Katalog

yaşam her geçen gün Jason’un sorunlarına yenilerini eklemektedir. Otistik olmadığı halde takıntıları olan küçük bir kardeşe sahip olmak hem annebabası için, hem de Jason için hayatı gittikçe zorlaştıran başka bir ayrıntıdır. Ancak öte yandan da onu koşulsuz seven sevgi dolu bir ailesi olduğu için de çok şanslıdır. Bir başka şansı ise sözcüklere olan aşkıdır. Jason’ın ilgisi müziğe ve sayılara değil, sözcükleredir. Kendisini güvende hissettiği, kendi gibi olduğu anlar sözcüklerle oynadığı, öyküler yazdığı zamanlardır. Bir bilgisayar programı “storyboard” ile dünyanın her yerindeki yaşıtlarıyla iletişim kurmak onun vazgeçilmezidir. Burası, forumlar ve epostalar aracılığıyla herkesin öykülerinin paylaşıldığı ve tartışıldığı “interaktif” bir platformdur. Jason, otistik gerçekliğini sanal gerçeklikle maskelediği, yazdığı öykülerle pek çok kişinin hayranlığını kazandığı bu yerde mutludur. Çünkü burada kimse Jason’un tuhaflıklarını görmez, onu etiketlemez, otistik olması insanların onun yeteneğini görmesini gölgelemez. Ne var ki bu durum bir süre sonra Jason’un endişelendirmeye başlar. Platformda öykülerini paylaştığı ve sürekli yazıştığı Anka Kuşu rumuzlu Rebacca’yı çok Sıradışı, Nora Raleigh Baskın, Çeviren: Aslı Ak beğenen Jason ona hastalığından bahsederse kız arkadaşını kaybedeceğinden korkar. “Storyboard’ın Film Şekoç, İthaki Yayınları, 2012 (9+ yaş) ridi Kongresi’ne gitmeyi çok istese de uzun bir yolculuğa çıkma fikri bile Jason için endişe vericidir; hele ki kongre? Nilay YILMAZ de kalabalık içinde olma, kendisini çok beğenen insanlar988 yapımlı “Yağmur Adam” filmi pek çoğumuzun la tanışma ve kız arkadaşını sonsuza kadar kaybetme otizmle tanışma filmidir. Kar pastası, Siyah Balon, olasılıkları da düşünülürse... Acaba Jason kongreye gideRadyo vb. filmler de... Benzer şekilde Tohum cek mi? Hastalığı mı, yoksa onu yaşama bağlayan öyküOtizm Vakfı da gerek otistik çocuklara yönelik eğitim leri mi ağır basacak? Tipik bir nörotipik olan Rebecca programlarıyla, gerekse sosyal medyada otizmi tanıtan için otistik bir erkek arkadaşın anlamı ne olacak? kısa filmleriyle dünyada otistiklerin de yaşadığını bize Kitapta sevdiğim pek çok şey var. Ama ben en çok anımsatanlardandır. Bu anımsama ve farkındalık hali her Jason’un annebabasına aşık oldum. Aralarındaki tartışne kadar günümüz dünyasında iki dakikalık bir duygu se maları çözme biçimlerine, çocuklarına olan yaklaşımlarıline olanak verip başka bir duygu geldiğinde bizi terk et na, Jason’a destek olmaya çalışırken kendi içlerinde yamiş olsa da biliriz ki uzak ya da yakın çevremizde otistik şadıkları iç kavgaları ve çatışmaları dile getirme yöntembirileri mutlaka vardır. Zira istatistikler her 150 çocuktan lerine, birbirlerini anlamaya çalışmalarına, içlerindeki öfbirine otizm tanısı koyarak bu sıklığı destekler. Otizm ko keyi, korkuyu, incinmeyi ve kırgınlığı ifade etme biçimlerinusuna vurgu yapan filmleri, kitapları ya da gerçek yane... Orijinal adı “Anything But Typical” olan kitabın Türkşam öykülerini otistik olanın ağzından değil de genellikle çe adını o yüzden çok sevdim, pek çok açıdan “Sıradışı” onun çevresindeki birinden