Katalog

YAPITLARIYLA JOHANN PAUL FRIEDRICH RICHTER (JEAN PAUL) (21 MART 1763 - 14 KASIM 1825) Alman romanının ve hicvin dâhisi! Leipzig’de öğrenciliği sırasında en çok Fransız aydınlanmacılarını ve İngiliz hicivlerini okuyan Jean Paul, her zaman en çok okunan yazarlardan biri olmasını ve popülerliğini, kültürün evrenselliğine borçluydu. Piyano başındaki ustalığı, yüksek zekâsı, dil inceliklerine hâkim oluşuyla sıklıkla salonların, sarayların konuğu oldu. Kendisini sık sık Beethoven’le karşılaştırıyordu. 19. yüzyıldan itibaren unutuldu. Hiçbir ekole dahil edilemeyen, özgün bir yazardı. und Dornstücke, oder Ehestand Tod BEDRİYE KORKANKORKMAZ und Hochzeit des Armenadvokaten F.St. Siebenkas im Reichsmarkıflekken JEAN PAUL VE DUYGULU Kuhschnappel. KAHRAMANLARI! Roman kahramanı Siebenkas bir Batı aydınlanmacılığının usta yazar- avukattır ve düğününde, mirasa kondu- larından Johann Paul Friedrich Rich- ğunu karısına haber vermez. ter, Rousseau’ya özenerek ismini Jean Kendisine çok benzeyen bir sınıf ar- olarak değişirmiş ve edebiyat tarihine kadaşı Leibgeber’le isim değiştirirler. Jean Paul olarak geçmiştir. Bu durum Siebenkas’in miras davası- Die unsichtbare Loge (1793), ilk bü- nı altüst eder. yük romanıydı. Para sıkıntısı yüzünden gittikçe sar- İki ciltlik bu biyografi, tamamlan- sılır evliliği. Buna Siebenkas’in kıs- mamış bir bildungsroman (Alman ede- kançlığı ve karısının ev işlerinde aşı- biyatında bireyin oluşum dönemini ve rı titizliği de eklenince evde huzur kal- sonunda ulaştığı ideal durumu ele alan maz, sonunda Siebenkas karısıyla an- roman) niteliğindeydi. cak mektupla haberleşir. Roman kahramanı Gustav, yazarın Miras davası kaybedilir. Leibgeber eserlerinde sık rastlanan tipik insanlar- arkadaşına teselli olsun diye bir mik- dan biridir. Akıl almaz olaylarla karşı- tar para gönderir ve onu Bayreut’a da- laşan duygulu bir kahramandır. vet eder. Üslup yönünden İngilizlerin duygu- Burada Natalie adında güzel ve kültürlü lu hiciv ve mizah romanlarından etki- bir kadına âşık olur. Karısından kurtulup lenmiştir. onunla evlenmek için plan kurar. Girişte doğa tasvirlerine yer vermiş, Hasta numarası yapar, vasiyetname- okuyucuya doğrudan doğruya hitap et- sini yazar, sonra da ölü rolü yapar. Ba- tiği anlar olmuş, şaka havasında haya- şında arkadaşı Leibgeber beklemekte- li olaylar anlatmış; acayip insanlardan, dir. Sonunda Leibgeber onun kaçması- tuhaf olaylardan söz etmiş; zaman za- nı sağlar, boş tabut törenle gömülür. man da ruh tasvirleri yapmıştır. Aylar sonra karısının Stefel adında bir arkadaşıyla evlendiğini, Natalie’nin ÖZYAŞAMSAL YAPITLAR... Das Leben de vergnügten Schulmeis- onun ölümüyle çok sarsıldığını öğre- nir. Kuh-schnappel’e ikinci gidişinde terlein Maria Wuz in Auenthal (1793) yanı başında gömüldüğünü görür. Na- yazarın Die unsichtbare Loge romanına talie ile karşılaşır, ona hikâyesini anla- eklediği bu roman da bir çeşit idildir ve tır