Katalog

Yaşadığı çağda değeri anlaşılmamış, klasik çağın ve Romantizmin en önemli temsilcilerinden biriydi şair Johann Christian Friedrich Hölderlin (20 Mart 1770 - 7 Haziran 1843). Lirik şiirlerin yanı sıra Menon’un Diotima’ya Ağıtı ile Ekmek ve Şarap, Hyperion ile Empedokles’in Ölümü gibi usta eserlerin yaratıcısıydı! İçindeki insanla insanlığını yitirmeden vedalaşmıştı. Mezara değil, kendi gerçeğine gömüldü. Annesinin baskısına, dostlarının ihanetine, hırslarına, sinikliğine, sevgisizliğine, karamsarlığına, umutsuzluğuna, başarısızlığına inat inancına da şiire de ihanet etmeyerek kendini yalan dünyada gerçekleştirmiş olmanın huzuruyla sonsuzluğa ulaştı. Artık şiirleri gibi yaşamı da ölümsüzdü. Acı, yalnızlık, inanç ve şiirin çıplak çınarı Hölderlin! gölge gibi peşinden dolaştı. Utangaç mi- börtüyü böceği dağı taşı kahramanlaştır- gibi konuk ettiğin Susanne Gontard geçti. BEDRİYE KORKANKORKMAZ zacın ile insanlara saygılı yaklaşımın bel- mayı seviyordun. leklerde iz bırakıyordu. Bir parçası olmamak için ruhunu teslim ŞAİR PAPAZIN KUTSALLARI! etmediğin akılcı dünyanın gerçeklerinin Tanrı’ya kavuşmadığın için yalnızdın. evgili Johann Christian Fried- SEVGİ, DOSTLUK, resmini çiziyordun sözcüklerin tuvaline. İnsanın varlığını sürdürebilmesi için Tan- rich Hölderlin, 20 Mart 1770’te, ÖZGÜRLÜK, AHLAK! Şiir yurdun kutsallık ise yaşama nede- rısal olana, Tanrısal olanın da hakikatini Laffen’de doğdun. Yaşamın se- Protestan rahibi olarak insanlarla arana nindi. Hastalığının adı yaşamla barışma- sürdürebilmesi için senin gibi insanlara ih- ninle pazarlık etmeye niyeti yok- mütevazı bir mesafe koymaya özen göste- maktı. Hastalığın yaşamın kahraman yanla- tiyacı vardı. Bu yüzden şairlik ile papazlı- Stu. Çocuk yüreğin başta baban ol- riyordun. Düşkündün. Ölümsüzlüğe yalnız- rını aramaya itti seni. ğı birebir eşitliyordun. mak üzere sevdiklerinin ölümlerinden do- lığınla ereceğini biliyordun. Şiir de kutsal kitaplar gibi aracıydı Tan- layı yasla tanıştı. Yaşamın an- Kendine güvenin yoktu. Şiir KAVUŞAMADIĞI AŞKI rı ve kul arasında. Şair, Tanrı’ya seslendi- lamı senin için yas tutmaktı. SUSANNE! yazamadığın için şiir deneme- ği şiiriyle Tanrı’nın ölümsüzlüğünü kutsu- Annen dine yönlendirdi se- leri yazıyordun. Başarının sen- Felsefeye yöneldiğin dönemlerde yaşın yordu. Şiirin büyülü gücü Tanrı’ya inanan- ni. On dördünde parasız öğren- gereği ne ruh dünyan ne de düşünce dün- deki karşılığı annenin seni ba- ların sayısını çoğaltıyordu. ci olarak sırasıyla Denkendorf şarılı bulmasıydı. yan aydınlanmıştı. Yani tam bir aydın de- Yıllar sonra kimse kayıp yaşamına değil ama Manastır’ı, Maulbronn Manastır’ı ğildin içinde. Ruhuna kozası dışına çık- Şairliğin ile öğretmenliğini görmezden geldiği Hyperion ile Empedokles’in ve Tübingen Vakıf Okulu’nda takdir etmiyordu annen. Onun mayan dogmatik iraden hâkimdi. İradeni Ölümü eserlerine yüreklerini açtı. Kapını geç okudun. Sonraki yıllarda duy- hayali geleneklerinize uygun bir ayakta tutan, sana doğru yolu gösteren sez- çalan şöhret tıpkı Diotima’n gibi senden ön- gularının yönü dinin estetik de- gilerinin seni terk etmesi felaketin oldu. gelini getirmen ve rahip kürsü- ce yaşamış ve yaşam serüvenini noktalamış neyimleri üzerine yoğunlaştı. sünden insanlara Tanrı’nın yo- 1798-1801 dönemi yaratıcılığının zirvesine Hölderlin’in