dinlemişizdir. “Sıradışı” kita olmayı hak eden öyküye bu isim çok yakışmış. Jason’un bında Nora Raleigh Baskın’ın bu klişeyi kırması ve öykü sözcüklere olan bağlılığının edebiyatla kurgulanması da sünü otistik karakter Jason’un penceresinden anlatması oldukça etkileyici bir açılım olmuş. Jason’un hastalığı yübizi hiç hazır olmadığımız bir dünyanın ortasında çaresiz zünden hayata farklı bir açıdan bakması, yazmaya ve bırakır. İlk cümleyle birlikte kendimizi beklemediğimiz bir edebiyata olan tutkusu kurguyla güzel bütünleşmiş. Yazyerde buluruz. Tıpkı Jason’un, nörotipiklerin dünyasında dığı öykülerdeki metaforlar ise öykü içinde öykü okumayalnız kalması gibi satırların arasında şaşkın şaşkın ilerle nın keyfini yaşatıyor... Jason’un öykü yazma konusunda riz. Jason’un “normal” olmayı istediği kadar biz de biran Rebacca’ya yaptığı öneriler edebiyatsever okurlar için de önce kitabı bitirip “nörotipik” bakışımıza dönmek isteriz. bir kılavuz niteliğinde... Ne var ki “Sıradışı” öylesine ustalıkla yazılmış bir kitaptır Elbette sadece hüzün ve mücadele yok bu öyküde. ki son sayfayı okuyup kitabı kapattıktan sonra bile bu Mizah da doğal olarak yer alıyor kurguda. Dünyaya farklı duygu sizi uzun süre terk etmez. Belki de artık hiç bırak pencerelerden bakan insanların anlaşmazlıkları mizahın mayacaktır peşinizi... ta kendisi değil midir zaten? Jason’un konuşma terapisti Jason’un neler hissettiğini, annebabasının ona yöne ile olan iletişimi, aynı olayın farklı açılardan bakıldığında lik yaklaşımını, kardeşinin ve çevresindeki diğer insanla nasıl yanlış anlaşılabileceği ve bunun yarattığı komik durın düşüncelerini iki boyuttan okuruz: Bir Jason’un görumlar otizm üzerinden normalenörotipik olana da bir züyle, bir de kurtulamadığımız o nörotipik gözlerimizle. eleştiri aynı zamanda. Örneğin; Rebacca ile karşılaşmaNora R. Baskın, kurgusunda, dil ve anlatımında istediği mak için çok istediği Film Şeridi Kongresi’ne gitmek istekadar başarılı olsun, bizi bizle yüzleştiren otistikleri yaşa meyen Jason’un kalp atışlarını aşk tedirginliği değil de mımıza kabul etmemiz hiç de o kadar da kolay değildir. uçma korkusu olarak yorumlayan ailesinin evde koltukOnların bize uymasını beklemek dururken bu zahmet “ra lardan uçak düzeni kurması ve Jason’la birlikte uçağa hatsız” edicidir. Jason için de durum aynıdır aslında. An binme canlandırmaları yapmaları oldukça eğlenceli... nesinin Jason’un küçük kardeşine zarar vermesinden Kısacası, “Sıradışı”nda sıradışı şeyler var. Jason’un korktuğu için onu her yere yanında götürmesinden “rakendini, sahip olduğu yetenekleri ve zorlukları bir bütün hatsızdır” o da; büyükannesinin sanki Jason zor işitiyor olarak görebilmesi; ailesinin Jason’u dünyanın onu görmuş gibi onunla yavaş yavaş ama bağırarak konuşmadüğü gibi kabullenebilmesi; Jason’un kız arkadaşının ise sından, okuldaki çocukların alaylarından ve onun özel sanal gerçeklik değil de Jason’un gerçekliğiyle yüzleşedurumunu bilmeyen birisiyle karşılaştığındaki tedirginlibilmesi gerçekten sıradışı bir mücadele gerektiriyor... ğinden rahatsızlık içindedir. Öğretmenlerinin onun neden Aslında ister atipik, ister nörotipik olalım, öykü