Katalog

‘Resimli Ay’ Resimli Ay’ın doğrultusunda, halkı “eski hayat”a göre “yeni hayat” konusunda bilgilendirmek ve modern hayata hazırlamak vardır. Modern hayat derken, öncelikle eğitim ve kadınlar konusuna ağırlık verilir. R esimli Ay, Sabiha Sertel (1895 1968) ve Zekeriya Sertel’ın (1890 1980) kurduğu, yayın yönetmenliğini ve başyazarlığını üstlendiği haftalık bir magazin (daha sonra) ve edebiyat dergisidir. Amerika’da Colombia Üniversitesi’nde sosyoloji ve gazetecilik okuyan Serteller, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin ideolojisini ve yapılmak istenen devrimleri benimsemiştir. Amerika’ya gitmeden önce yayımcılık deneyimleri olan Serteller, halkın sorunlarını ele alan, yaygın ilgiyle karşılanacak bir dergi çıkartmak ister. Çıkış yazısında tanımladıkları bu “halk dergisi” popüler bir magazin dergisidir. Resimli Ay’ın doğrultusunda, halkı “eski hayat”a göre “yeni hayat” konusunda bilgilendirmek ve modern hayata hazırlamak vardır. Modern hayat derken, öncelikle eğitim ve kadınlar konusuna ağırlık verilir. Misyonerlik çalışmalarının ülkeye nasıl zarar verdiğini ve onların Hıristiyanlık ve emperyalizm konusunda ülkeyi zehirlediği yüksek sesle sergilenir. kadın erkek ilişkilerine odaklı yazılar Kadın, kadınerkek ilişkileri, birlikte yaşama, eğlenme kültürü ve dans gibi çağın en gözde iletişim biçimi konusunda bıkmadan sayfalar dolusu yayınlar yapılır. Kadın bedeni üzerinden birtakım yarışmalar düzenlenir... Resimli Ay, kadın ve kadınerkek ilişkileri odaklı haber ve yazılara olan ilgiyi keşfetmiş ve içeriğini bu doğrultuda geliştirmeye koyulmuştur. Ve her sayfası fotoğraflar, resimlemeler ve vinyetlerle süslenmiştir. Resimli Ay, ortaklarıyla yaşanan bir sorun nedeniyle 1926’da kendini kapatır ve Sevimli Ay adıyla yayımlanır. 1927’de yeniden ilk adına döner. Dergiye olan ilgi giderek artar. Yeni bir dergi çığırı açılmıştır. Bazı sayılar birkaç kez basılır. Dergi özellikle, kapakları süsleyen kadın imgeleriyle büyük ilgi uyandırır. Birçoğunu Cevat Şakir’in (Halikarnas Balıkçısı) yaptığı bu kapaklar, grafik tasarım tarihimizin önemli bir dönemini belgelemektedir. KAYNAKÇA Ekinci, Yrd. Doç. Dr. Necdet Kümbül, Bengi Sarıhan, Serap, Zekeriya Sertel Amerikan Emperyalizminin ve Magazin Dergiciliğinin Öncüsü, Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Yay., 1. Bas., Eskişehir, 2006, 248 s.; Gece Kitaplığı, 2. Bas., Ank., Ekim 2016, 250 s. İbar, Gazanfer, “Resimli Ay dergisi kaç sayı çıkmıştır?”, Simurg, Ekim, 2000, S. 23, s. 114128 İşaşır, Canan Maral, “Resimli Ay Dergisi’nde (19291930) Edebi ve Fikri Gelişmeler”, T.C. Gazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ank., 2006, 559 s. Özlük, Nuran, Resimli Ay Sistematik İndeks, Akademik Kitaplar, İst., 2010, 192 s. Özlük, Nuran, Siyasetten Edebiyata Türk Basınında Dergiler (18831957), Başlık