ve evlenirler. onun ilkokul öğretmenliği yaptığı dö- nemdeki anılarından çok şey içerir. İDEALLER PEŞİNDE BİR TİTAN! Hesperus oder 45 Hundsposttage (1795), üç ciltlik bir eğitim romanıdır. İdealler peşinde koşan bir ruhun insan olarak tahta geçer. ri, insanlara önce eşitlik sağlayarak öz- günlük yaşamla mücadelesinin mizahi O da bir yaşamöyküsüdür ve sadece gürlük verir. Albano’nun karşıt figürü ölçü tanı- bir yansımadan ibaret olan yaşamlarını bir tablosudur dört ciltlik romanı Titan mayan Sturm und Drang tipi Roquai- Bir biyografi olan romanı kendinden ve ölümden daha küçük gö- (1803). Dehanın bedbaht eden gücünü rol ve soğuk iktidar adamı Prens Cesa- Flegeljahre’nin (1805) konusu bir arada konu alan yapıt, bir biyografi / eğitim ren büyük insana ithaf etmiştir. yetişen ikiz kardeşlerin öyküsüdür. Ya- ra ve ihtiraslı Linda’dır. Quintus Fixlein (1796) isimli roma- romanı sayılır. zar, romana kendini kahramanın kardeşi Yazar, bu kahramanlarında Konusu oldukça karmaşıktır. Karak- nının konusu da öğretmen Fixlein’in olarak hayal ederek başlamıştır. Goethe’nin soğukluğunu, Schiller’in terler de ilginçtir. İdealist genç prens Flachsenfingen’deki yaşamıdır. idealizmini, Jena romantiklerinin este- Her iki kahraman Walt ve Vult ede- Hesperus romanına denge teşkil ede- Albano, bir nazırın kızı olan Liana’yı biyatın savunucularıdır. Walt bir ha- tikçiliğini, Fichte’nin titanizmini eleş- sevmektedir. cek şekilde planladığı bu yapıtında ide- yalperesttir. Vult uyanıktır, alaycıdır ve tirmiştir. alize edilmiş karakterlerin yerini, Wuz Liana hassas, ince ruhlu, hayalpe- gerçeğe daha bağlıdır. rest bir kızdır. Jean Paul’un kadın kah- tarzı kendine hâkim oluşlar ve iyimser- JEAN PAUL’UN DÜNYA İki ciltlik Levana, ein Erziehung- ramanlarının geneli gibi o da genç yaş- likler almıştır. MİZAHI ÖNERMESİ! sbuch (1807), anne babalar için bir pe- Yazarın amacı, küçük zevklerin bü- ta ölür. Vorschule der Ashetik (1804), Jean dagoji kitabıdır. Levana, Romalılarda yük zevklerden daha üstün tutulması Paul’ün edebiyat hakkında teorik bir yeni doğan çocukların koruyucu tanrı- gerektiğini ve bizi büyük değil küçük GOETHE’DEN SCHILLER’E, ROMANTİKLERDEN FICHTE’YE incelemesidir. çasının adıdır. olayların mutlu ettiğini bütün dünyaya Klasik sanat anlayışının tersine ya- Yazar, üç çocuğunu yetiştirmek için İDEALİZM VE ESTETİK! ispatlamaktır. İleri görüşlü, kibar bir insan olan zar, tabiatın taklit edilmesine karşıdır. izlediği yolu anlattığı bu yapıtında ço- Albano, Roma’da Fransız İhtilali için Almanlara espri (Witz) kültürü ve Sha- cuğun cinsel farklılaşmasıyla beliren KISKANÇ SIEBENKAS! kespeare tarzı bir dünya mizahı (Welt- Mizah romanı Siebenkas’ın (1797) mücadeleye girişir, sonra asil Iddoine problemleri, ahlaki fikir ve sanat eğiti- humor) önermekten geri durmaz. Esp- mi üzerinde durmuştur. n tüm başlığı şöyledir: Blumen, Frucht- ile evlenir ve deneyimli, olgun bir 16 21 Ekim 2021