Katalog

OKURLA R A aksim Gezi Parkı Direnişi beklenmedik bir anda ortaya çıktı, beklenmedik bir biçimde gelişti ve beklenmedik sonuçlar verecek. Çünkü her şey dünyanın gözleri önünde yaşandı ve yaşanıyor. Cumhuriyet Kitapları bu önemli olayı derleyip toparlayan bir kitapla karşımızda “Gezi Direnişi”. Prof. Dr. Emre Kongar olayın evrensel ve ulusal boyutlarını toplumbilimsel açıdan irdeliyor, Aykut Küçükkaya ise direnişi gün gün belgeliyor. “Artık hiçbir şeyin eskisi gibi olamayacağı” bir Türkiye’yi yaratan olayın tweet’ler ve fotoğraflarla zenginleştirilmiş belgeseli üzerine Emre Kongar ve Aykut Küçükkaya ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Alper Canıgüz küçük dedektifi Alper Kamu ile polisiyeseverlerin kalbinde bir yer edinmişti. O küçük dedektif beş yıl aradan sonra yeniden ortalıkta. Canıgüz “Alper Kamu Cehennem Çiçeği”nde her türlü şiddetin hüküm sürdüğü bir atmosferde, kırık hayatların, küllenmiş aşkların ve daha nice esrarın peşinde bir yolculuğa çıkarıyor bizleri. Kitabı Eray Ak değerlendirdi. “Bedia”, bir dönem öyküsü. İzmit’i bile Anadolu sayan nazlı İstanbul kızlarının gerçek Anadolu ve değerleriyle ile karşılaşmasının fonunda değişen Türkiye anlatılıyor. Kitabın yazarı Münir Göker bu değişimi, annesinin değişen yaşamıyla eşleştirerek anlatıyor. Kitabı Sennur Sezer değerlendirdi. Abdulkadir Budak’ın yeni şiir kitabı “Okyanus Görmüş Gemi” Budak’ın yeni şiirlerini içeriyor. ‘Budak’ın bazı kitapları belirli temaları işlese de genel olarak birçok şairde gördüğümüz gibi o da yazdığı çeşitli şiirleri bir araya getirerek bir anlamda kendi antolojisini oluşturuyor.’ diyor kitabı değerlendiren Yusuf Alper. Bol kitaplı günler... Boris Pasternak’tan ‘İnsanlar ve Haller’ T Pasternak: Güçlü ve derin Boris Pasternak’ın İnsanlar ve Haller adlı özyaşamöyküsü, yazarın birçok yazar ve sanatçıyla ilişkisini anlatırken nasıl bir çevrede yetiştiğini ve gelişim evrelerini kendine özgü diliyle okura sunuyor. r Ali BULUNMAZ oris Pasternak, yalnızca edebiyat tarihinin değil dünya tarihinin de kült isimlerinden. En başta, yaşadıkları ve tanıklıklarıyla. Bu yüzden onu sadece Doktor Jivago'yla anmak yersiz. Şairliğini ve doğa ile insan tutkusunu toplum sorunlarıyla birleştiren imgeler yaratışını es geçmemek gerek. Dolayısıyla imge ve sözcük kullanımıyla yeni bir şiir biçemi yaratışını da. İnsanlar ve Haller de aynı özgün anlayışla ortaya konmuş bir özyaşamöyküsü denemesi. Dönemininkilerden hayli farklı, kısa ve etkili. Kitap, Pasternak'ın kendini görüşü bir bakıma; ta en baştan itibaren hayatının gittiği yönü ve geldiği yerin yazıya geçirilmiş biçimi. ÇOCUKLUĞUN ZENGİN SOFRASI Pasternak'ın kendisi olana dek geçen süreci ürkeklik ve telaş belirler. Serseri ve dilencilerle uzun sohbetleri sayesinde pek çok hikâye biriktirir, daha da önemlisi “dışlanmışların dünyasına dalar, acıma duygusunun anlamını erken bir yaşta kavrar.” On dokuzuncu yüzyılın son yıllarından yirminci yüzyıla hızla akan zaman aralığında kıpırdanan Rusya'yla beraber Pasternak'ın çocukluktan ergenliğe geçiş dönemi yaşanmaktadır. Aileyi çevreleyen resim, müzik ve edebiyat, Pasternak'ı etkiler: Tolstoy, Rilke, Serov, Rahmaninov ve Gorki gibi isimler, piyanist annesinin ve ressam babasının hep etrafındadır. Çocukluğunun sofraları bu isimlerle zenginleşir. Dış dünya da Pasternak'la birlikte gelişip değişir. Artık takvimler yeni bir yüzyılı gösterir: “Yeni bir yüzyılın