Katalog

O Türkiye’nin ilk şiir kütüphanesi 31 Mart 2012’de kapılarını okurlarına açmıştı. Geçen 30 Mart’ta kütüphanenin ilk yılı etkileyici bir şiir gecesi ile kutlandı. Bu vesile ile hem şiir kütüphanesini ziyaret etmek hem de ilk elden bilgi almak fırsatı doğmuş oldu. kuduğum Kitaplar METİN CELÂL Türkiye’nin ilk şiir kütüphanesi Nilüfer Belediyesi’nin şiir kütüphanesinden bir görüntü... Zeyneb Terzioğlu iir kütüphanesi denilince aklıma hemen Londra, New York, İskoçya şiir kütüphaneleri gelir. İnternette kısa bir arama yaptığınızda ise dünyaya yayılmış yüzlerce şiir kütüphanesine rastlıyorsunuz. Şiirin anavatanlarından Türkiye’de ise kütüphaneler iyice unutulmaya terk edilmişken “şiir kütüphanesi” diye bir şeyden söz etmek gariplik olarak karşılanır sanırım. Şiirin başkenti olarak adlandırdığımız İstanbul’da bir şiir kütüphanesi kurmak için girişimlerimiz hatta somutlaştıracak bir adımımız olmuştu ama ilgililerin isteksizliği nedeniyle sonuç alamamıştık. Bursa Nilüfer Belediyesi’nin bir şiir kütüphanesi kurduğunu duyduğumda heyecanlanmış, ama gidip görme fırsatı bulamamıştım. Türkiye’nin ilk şiir kütüphanesi 31 Mart 2012’de kapılarını okurlarına açmıştı. Geçen 30 Mart’ta kütüphanenin ilk yılı etkileyici bir şiir gecesi ile kutlandı. Bu vesile ile hem şiir kütüphanesini ziyaret etmek hem de ilk elden bilgi almak fırsatı doğmuş oldu. ‘Şiir Kütüphanesi’, şiir konusunda ihtisaslaşarak Türkçenin bu alandaki belleği olmayı hedefliyor. Kütüphanenin koleksiyonunda Türkçede yayımlanmış şiir ve çeviri şiir kitapları, şiir antolojileri, şiir inceleme ve/veya araştırma kitapları, şiir ya da şair hakkında hazırlanmış tezler, şiir ve edebiyat dergileri, şair mektupları, şair el yazıları, ses ve video kayıtları ile çeşitli afişler, fotoğraflar ve broşürler yer alıyor. Sağlanabilen şair eşyaları da özel bir bölümde sergilenecek. Nilüfer Belediyesi Kütüphaneleri Koordinatörü Zeyneb Terzioğlu şiir kütüphanesi fikrinin nasıl doğduğunu “İlk tematik kütüphanemizi 2011 yılında çocuklar için açtık. Bu sırada belediyemiz, Nâzım Hikmet adıyla çağıracağı bir kültür evinin hazırlıklarının sonlarına yaklaşıyordu ve bu binada kütüphane için ayrılmış bir mekân da vardı. Hem Nâzım Hikmet’in SAYFA 12 ? 2 MAYIS Ş adıyla anılacak bir kültür evine yakıştırdığımızdan ve hem de tema gözetme prensibimizden yola çıkarak buradaki kütüphaneye ‘Şiir Kütüphanesi’ dedik. Şiirin dilimizdeki belleği olması umudunu da hedef olarak belirledik” diye anlatıyor. EN ÇOK YAYIMLANAN TÜR Türkiye’de şiirin okunmadığı söylenir ama en çok yayımlanan türlerden biri şiirdir. Her yıl binin üzerinde yeni şiir kitabı yayımlanır, 200 civarında dergi ağırlıklı olarak şiir yayınlar ve şiirin sorunlarını konu edinir. Bu açıdan bakınca şiir için özel bir kütüphane olması hiç de garip değil hatta gerekli ama “Türkçede yayımlanmış tüm şiir kitaplarını derlemek” gibi bir amaçla yola çıkıyorsanız işiniz çok zor. Zeyneb Terzioğlu şiir kütüphanesi koleksiyonunu nasıl derlediklerini şöyle anlatıyor; “Öncelikle