralinin nasıl bozulacağını, mesiyle Cumhuriyet’in kanatılan sevdası- na bir yara daha eklendi. askerlerin nasıl motive edileceğini anlatıyor. Klasik Önsözünde, “Yazdıklarım ve yazacakla- düşünceyi ve Roma askeri ilkelerini kendi fikirleriyle rım, karanlığa karşı savaşımın bir parçası- harmanlayıp uygulanabilirliğini gösteriyor. dır” dediği Seçimsiz Demokrasi’de Kema- lizmi anlattı. Kemalist solun kitlelerle bü- HAKAN SÖNMEZ tünleşmesi gerektiğini vurgulayarak bilin- cini, duyarlılığını çoğaltmak isteyen kadın- SAVAŞ, ENTRİKA VE lara, gençlere, Atatürkçü Düşünce Der- YABANCI İŞGALCİLER neklerine, Çağdaş Yaşamı Destekleme Machiavelli, Söylevler (Discor- Derneklerine aydınlıklar sundu. si), Prens (Il principe), Belfagor Cumhuriyet’te 29 Nisan 1998 günü yayım- novellası, Veba Mektubu (Episto- lanan ve ÇYDD’nin de temel felsefesini oluş- la della peste), Clizia ve Mandra- turan “Demokratik Toplumcu Çağrı”sıyla dö- gola gibi tiyatro oyunlarının ya- nemin can alıcı gerçekliğine parmak bastı. nı sıra savaş üzerine kapsamlı bir Güneydoğu sorunu, özelleştirme, küre- yapıt kaleme almıştır: Savaş Sa- selleşme, kadın sorunları, çevre kirliliği gi- natı (Arte della guerra)*. bi önemli sorunları sıraladı ve “Çözüme gi- Savaş Sanatı, İtalya’nın savaş, den yol Kemalizm” dedi. entrika ve yabancı işgalcilere dü- Kemalizmde ulusçuluğun ırk ya da din çar olduğu bir dönemde ortaya değil, bin yılda oluşmuş bir kültür ortak- çıkmıştır. Machiavelli bu duru- lığı üzerinde yükseldiğini, tam bağımsız- mu öncelikle politik ve askeri liderliğin hatalarına bağlamıştır. lığın uluslararasında eşitliği savunduğu- Savaş Sanatı, önde gelen Colonna ailesinin meşhur condotti- nu, halkçılığın emeği yüce değer saydığı- ero lideri Fabrizio Colonna ile Machiavelli’nin inanılmaz say- nı, gençliği toplumun en bağımsız, ileriye Leonardo da Vinci-Il profilo di capitano antico ya da gı duyduğu varlıklı Floransalı Cosimo Rucellai arasında Sokra- ve değişime en açık kesimi olarak sürekli Il condottiero / 1475-80 / British Museum tik bir diyalog olarak tasarlanmıştır. devrimciliğin idealist gücü saydığını, laikli- sayı oldukça az ve Machiavelli’nin sarkastik yorumu bu açıdan Cosimo Rucellai’den sonra Sokratik konuşmalara katılan di- ğin önkoşul olduğunu açıkladı. çok anlaşılır. Dahası condottiero bölüklerinin, yavaş yavaş el- ğer kişiler Zanobi Buondelmonti, Battista della Palla ve Luigi Kadın hareketinin demokratik toplumcu lerinde ağır toplar bulunduran büyük Batı Avrupa ordularına Alamanni gibi Floransalı patrizi ve devlet adamlarıdır. düşüncenin eylemini yenileyerek geliştirecek karşı hiçbir şansı kalmamıştı. Kitabın başat iddiası, bir yandan askerlerin orduya çok önemli bir kaynak olduğunu vurguladı. Fransa Kralı VIII. Charles 1494’te (Milanolu Lodovico Sforza’nın alınması, silahlandırılması, konaklandırılması, eğitilmesi, sa- Kızı Dolunay’ın İki Türkün Ölümü’ne daveti ve Ferraralı I. Ercole d’Este’nin desteğiyle), 36 topla Alp- vaş taktikleri ve orduyu savaş ve barış zamanlarında kullanma- yazdığı ve her satırına yürekten katıl- leri aşıp 30 bin adamla Napoli Krallığı’nı fethetmek için İtalya’ya nın çeşitli olasılıkları hakkında ayrıntılı açıklamalar yaparak o dığımız yazısının son cümleleriyle şük- çıkarma yaptığında hiçbir İtalyan şehir devleti ona dur diyemedi. ranlarımızı sunuyoruz: “Mustafa Kemal zamanın İtalyan devlet adamları ve komutanları için bir tür el Floransa dahil birçok şehir devleti direnememiştir, hatta fetih kitabı oluşturmak, diğer yandan ise askeri ve politik olayların Atatürk’ün ruhuna: Beni bir insan ve Türk ve yağmadan kaçabilmek için Fransızlara haraç ödemiştir. Bu vatandaşı olarak yetiştirmek için büyük birbirinden bağımsız olmadığını vurgulamaktı. durumun Floransalı vatandaşlara yansımasını Machiavelli’nin emek harcayan anne ve babama verilmiş POLİTİK DÜŞÜNCESİ ASKERİ SORUNLARA Clizia tiyatrosunda da görebiliyoruz. bir sözüm var: Cehalet, dalalet ve hıyanet İLİŞKİN GÖRÜŞLERİYLE ŞEKİLLENMİŞTİR! karşısında, susmayacağım!” (s. 459) MACHIAVELLI’NIN SAVAŞ SANATI’NDA Machiavelli’nin Prens adlı yapıtında da sürekli bahsettiği gibi Yurtseverlik öğretmeni, Kemalist dev- SUNDUĞU ÇÖZÜM! devlet liderinin