insakuyrukta beklerken huysuzlandığını anlamamalarını anla noğlunun derdi olan kabullenme ve yüzleşmeye dair bir yamaz; değişikliklere uyum sağlamasının, gürültülü yerle çağrı. Başkasını yargılamadan kabul etmenin kendimizrin ve parlak ışıkların onu rahatsız etden geçtiğine... önce kendi içimizi görebilme cesaretitiğini bir türlü anlamamalarını da. Kıne... sacası bu kitapta herkes anlaşılmayı Otizmi anlamak için mutlaka izlenmesi gereken kısa viister, herkesin kendisi gibi olmasını, deo: Otistik bir çocuğun ağzından www.vidivodo.com/vidüşünmesini bekler. Yani herkes “radeo/otizmanimasyonkisafilm/419254 hatsızdır”. Ama Jason herkesten iki Tohum Otizm Vakfı: www.tohumotizm.org.tr kat daha rahatsızdır, huzursuzdur, ODEROtistik Çocukları Koruma Derneği tedirgindir; hem kendisi için, hem de http://www.otizm.org diğer insanlar için... Otizmle ilgili birkaç kitap önerisi: Jason’un huzursuzluğunu ve huyKardeşim Benim, Cynthia Lord, Günışığı Yayınları (10+ suzluğunu önceleri normal yaş) karşılayan annebabası onun Kırmızı Buğday, Berrin Ergüç, Otistik Çocukları Koruüçüncü sınıfta başarısız olmama Derneği Yayınları (+10 yaş) sı ve çevresindekilerle iyi iletiA’dan Z’ye Otizm Rehberi, Jenny McCarthy, Pegasus şim kuramaması sebebiyle (yetişkinler için) çocuklarının otistik olduğunu Yağmur Çocuklar, Otizm Nedir? Barış Korkmaz, öğrenirler. Hem kendileriyle, 8.Gün Özel Eğitim (yetişkinler için) hem de çevrelerindeki insanADRES DEĞİŞİKLİĞİ, Postaların bana ulaştığı İstanbul larla mücadeleleri o gün başBilgi Üniversitesi adresim değişmiştir. Yeni adresim: Nilamıştır. Ve Jason artık 12 yalay Yılmaz, Pınar Sok. No: 9/2 Burgazada, Adalar, İstanşında bir ergendir. Ne var ki bul, Tel: 02163811750 KİTAP KOKUSU Kendimizi görebilmek... Görmek istemeyeceğimiz yerlerde bile... 1 Çocuk kütüphanelerinden... Çocukların neşeyle kitap okudukları bir kütüphane düşünün… Duvarları şirin hayvanlarla, masal kahramanlarıyla resimlenmiş, küçük sandalyeleri, renkli masaları olan, farklı renklerde boyanmış ilginç tasarımlı kitap raflarıyla hayalleri tetikleyen bir mekân… Sakın şaşırmayın, bu kütüphane Karadeniz’in bir ilçesinde gülümsüyor okurlara. ? Mavisel YENER onguldak ili Çaycuma ilçesinde olağanüstü bir çocuk kütüphanesi bulunduğunu biliyor muydunuz? Kültür Bakanlığı’na bağlı olan İlçe Halk Kütüphanesi, üç katlı Çaycuma Kültür Sanat Merkezi’nde okul öncesi yaş grubunu da içeren, çocuklara da hizmet eden bir kütüphaneyi barındırıyor. Çocuklara düşler kurduracak iç dekorasyon uygulanmış. Okuru rahat ettirecek biçimde tasarlanan bölümde etkinlik köşeleri de oluşturulmuş. Atölye çalışmaları, drama çalışmaları, video gösterileri de yapılabilecek alanlar düşünülmüş. Dergi köşeleri, oyuncaklar, çalışma masaları çocukların zevklerine seslenecek biçimde. Çaycuma Kütüphane Müdürü Gültekin Petük’le gerçekleştirdiğimiz söyleşide kütüphanede toplam 13.383 kitabın bulunduğunu, bunların beş bine yakınının çocuk kitabı olduğunu öğrendik. Her türlü kültür sanat etkinliği için yeterli ve donanımlı duruma getirilen İlçe Halk Kütüphanesi yeni yüzüne kavuştuktan sonra çeşitli yaş gurubundaki öğrenciler kütüphane ve bilgisunar salonunda