Katalog

Vasfi Rıza Zobu ve çevresi uğrarmış! Otomobil eşiğinde duran da aldatılıyor demek! Şu açık karta yazayım da bâri utan!! Dostun: Mesud Yavuzhırsız C. K. ve hepsinden bilmukabele selâm ve saygı.” Mesud Cemil’in, Vasfi Rıza ’ya 9 Mayıs 1939’da yolladığı kartın ön ve arka yüzü. Türk tiyatrosunun abide isimlerinden Vasfi Rıza Zobu (Aralık 1902Kasım 1992) aldığı roller, üstlendiği görevler, yazdığı eserler ile çevresi ve sosyal hayatı bakımından üzerinde konuşulması, incelenmesi, yazılıp çizilmesi gereken önemli karakterlerden. 1917’de on beş yaşında girdiği “Darülbedâyii Osmani”den, 1975’te “Şehir Tiyatroları”ndan emekli olana kadar elli sekiz yıl boyunca onlarca oyunda yüzlerce rol almıştır. V Vasfi Rıza Zobu dostlarıyla... asfi Rıza Zobu oyunculuğunun dışında yaptığı çeviriler, yazdığı makaleler, sahnelediği ve yönettiği oyunlar dışında müzikten, yayıncılı “Aziz Vasfi Rıza (Nasıl Aktör Oldum?) isimli nefis yazını (Haftada Bir) de neşr ediyoruz. Yazı dizildi, tashih edildi. Yalnız ğa, radyodan sinemaya pek bu yazı için kusur telakki edilecek bir şey çok alanda kendini göstermiş, bu kültür var: resim pek az. Bir aktörün bilhassa Şehir Tiyatrosu’nda çeşitli kademelerde yöneticilik de yapan Vasfi Rıza, pek çok oyunu sahneye koymuş, oyun yönetmiş, önemli alanlarının önemli şahsiyetleri ile dostluk kurmuştur. Osmanlı’nın son yıllarında doğan, Cumhuriyet’e geçiş sırasında eğitimini tamamlayan Vasfi Rıza, genç Cumhuriyet’in modern anlayışlı sanatçılarından biri olarak tam bir cemiyet adamıydı. Vasfi Rıza gibi çok sevilmiş bir artistin yazısında resim bu kadar az olamaz. Onun için senden rica ediyoruz: Bize birkaç resmini gönder. Bunlardan iki tanesinin ufki çekilmiş olmasını diliyoruz. (Mizanpaj) için bu çok lâzım. Bugün Yusuf Ziya ile ben Behzad’a rast geldik. Ondan bilvası roller üstlenmiştir. Yazdığı O Günden Bu Güne Anılar, KARTVİZİTLERDE VASFİ RIZA Oyunculuğu ve yazarlığının dışında ta rica ettik. Belki unutur ve geciktirirsin diye bu mektubu yazıyoruz. Yarın bunları alırsak hemen (İstanbul, 1977, Milliyet Yayınları) ve Uzun Hikâyenin Sonu, (İstanbul, 1990) isimli iki anı kitabıyla Türk tiyatro tarihine büyük katkı renkli, hareketli bir cemiyet hayatının izlerini gözlemleriz Vasfi Rıza’da. Radyo Evi sanatçısından, ünlü edebiyatçılarımıza Türk müziğinin ünlü bestekârlarından, sinir hastalıkları uzmanı doktorlara, ressamlardan ünlü yayıncılara kadar pek çok ünlü kişi Vasfi Rıza’nın can dostu yakın klişesini yaptırıp yetiştireceğiz. Resimleri diğerleriyle beraber iâde ederiz. Resimlerin eski ve yeni be yapmıştır. arkadaşıydı. Döneminin kültür insanları onunla arkadaşlık yapmak, meclisinde ğendiğin rollerde alınmış olması bulunmak veya onunla bu kâfidir. Asgari iki luşmak için can atar, âdeta fotoğraf lâzım. birbirileri ile yarışırdı. Bâkisi saygı, Vasfi Rıza Zobu’nun bun sevgi ve teşek dan beş altı yıl önce dağılan kürlerimizin tek evrakı arasından seçerek rarıdır derim.” topladığım yazılı ve basılı malzemeler sanatçının dost çevresinin genişliğini ve ne kadar sevildiğini gösteren İkinci belge 9.5.1939’da Ankara’dan Mesud Cemil Tel tarafından gönderilmiş bir posta kartı: belgelerden oluşuyor. İki “Sevgili Vasfi, 9. 