öncelikle güçlü bir ordunun lideri olması gereki- rimlerin ödünsüz aydını Ahmet Taner Machiavelli için zengin ama savunmasız şehir devletin- yordu: “Bir prensin, savaş, savaş düzeni ve savaş disiplini dışın- Kışlalı (10 Temmuz 1939 / 21 Ekim 1999) den gelen para sonuçta devleti kurtarmaya yetmeyecekti. da başka herhangi bir amacı, herhangi bir düşüncesi olmamalı.” kapağımızda. Anısına sonsuz saygıyla... Machiavelli’nin Savaş Sanatı’nda sunduğu çözüm (gerçek bir Bundan anlaşılacağı üzere Machiavelli’nin politik düşüncesi Öner Yağcı’nın yazısı... düzenli ordunun oluşturulmasına kadar), bölgedeki kasabalar- askeri sorunlara ilişkin görüşleriyle şekillenmiştir. Öyle olması “İlk Romanlar” başlıklı yazısıyla M. Sa- elzemdi nitekim Avrupa’da sivil ve askeri komuta yapıları ara- dan ve kırsal bölgelerden (contado) gelen adamlardan oluşan dık Aslankara, Elif Demirel’in Geceden ancak profesyonel olmayan (14. yüzyıldan beri var olan) şehir sındaki ayrım ancak 19. yüzyılda orduların profesyonelleşme- Beri, Ezgi Tanergeç’in Devridaim’i; Ha- milislerinin yeniden düzenlenmesiydi. siyle ortaya çıkmıştır. kan Sönmez, Niccolo Machiavelli’nin, Sa- Machiavelli, gerçek hayatında bu oluşuma Ordinanza adını Machiavelli göreve geldiğinde, Floransa zaten dört yıldır Pisa vaş Sanatı; Safa Enis Sağlık, Mor Jokai’nin vermiştir. Bu düzenlemeyle birlikte Floransa’nın dış ilişkilerde ile savaştaydı. O yüzden ilk vazifesi savaşla ilgiliydi. Altın Adam’ı; Murat Can Okan, Emrah Machiavelli, Savaş Sanatı’nda haklı olarak condottieroların daha fazla bağımsızlığa ve iç ilişkilerde istikrara kavuşacaktı. Öztürk’ün Evine Dönemeyen Adam’ı; Zey- Machiavelli’nin Savaş Sanatı’nın sonraları kullanışlı bir ki- veya paralı askerlerin kullanımının, İtalyan şehir devletlerinin nep Tütüncü Güngör, Ertürk Akşun’un III. bölünmesine ve dış güçlerin egemenliğini güçlendirdiğine sebep tap olduğu su götürmez: 16. yüzyılda 21 baskısı yapıldı. Mon- Dünya Savaşı’nın Eşiğinde: Şimdi Cana- olduğu için İtalya’nın politik gelişimine zararlı olduğunu yazar. taigne, Machiavelli’nin adını Caesar, Polibios ve de Philippe varlar Zamanı; V. Ahsen Coşar, Hikmet de Commines ile birlikte anıyordu. Nitekim condottiero liderleri birbirlerine mümkün olduğunca Kurnaz’ın Antikiteden Günümüze Dinlerin az zarar vermek için genellikle temkinli savaşırlardı. Prens Maurits van Oranje ve İsveç Hükümdarı II. Gustaf ve Uygarlıkların Gölgesinde Dünyada ve Adolf gibi askeri liderlere esin kaynağı olmuştur. 18. yüzyılda Türkiye’de Bankacılığın Doğuşu ve Geliş- MACHIAVELLI’DEN, DA VINCI’NİN 1440’TAKİ ANGHIARI Maurice Comte de Saxe, Les Rêveries ou Mémoires sur l’art mesi; Y. Bekir Yurdakul, Neslihan Acu’nun SAVAŞI’NA AİT FRESKİNE MANİDAR ATIF! de la guerre’i (1758) yazarken büyük ölçüde Machiavelli’ye Barış’ın Akıl Almaz Yolculukları ve Banu Machiavelli, Leonardo da Vinci’nin 1503’te Palazzo dayanmıştır ve Francesco Algarotti, II. (Büyük) Friedrich te Gözübüyük de, Sinem Özen Canpolat’ın Vecchio’da yaptığı herkesçe malum 1440’taki Anghiari Machiavelli’nin taktiklerini görmüştür. “Küçük Hayvanlar Serisi”nden Emmeyi Savaşı’na ait freske atıfta bulunarak Floransa Tarihleri’nde Thomas Jefferson’un da kütüphanesinde Savaş Sanatı’nun Çok Seven Küçük Kedi ile Ağlayınca Kü- (Istorie fiorentine) küçümseyici bir tavırla der ki görünüşe gö- bir nüshası vardı ve 1812 savaşı Amerika’nın savaş sorunları- çük Ayıya Neler Oluyor kitapları üzerine in- re muharebede sadece bir adam ölmüş, o da bir darbe veya na olan ilgisini artırınca Savaş Sanatı özel bir Amerikan baskı- celeme ve söyleşileriyle sayfalarımızda. ateşli silahla değil, attan düşerek... sıyla yayımlanmıştır. Kısa tanıtımlar, Emek Yurdakul’un hazır- Tam sayıyı söylemek gerekirse, Anghiari’de 60’ı Milan ta- ladığı Güncel ve Mustafa Başaran’ın hazır- rafında olmak üzere toplamda 70 kişi ölmüştür. Ancak orada * Savaş Sanatı, Niccolo Machiavelli, Çeviren: Hakan Sön- ladığı Bulmaca ile de düşün trafiği sürüyor! yaklaşık 20 bin asker olduğunu göz önünde bulundurursak bu mez, Kronik Kitap, 255 s., 2024. İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. KITAP No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.