keyifli dakikalar geçirmeye başlamışlar. Petük diyor ki; “Sağlıklı toplumlarda kütüphaneler için en önemli hedef kitle çocuklardır. Bu nedenle onlara özel hizmetler veril Z mesi gerektiğini düşünüyoruz. Bütün gücümüzle bunu yapmaya çalıştık, başardık. Şimdiki hayalimiz buraya bir oyuncak kütüphanesi kurmak ve kitap sayımızı arttırmak.” Ayrıca, Çaycuma’daki okul kütüphanelerinin kitap koleksiyonlarının zenginleştirilmesi ve kütüphanelerinin düzenlenmesi amacıyla İlçe Halk Kütüphanesi olarak kitap bağış kampanyaları düzenlenmiş, çok amaçlı salonda öğrencilere ücretsiz tiyatro oyunları izletilmiş, konferans ve gösteriler sunulmuş. Gültekin Petük’ün sonsuz hayallerine ben de bir hayal ekledim, ülkemin her ilçesinde böyle bir çocuk kütüphanesi olsa diye… Neden olmasın? *Kitap bağışlamak, iletişime geçmek isteyenler için işte adres: [email protected] ? Mavisel Yener Ata Cad. Defne Sok. No: 1 D: 1 Balçovaİzmir www.maviselyener.com [email protected] raya… Pi ve Siyam “kanka”. Birbirlerini gözeten, polisiye okuyan, meraklı iki genç. Sık sık Jul’ün evine uğruyorlar, yani deniz fenerine. Jul, birkaç yıldır fenerde, hem çalışıyor hem de yaşıyor, kedisi Lokum ile birlikte. Bizimkiler onun anlattığı öykülere bayılıyorlar. Jul’ün aslında kim olduğunu me? Gaye DİNÇEL rak ediyorlar. Bir de arkadaşı Kuzgun çıaykuş Yemini, okuduğum en il kagelince merakları iyice artıyor. Bu acaginç kitaplardan biri. Bu mace yip adamı nereden tanıyor Jul? Neden orralı romanın nerede geçtiğini, talıktan kayboluyor? Üstelik garip davranıkahramanların nereli olduğunu bilmiyo yor. rum. Yeşim Saygın Armutak, dünyanın Kasabada gerçekleşen tarihi eser kaya da başka bir gezegenin deniz olan çakçılığı nereye varacak? Kim bu kaçakçıherhangi bir yerini anlatmış olabilir. Belki lar? Pi ve Siyam dedektifliğe soyunuyorde sadece onun hayalindedir, bu gizemli lar. Bakalım başlarına neler gelecek? Ya kasaba… Jul? Onlara yardım edecek mi? Daha fazYa kahramanlara ne demeli? Siyam, la anlatmayacağım, her satırda heyecanPi ve Jul. Hemen heveslenmeyin, Jul lanıp yutarcasına okuyarak keşfedin. Kitaadını Jules Verne’den alıyor, ona haybın akıcı dili için yazarının yanı sıra editörü ran. Siyam kedi türünden, Pi de pi sayı Müren Beykan’a da sevgili bir selam gönsından elbette. Bu lakaplarla sesleniyor derelim. lar birbirlerine, belki de gerçek adlarıdır, Benim gibi “kocaman” çocuklar için bilmem ki… İnsanların illa hangi milletvazgeçilmez maceralardan biri Baykuş ten olduklarını, dillerini, renklerini bilmek Yemini. Şaşırtıcı, yaratıcı, eğlenceli, gizorunda mıyız? Gizli yerlerinden çıkmayı zemli, neşeli, tedirgin edici… Bu zıtların bekleyen önyargılar, korkun! Bu roman birliğini sağlamış yazar. Sağ olsun, bize da size yer yok. Yazar, bu belirsizlikleri de uzanıp okumak, keyifle hayallere dalsunarak her şeyi bize bırakıyor. İstediği mak kalıyor.? miz yeri ve insanları hayal edebiliriz. Deniz fenerini de kondurduk mu resme taBaykuş Yemini/ Yeşim Saygın Armumamdır! Şimdi dalalım bu gizemli mace tak/ Günışığı Kitaplığı/ 2012 KO N U K H AR F LE R Baykuş Yemini B SAYFA 22 ? 7 ŞUBAT 2013 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1199