kitap kataloglarından şiir kitaplarını, incelemelerini, şair biyografilerini, antolojileri, yıllıkları taradık. Oluşan listelerin satın alma işlemlerini başlattık. Kütüphanelerimiz için kitapları ihale yoluyla edindiğimizden, ancak baskısı bulunan yeni kitaplar bu liste dahilinde olabilmişti. Bu nedenle bir yandan da sahaflarda gezindik. Bu arada hemen her edebiyat çevresinde, kitap fuarlarında, söyleşilerde şiir kütüphanesinden söz ettik. Kitapları edinmek çok güç görünmüyordu, bu sohbetlerde daha çok şairlerin el yazılarına, çalışma defterlerine, şiirin yaratım süreci hakkında fikir verebilecek türdeki materyallere talip olduğumuzu, zamanla güçlenecek bir toplamı hedeflediğimizi anlattık. İlk destek Gültekin Emre’den geldi. Şiir Kütüphanesi fikrini desteklemenin yanı sıra bağı olan şairlerden kütüphanemiz için imzalı kitaplar ve el yazıları istedi. Dolayısıyla kütüphane açılmadan neredeyse bir yıl önce posta yoluyla elimize imzalı kitaplar ulaşmaya başladı. Mekânın hazır olmasına yakın günlerde de elindeki edebiyat dergileri koleksiyonunu istemek niyetiyle Bur2013 sa’da şiirin kaptanı olarak bilinen İhsan Üren’i davet ettik. İhsan Bey dergilerin yanı sıra kütüphanemize şiir kitaplarını da bağışladı. Bu arada İzmir’den Engin Doğan, belirli aralıklarla kendi tasnifini yaparak bize Mehmet H. Doğan’ın kitaplığından şiir kitapları gönderdi. Gültekin Emre yine öyle bir heyecanla bazı kitaplar armağan etti. Bu isimlerin yanı sıra yaklaşık 200 farklı kişi bir ya da birkaç kitap gönderdi. Biz de bu kitapların her birini her kimden ulaşmışsa onun adıyla katalogladık. Her birine teşekkürümüz sonsuz.” Yazar örgütleri de kütüphaneye destek olmuş. “Edebiyatçılar Derneği ses ve görüntü arşivini verdi bize. Uluslararası PEN Türkiye Merkezi ile Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) arşivlerinde bulunan kitaplar ve el yazısı şiirler armağan ettiler. TYS ayrıca el yazılarını bize ulaştırmaları için üyelerine bir çağrıda bulundu. Dil Derneği de yine böyle bir katkı sözü verdi. Yazar örgütlerinden destek almak, yazarlar nezdinde amacımızı daha rahat anlatabilme anlamı taşıyor bizim için. Sözünü ettiğimiz hafıza en çok yazarlar aracılığı ile ulaşabilir bize” diyor Terzioğlu. KOLEKSİYONDA NELER VAR? Şiir Kütüphanesi’nin koleksiyonunda 6.466 adet kitap var. Bunlardan 4.523 tanesi şiir kitabı, kalanlarsa antolojiler, biyografiler, imzalı ya da en azı 30 yıllık kitaplar ve araştırma kitapları. Kütüphanede ayrıca kataloglanmış 45 farklı edebiyat dergisinin binlerce sayısı mevcut. Sahaflardan edinilen ve İhsan Üren’in koleksiyonundan gelen dergilerin ise kataloglama işlemleri sürüyormuş. Şiir kamuoyunda kütüphaneyi sadece bağışlarla kuruyorlarmış gibi bir izlenim doğduğunu söyleyince Zeyneb Terzioğlu işin maddi boyutunu anlatıyor. Kütüphanede bulunan kitapların 2500’ü bağış yoluyla gelmiş. İhsan Üren 2000 kitap bağışlamış. Kütüphanenin açılış aşamasın da kitap alımı için 40 bin TL civarında bir harcama yapılmış. Otomasyon programı