başlamasıyla birlikte benim çocukluk belleğimdeki her şey, büyülü bir sopanın hareketiyle değişti. Moskova'yı ilk dünya başkentlerinde yaşanan iş heyecanı sarmıştı. Çabuk kazanç elde etmek için yüksek kârlı ev inşaatları yapmaya başladılar (...) Onlarla birlikte, Petersburg'u kovalayan Moskova, Rus sanatına yeni bir başlangıç sundu, büyük şeh B Sevgilisi ve Doktor Jivago’daki Lara’nın esin kaynağı Olga İvinskaya ‘yla (19121995), 1957. rin sanatını; genç, çağdaş, taze bir sanatı.” Yirminci yüzyılın başında sanatsal anlamda da kapışmalara sahne olan Rusya'da, Pasternak'ın bu kavgaya ucundan kenarından bulaşmaya giriştiğini görüyoruz. Ona göre “en çarpıcı keşif, sanatçıyı bütünüyle ele geçiren içeriğin ona düşünme vakti bırakmaması ve onun da telaşa kapılıp kendi yeni sözünü eski dille söylemesi, eski mi yeni mi diye ayırt etmeden söylemesidir.” EDEBİ ÇEKİŞMELER Sanata, edebiyata ve şiire ilgi duyarken kendini Moskova Devlet Üniversitesi ve Marburg Üniversitesi'nde felsefe okurken bulur Pasternak; özellikle de “yarısı öğrenci” ve küçük bir Ortaçağ kenti olan Marburg'da. Birinci Dünya Savaşı'nın ortalığı kırıp geçirdiği günlerde Pasternak, hem bir öğrenci hem de genç bir adam olarak gelişmeleri izler. Elbette birkaç yıl sonra gelecek Devrim'i de. Aynı dönemde sanatçı dostlarıyla ve kendisiyle ilgili bazı itiraflarda da bulunur: “Dürüstlük, alçakgönüllülük, minnettarlık duygusu sol eğilimli genç sanatçılar arasında revaçta değildi, duygusallık ve yağcılık sayılıyordu. Burnu havada, horoz gibi dolanmak ve minnetsiz olmak revaçtaydı ve bu beni ne kadar rahatsız etse de ister istemez, arkadaşlarımın gözünden düşmemek için herkesle çekişiyordum.” Çekişmedikleriyle ise (örneğin Yaşvili) yakınlığı ve gerçek dostluğu dillere destandır. İnsanlar ve Haller, Pasternak'ın çocukluk döneminin izlerini taşıyan, gençlik yıllarında kurduğu dostluklarla yaşanmışlıkların anlatıldığı bir kitap aslında. Müzik, edebiyat, felsefe ve şiir: Birbiriyle bağlantılı tüm bu alanların Pasternak'ın kişiliği ve hayatında nasıl bir araya geldiğini gösteriyor öbür taraftan. Tüm bunlara, insan ve doğaya duyulan hayranlıkla Pasternak'ın yaratıcılığının kaynağındaki yaşam ve evrenin güzelliğine dair saygı da eklenince ortaya derinliği olan bir adam çıkıyor. n alibulunmaz@cumhuriyet.com.tr İnsanlar ve Haller/ Boris Pasternak/ Çeviren: Sabri Gürses/ Yapı Kredi Yayınları/ 88 s. (üstte) Boris Pasternak, eşi Yevgeniya ve oğulları Jenya, 1924 (foto: M. Hannelbauma). (altta) Pasternak ve ressam Malkov, I. Yazarlar Kongresi’nde yoldaş Stalin’in portresi önünde, 1934. TURHAN GÜNAY cumkitap@cumhuriyet.com.tr Twitter Hesabı: www.twitter.com/CumKitap yet.com.tr İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç t Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız t Yayın Yönetmeni: Turhan Günay t Sorumlu Müdür: Aykut Küçükkaya t Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı t Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. t İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 t Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL. t Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden t Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Körükçü t Reklam Koordinatörü: Hakan Çankaya t Reklam Müdürü: Ayla Atamer t Tel: 0 (212) 251 98 74750 (212) 343 72 74 t Yerel süreli yayın t Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1223 25 T E M M U Z 2013 n S A Y F A 3