5. 939 mektup, dört kartvizitten Halin gibi tatlı mektubunu aldım. oluşan bu seçkide yer alan Alâkana teşekkür. 12. 5. Cuma günü Vasfi Rıza Zobu’nun arşivinden çıkan ve dönemin ünlü belgeler arşivimde. İlk belge, Orhan Seyfi Or Öğleden sonra Konservatuardayım. Bahsettiğin zatle beraber gelirsen veya onu isimlerine (Burhan Felek, Münir Nurettin Selçuk, Reşat Nuri Güntekin ve Muhsin Ertuğrul’a) ait kartvizitler. hon imzalı “Akbaba, Siyasi Mizah Gazetesi” antetli kağıda yazılmış 24.2.1936 tarihini taşıyan bir mektup: gönderirsen pek memnun olurum. Fakat hani senin bana va’din vardı. Yine o otomobilin eşiğinde söz vermişdin. Radyoda okuyacakdın. Kapı eşiğinde duran iftiraya Diğer belgeler Vasfi Rıza Zobu’nun yakın arkadaşları ve dostlarından olan kişilerin gönderdikleri kartvizitler ve onların arkasında yazılanlardan oluşmaktadır. CEMİYETLERİN ARANAN ŞAHSİYETİ Sanatçının yakın arkadaşı ve Türk tiyatrosunun en büyük şahsiyetlerinden Muhsin Ertuğrul’un kartvizitinin arkasında “Vasficiğim, Necmi’yle babanın elini öpmeye geldik. Uyuyormuş rahatsız etmedik, sen bizim tarafımızdan öp. Senin de gözlerinden öperiz. M. E.” yazıyor. Ünlü gazeteci Burhan Felek, kendine has üslubuyla (7. 5. 949 günü) “Şekerim Vasfi, Seni 11 Mayısta hasretle bekliyorum. Eğer Behzad’ı da getirirsen ne mutlu bana. Hasretle yanaklarından öperim. B. Felek” diyerek davet ediyor. Büyük ses sanatçısı, bestekâr Münir Nurettin Selçuk ise bir iş dolayısıyla yazdığı notta “Vasficiğim, Dün akşam seni telefondan aradım, bulamadım. Bizim Timur’un seyahat vaziyeti dolayısiyle Şehime’nin Ankara’ya gitmesi mecburiyeti hâsıl oldu. Bu hususta senin de yardımını rica edeceğim” diyor. Son kartvizit ise ünlü edebiyatçımız ve Çanakkale milletvekili Reşat Nuri Güntekin’e ait. Güntekin, kartvizitinin arkasına elyazısıyla Vasfi Rıza Zobu’nun yayın faaliyetiyle olan ilgisini gösteren bir belge kaleme almıştır. Kartvizitin arkasında “Sevgili Vasfi Bey, Telif hakkından yüzde beş yardımcılar payı olan yüz elli lirayı takdim ediyor, sevgile gözlerinizden öpüyorum. R. N. Güntekin.” Vasfi Rıza’nın dağılan evrakı arasından yaptığım bu seçkide görülen samimi ifadeler, sanatçının çevresinde çok sevilen bir kişi olduğunu ve yazarlığının da aktörlüğü gibi önemsendiğini ortaya koyuyor. Arişivimde bulunan diğer kartvizit ve belgeler de Vasfi Rıza’nın eğlence ve toplantılarda aranan bir şahsiyet olduğunu gösteriyor.Vasfi Rıza Zobu belgeleri dağılmadan (ki bazı belge ve resimler müzayede yoluyla satılmıştı) toplanmalıydı. Tiyatrocu Hamdi Alkan (Reyting Hamdi) bu konuda ciddi çabalar sarf etmiş, etrafa saçılan Vasfi Rıza Zobu belgelerini bir araya getirmeye çabalamıştır. Hamdi Alkan’dan topladığı belgeler ile bir Vasfi Rıza kitabı yapmasını beklemek hakkımızdır sanırım. n 20 14 Aralık 2017 KITAP