altyapısı, kitapların güvenlik bantları ve mekân düzenlemesi için yaklaşık 150 bin TL harcanmış. Nilüfer Belediyesi bünyesindeki dört kütüphane için 2013 yılı belediye bütçesinden 500 bin TL civarında pay ayırmış. Bunun 300 bin’i kitap, süreli yayın ve dijital kaynak temini için, geri kalanlar da etkinliklerde ve donanım temininde kullanılmak üzere ayrılmış. Bütçenin 70 bin lirası Şiir Kütüphanesi’ne kitap alımı için harcanacak. Şiir Kütüphanesi’nde sadece kitap ve dergiler derlenmiyor. Şairlerimizin eski ses ve görüntü kayıtlarını da topluyorlar. Gazete ve dergilerden şairlerle ve şiirle ilgili yazılmış makaleleri, röportajları derlemeye başlamışlar. “Şairin Şiir Evreni” adıyla her ay düzenledikleri etkinliklerin ses ve görüntü kayıtlarını da koleksiyonun bir parçası haline getiriyorlar. Etkinliklere katılan şairlerin kendi el yazılarıyla yazdıkları ve kütüphane için imzaladıkları kitapları da biriktiriyorlar. “Şairlerimizin şiir yazarken kullandıkları çeşitli eşyaları toplamak gibi bir arzumuz var. Gelecekte kalem, gözlük, daktilo gibi yazıya dair kimi kişisel eşyaları da sergileyebileceğiz. Bunları bir birikimin ilk varlıkları olarak kabul ettiğimizden, her biri bizim için çok önemli” diyor Zeyneb Terzioğlu. ŞİİR VE ŞAİR BELLEĞİ... Tanıtım bülteninde “yayımlanmış şiir kitaplarının tümünü toplama kararlılığın. Sahaf ya da da” olduğunu belirtiyorlar. kitapevleri aracılığı ile temini mümkün olan kitapların tümünü, bu yıl ve önümüzdeki yıl koleksiyona eklemek hedefleri. Olabildiğince geriye gitme niyetindeler. Bunun yanında kataloglarda yer almayan, taşrada basılan, sınırlı çevrede dağıtılan kitaplar var, onlara da erişmek istiyorlar. Zeyneb Terzioğlu “Materyal sağlama politikamız, şiir başlığı ile ilişkili her yayını kapsıyor” diyor. Ekitaplar da kütüphanede yer alıyor. Bu konudaki hizmeti veri tabanı aboneliği aracılığı ile sağlıyorlar. “Dijital kitap veri tabanının koleksiyonuyla sınırlıyız ama inanıyoruz ki zamanla buradaki kitapların sayısı da artacak” diye ekliyor Terzioğlu. 2012 yılı içinde Şiir Kütüphanesi’nden 6.217 kişi yararlanmış ve yıl içinde 566 kitap ödünç alınmış. Bir kütüphanenin yaşaması için okurların sürekli orayı kullanması önemli. “Şairin Şiir Evreni” etkinliklerinde mayısta Gülten Akın’ı konuk edecekler. Haziran ayında Ece Ayhan anılacak. Mayıs programında Haiku Şiir Atölyesi de var. 2013 Ekim’den itibaren de Eray Canberk, Güven Turan, Sennur Sezer, Egemen Berköz, Refik Durbaş, Süreyya Berfe, Mehmet Taner, Sina Akyol ve Enis Batur’u okurlarla buluşturmak istiyorlar. Bursa Nilüfer Belediyesi’nin Şiir Kütüphanesi Türkiye’nin şiir ve şair belleği olmak hedefinde. Şiir ve kitapsever belediye başkanı Mustafa Bozbey’in varlığı önemli bir etken. Sanatı, kitabı halkla buluşturmayı belediyecilik hizmetlerinin en önemlilerinden sayıyor. Dileğim, Bursa Nilüfer Belediyesi’nin kütüphanelerinin diğer belediyelere de örnek olması ve Şiir Kütüphanesi’nin gelecek on yıllarda da varlığını sürdürmesi. ? CUMHURİYET KİTAP SAYI 1211