Katalog

Coşkun kasınrıntılaayasa tır. delek Midğini PaYıldız dülayle idayeterli ü Taif muş şöylece malumunuz olur...(9 Mart 1884)” [Bkz. Midhat Paşa, Tabsırai İbret, s.9) 31 MART Alev Coşkun kitabının son bölümünü ve neredeyse yarısını, karşıdevrim dediği 31 Mart İsyanına ayırmış. Kitabın en anlamlı bölümü de burası. II. Meşrutiyet’in en dikkate değer siyasi olayı kuşkusuz 31 Mart isyanıdır (13 Nisan 1909). Olay hakkında şimdiye kadar çok sayıda kitap, makale ve risale yayımlanmış; en akademik tarihçiler bile arka plan üzerinde anlaşamamıştır. Sureti haktan görünen İslamcı cephe arkada Siyonist komplo dururken akıl yürütmeye hiç gerek duymayacaktı. Kökleri, etkileri ve nedenleri itibarıyla çok yönlü olan 31 Mart olayı, İttihat Terakki Cemiyeti, saray ve yabancı dinamiklerle, doğrudan ve yakından bağlantılıdır. İsyanı körükleyen Volkan gazetesi, Ahrar Fırkası, Prens Sabahattin, Hasan Fehmi Cinayeti, medrese öğrencilerinin gösterisi gibi pek çok etken Alev Coşkun’un kitabında enine boyuna değerlendirilmiştir. Olayların ayrıntısına girmek bu yazının kapsamını aşar; ancak şunu söyleyebiliriz: 31 Mart ayaklanması (13 Nisan 1909) ders alınacak önemli sonuçlar doğurmuştur. Birincisi, Hareket Ordusu’nun Abdülhamid’i tahtından indirip Selanik’e sürmesidir. (27 Nisan 1909). Kurnazca isyanın neticelerini bekleyen Abdülhamid için tahmin edilmez ve umulmaz sonuç. Buna paralel ikinci nokta, ordunun politika içine çekilmesidir. Üçüncüsü nokta öldü sanılan İttihatTerakki’nin daha güçlü olarak siyasete müdahil olmasıdır. Dördüncüsü de Meşrutiyetin getirdiği sanılan özgürlük ortamının yeni bir zihinsel kırılma ve kargaşaya sürüklenmesidir. “Şeriat isteriz” sloganları ilk defa bu isyanda duyulmuş, “irtica” ve “mürteci” kavramları siyasal literatürün dili olmuştur. İrticanın sesi Rasim Hoca tarafından Meclisi Mebusan kürsüsünden de okunur. İsyanın yanında ve karşısında olan kişiler, kurumlar, söy ? kürrei arzdan kalkmış olacağı lemler ve kavramlar sanılmasın orada kalmış, aynen cumhuriyete taşınmıştır. ÇAVUŞLARIN İSYANI “Çavuşların İsyanı” da diyebileceğimiz 31 Mart ayaklanması, İttihatçılar tarafından İslamcıların üzerine “gericilik” yaftası olarak yapıştırılmış, ham sofusundan en entelektüeline kadar hiçbiri bunu üzerine almamıştır. Derviş Vahdeti softası veya Prens Sabahattin yandaşları, Hareket Ordusu gibi bir gücün Selanik’ten yürüyüp Abdülhamid’i tahtından indireceğini düşünemedi; Siyonist komplonun eseri saydılar. Acaba, isyancılara destek için gece yarısından Ayasofya meydanını dolduran hocalar da komplonun parçası mıydı? BabMeşihat uleması, medrese müderrisleri, dersiamlar, talebei ulum softaları, Dersvekili Halis Efendi, Fetvaemini Nuri Hoca, Temyiz Üyesi Haydar Efendi, Derviş Vahdeti, Vasfi Hoca, Rasim Hoca, Enderunlu Lutfi, Saidi Nursi, Mizancı Murad, İttihadı Muhammedi, Cemiyeti İlmiye ve Elİslam Cemiyeti mensupları... Hele Bekirağa Bölüğü’nde titreyip kendine dönen Mizancı Murad ile matbuat goygoycusu Mevlanzade Rıfat’ın yazdıkları... Bize göre sureti haktan görünen Abdülhamid isyanın arkasındaydı, yönetemeyip altında kaldı. Ondan habersiz ne Yıldız’ın üstünden kuş uçabilir ne kimse sokağa çıkardı... Alev Coşkun eserinin sonunda “alternatif tarih” anlayışı denilen bir yol izleyen postmodern yazarlarla da hesaplaşır. Yabancı kaynaklarla desteklenen yorucu bir çalışma ürünü olan kitapta, olaylar kendi koşullarında yorumlanmış... Bu yazdıklarım da andığım kitaptan esinlenmiştir. Kısaca belirteyim, hem bizi geçmişe yolculuk yaptıran, hem düşünmeye sevk eden Sayın Alev Coşkun’u tebrik ediyor, emek ve gayretini de kutluyorum... ? (*) Araştırmacı Yazar Özgürlük Mücadeleleri Tarihimiz Devrimin ilk Karşıtları / Alev Coşkun / Cumhuriyet Kitapları / 2012 / 286 s. Alev elerine ma eniş a iznini ya baeriz. a mahhkemeray uğu esidir. nzer. e üyeAdliye Paşa nulte göher a otuukluk arkaa’nın için du. cümledianamelesi ariç Yargırunda kenceutanç da bunçar ât olan zaafı esindan ki Müne ihEvraem, Mids. 358, hmet dına güne gösteda yai verumanerdiği katilir müt ederyeme mü kakuryerini , haneBu da ? 1174 Alev Coşkun’un kitabı adından da anlaşılacağı üzere, oldukça geniş ve iddialı bir zaman dilimine yayılmış... Osmanlı döneminden başlayan demokrasi ve özgürlük mücadelemizin serüvenini ele alıyor ve iki temel konuya odaklanıyor. Özgürlük düşüncesinin gelişim mücadelesi ve 31 Mart ayaklanması... CUMHURİYET KİTAP SAYI 1174 16 AĞUSTOS 2012 ? SAYFA 9