Yayın Grubu, İst., 2011, 192 s. Uslu, Mehmet Fatih, Resimli Ay Magazine (19291931) The Emergence Of An Oppostitional Focus Between Socialism And AvantGardism, Boğaziçi University, İst., 2004, 168 s. “PUTLARI YIKIYORUZ” İlk sayılarından birinde yapmak istedikleri dergide “şiir”e yer olmadığını anlatmışlardı. Artık düşünceleri değişmiştir. Nâzım Hikmet’in – bazen de “imzasız” olarak Zekeriya Sertel’in yazdığı –, yeri göğü sarsan “Putları yıkıyoruz!” (1929) yazı dizisi şöyle “sunu”lur: “... yeni bir mücadeleye başlıyoruz. Maksadımız, layık olmadıkları hâlde kendimize put yapıp tapındığımız kimseler üzerindeki mukaddes örtüyü kaldırmaktır.” Osmanlı’dan kalan ve “büyük edip” olarak anılan bir dizi edebiyatçı yergisel birer portre gibi – amaca uygun olarak müdahale edilmiş – fotoğrafları eşliğinde sayfa sayfa okur önüne fırlatılır. Bu yazı dizisiyle Resimli Ay ikinci kez doğar ve edebiyat dünyasında fırtınalar estirir. Olup biten, bir bakıma “Birinci Tasfiye Hareketi”dir. “Putları yıkıyoruz!”la birlikte dergi, “edebiyat”a yönelir. Öncelikle şiir ve hikâyeye, ardından roman da gelecektir. Toplumcu bir edebiyattır amaçlanan. Nâzım Hikmet, İlhami Bekir, Sadri Etem, Sahabattin Ali gibi toplumcu gerçekçi edebiyatımızın öncü isimleri, magazinle kapatılmış sayfalara kurulurlar. Edebiyatımız, böyle bir “görünme gücü”ne daha sonra hiçbir zaman kavuşamayacaktır. BAŞLICA YAZAR VE ÇİZERLER Resimli Ay, Sevimli Ay döneminde Sabiha Sertel ve Emin Türk (Eliçin), yazılarından dolayı yargılanıp, ceza aldı. Derginin özellikle magazin yanı; kadınlar dünyası konusundaki düşündürücü büyük ilgisi, sonraki dergiler için kötü bir örnek olarak gösterilebilir. Kaynakçada verilen Necdet Ekinci ve arkadaşlarının hazırladığı kitap düşündürücü. Resimli Ay, Cumhuriyet dönemi magazin dergiciliğimizin bir bakıma “palto”su gibidir. Dergide yer alan başlıca yazarlar: Ahmet Rasim, Ercüment Ekrem, Hakkı Süha, Halide Edip, Hıfzı Tevfik, İbnürrefik Ahmet Nuri, İlhami Bekir, Mahmut Yesari, Mesut Cemil, Muhsin Ertuğrul, Münire Handan, Nâzım Hikmet, Ömer Seyfettin, Peyami Safa, Reşat Nuri, Sadri Ertem, Sabahattin Ali, Suat Derviş, Vâlâ Nurettin, Yakup Kadri’dir. Başlıca çizerler ise; Cevat Şakir, Münif Fehim, Cemal Nadir, Ramiz Gökçe, Sina [Cevat Şakir], Hayri, Cevdet, Muhittin... Sertellerin Resimli Ay’ı, her yıl 1’den 12’ye yeniden numaralanıyor; yedi yılda toplam 78 sayı yayımlanıyor. Kaynaklarda Resimli Ay’ın künyesi sorunlu olarak görünüyor. Kaynakçada künye “Resimli Ay”, Şubat 1924, No. 1 “Sevimli Ay”, Mart 1926, N0. 1 “Resimli Ay”, Ekim 1928, No. 8 sini verdiğim Gazanfer İbar’ın çalışmasını temel aldım. Resimli Ay, daha sonra – bir süre Sertellerle çalışmış olan – Emin Refik Uzman tarafından (Mart 1936Temmuz 1938), S. 129) yayımlanıyor. n Resimli Ay, Şubat 1924 15, Aralık 1931, Yıl: 7, Sayı: 78 16 21 Şubat 2019