şöhretiydi. çıkmıştın. Lirik şiirlerin yanı sıra Menon’un lunu anlatmandı. Evet, yaşadığın çağda değerin anlaşıl- KARŞIT DUYGULAR, Yenilgilerin silip süpürmüştü Diotima’ya Ağıtı ile Ekmek ve Şarap gibi eser- mamıştı senin. Sen de ruhunun müziği- HEGEL VE SCHELLING! lerini kaleme aldın çünkü Susanne Gontard’la zafer ve gurur duygusunu için- ni Tanrı katında çalmak için Karşıt duygular yaşamı- den. Kendine inanman ünlü ol- tanışmıştın Frankfurt’ta. ayrıldın dünyadan. Kaderini nı ele geçirince sen de karşıt- Onun sayesinde ellerini bo- mana bağlıydı. Sevgi, dostluk, kutsallaştırma görevini eser- lık üzerine kurdun şiir kuramını. İbrani- özellikle de özgürlük gibi soyut kavramlar ğazının üstünden çektin. Rahat lerin üstlendi. Tutkulu ru- ce, Yunanca, Latince öğrendin, Hegel ve bir nefes aldın. Huzursuz ruhun ile ahlaki tutumundaki o sarsılmaz kutsallık- Schelling ile uzun soluklu felsefe tartış- hun Tanrı’nın lütfuna ermiş- huzura erdi. Onda annende do- la törenselliği kahramanlaştırdın şiirlerinde. ti. İçindeki insanla insanlığı- malarına giriştin. yamadığın sevgiye doydun. Yar- nı yitirmeden vedalaşmıştın. Din mutlak boyun eğişi, felsefe ise gılanmadığın bu yürekte dostlu- ACI, TANRI VE ŞİİR! Mezara değil, kendi gerçeği- mutlak şüpheyi temsil ediyordu. İlahiyat- ğu buldun. Gülmeyi öğrendin. Acı gibi yaşamın da soyuttu. Acı, taki yetkinliğin ruhunu huzura erdirmedi- ne gömüldün. Ona antik yazarların varlığı- Tanrı’ya olan sarsılmaz inancının kök sal- ği için anneni memnun etmek için yaptı- Annenin baskısına, dostları- nı kabul ettiği felsefede bilgiyi masını sağlıyordu içinde. Şiirin senin gi- nın ihanetine, hırslarına, sinik- ğın Protestan vaizliğinden ayrıldın. Daha taşıyan ilk kadın filozof olduğu bi Tanrı’ya ulaşarak ölümsüzlüğe erişme- liğine, sevgisizliğine, karamsar- okul yıllarında önce şiire sonra da Hype- liydi. Tanrı yolunda şiirlerinde sen de kib- varsayılan Diotima olarak ses- rion¹ adını verdiğin romana başlamıştın. lığına, umutsuzluğuna, başarı- lendin. Sonsuz huzur içinde ru- ri bıraktın. Antik konulara özellikle de Yu- Evrensellikle birlikte ölümsüzlük sızlığına inat seni sen yapan ne hunu sevgiline teslim etmiştin. nan mitolojisine düşkündün. iksirinin tadına da çocukluk yıllarında Kavuşamayacağınızı biliyor- inancına ne de şiire ihanet et- Sanatçı dehanı inandıklarına adanışında- meyerek kendini yalan dünyada gerçekleş- bakmıştın. Çocuk yaşta gerçek dünyan dun. Aşkın gün ışığına çıktığında âşık oldu- ki saflıkta aramak gerekiyor. olan anne/büyükannenin kollarından ğun evli kadını kocasının ve toplumun baskı- tirmiş olmanın huzuruyla sonsuzluğa ulaştın. Şairliğini de en yüksek evreye taşıyan alınıp manastır soğukluğuna uzun sına emanet ettin. Şerefsiz, kirletilmiş hisse- Artık şiirlerin gibi yaşamın da ölümsüz- bilgi değil, ruhunu yüceltmek için çektiğin diyordun kendini. Kadınını yüzüstü bırakan yıllar itilmen sana gerçek dünyanın kapı- acılar ile ödediğin bedellerdir. dü. Ne gariptir ki, şiirinde dışladığın top- kalbin ümitsiz ve amaçsızdı. Kutsal olana da- sını mühürlemişti. Kutsallık coşkun, dokunduğun, gördü- rağa sığındın. Ölümünün sana öğreteceği ha sıkı sarıldın. Yüreğinden hüzünlü bir düş İçindeki sessizlik yaşamın boyunca bir ğün her şeyi kutsallaştırıyordu. Irmakları, son ders toprağın cömertliğiydi. n 4 KITAP 8 Temmuz 2021