Katalog

Türkçe Günlükleri 5 Eylül Cuma ize, daha “B önce derslerimizde ‘özne FEYZA HEPÇİLİNGİRLER 6 Eylül Cumartesi yüklem ilişkisi’ konusu anlatılırken edebiyat öğretmenlerimiz şunu söylerlerdi: ’Cümlenin öznesi çoğul olursa (kişi olarak) yüklemi de çoğul olur. Konuyla ilgili olarak Genel Kurmay Başkanlığı’nda Türkçenin doğru kullanımı üzerine Dr. Dz. Öğ. Kd. Alb. S. Ömer Erenoğlu’nun yaptığı çalışmada aşağıdaki iki örnekte yüklem tekil kullanılmış. (Hatta konuyla ilgili olarak Genel Kurmay’ın web sitesinde Türkçenin doğru kullanımı üzerine bir bölüm var.) Bunu ancak okurlar kararlaştırır. Uygular. Köyün erkekleri kışa doğru büyük kente gider. Sizce yukarıdaki örneklerde yüklem çoğul mudur, yoksa tekil midir?” Ahmet Faran Özer’in sorusu bu. Yukarıdaki örneklerde yüklemler tekil. Çoğul olsaydı yüklemlerin “kararlaştırırlar. Uygularlar.” ve “giderler” olması gerekirdi. Benim de üzerinde ısrarla durmaya çalıştığım, Türkçe Günlükleri’nde daha önce de söz konusu ettiğim bir konu… Masal, fabl vb. türlerde insan dışı varlıklar çoğul özneyse ve onlara insan kişiliği vermek istiyorsak yüklemi çoğul yapıyoruz. “Sincaplar bir karara vardılar.” “Ayılar o günü tatil ilan ettiler.” gibi. Yüklemi çoğul yapmak, edebiyatta “teşhis” (kişileştirme) denen söz sanatını gerçekleştirmenin en kolay yolu. Çoğul yüklem, hayvanları insanlaştırmaya yetiyorsa öznenin çoğul ve insan olduğu durumlarda yüklemi tekil yapmak (insanı hayvanlaştırmak demeyelim hadi; ama en azından) insana gösterilmesi öngörülen saygıyı göstermemek anlamına gelmez mi? Bir de “yayım” ile “yayın” arasındaki farkı soruyor Faran Özer. Yayma eyleminden söz ediliyorsa “yayımlamak”, yayımlama eyleminin sonunda ortaya çıkan yapıt söz konusuysa “yayın” kullanılır. Bir kitap falanca yayınevi tarafından “yayımlanmıştır” ya da ve o kitap falanca yayınevinin bir “yayınıdır”. “Hani” sözcüğünün çok yaygınlaştığını, neredeyse bağlaç durumuna geldiğini de söylemiş mektubunda Faran Özer. Kendisi örnek vermemiş, benim kulağıma da henüz böyle bir kullanım ulaşmadı. Bu yüzden “hani” sözcüğünün yanlış kullanımıyla ilgili yorum yapamayacağım. rensel Basım Yayın da bunu kutlamak için bir kitap yayımladı. Yayının adı: “Benim Nasrettin Hocam”. Sennur Sezer’in hazırladığı kitapta, üstünde de yazdığı gibi, on iki yazarın ve bir çizerin katkısı bulunmakta. Yazarlar: Ali Balkız, Adnan Özyalçıner, Ahmet Say, Burhan Günel, Mustafa Balel, Mehmet Başaran, Muzaffer İzgü, Orhan Duru, Suzan Samancı, Tarık Dursun K., Tahsin Yücel ve ben. Çizer: Sefer Selvi. Çocukluk anılarından, Nasrettin Hoca’nın kendi yaşamlarına vuran gölgesinden esinlenen yazıların yanında Hoca’nın hâlâ yitip gitmemiş olan öneminden, dünden bugüne toplumumuz için ne anlama geldiğinden söz eden yazılar var kitapta. Uzun süre ne yazabileceğimi düşündükten sonra ben de, “Nasrettin Hoca, inanılması güç pek çok olayın yaşandığı dünyamıza gelse ne yapardı, neler hissederdi?” sorusunun peşine düşüp Hoca’yı bugünün Türkiye’sine getirmiş ve çoğu yaşanmış, fıkra tadındaki olayların içinden geçirmiştim. u yıl Nasrettin B Hoca 800 yaşına basmış. Ev giysileri giyenlerin çoğu, göğüslerinde, sırtlarında ne yazdığını bilmiyor olabilirler. Öyle garip; hatta edepsizce yazılar gördüm ki şimdiye kadar. Oradan oraya taşıdıkları o sözlerin anlamını bilseler o giysileri hayatta giymezler, diye düşünmekten kendimi alamadım. Üzerinde Türkçe yazı bulunan herhangi bir giysi bulmanın bu kadar zor olabileceğine asla inanmazdım. Kızım burada ve Amerika’daki iş arkadaşlarından birinin isteğini yerine getirmek için böyle bir giysi aradık birlikte. Ama yok. Amerika’ya İngilizce yazılı bir şeyler götürmek de hiç yakışık almayacak. ”Türkiye’de Türkçe pek bulunmuyor.” mu diyecek; ne diyecek verirken? 7 Eylül Pazar onguldak Z Sergi Odası, “Gülünç Bir Et kinliğe Çağrı” başlığı altında, işyeri isimleri, tabela, giysi, gazete, televizyon, oyuncak, okul çantaları ve reklamlarda bir pazarlama yöntemi olarak gittikçe yaygınlaştırılan yabancı sözcüklerin görsel yorumlarından oluşan bir sergi hazırlıyormuş. Aziz Nesin’in “Çuvala Doldurulmuş Kediler” adlı kitabındaki “Bu İngilizce basılı yazıların hepsini saptamak isterdim. Hele bir filmle görüntülenirse ne gülünç olurdu?” sözünden destek alan çalışma, A.Nesin’in dildeki bozulmaya karşı olan duyarlılığını paylaşmak amacı ile düzenleniyormuş. Cep telefonu ile saptanan fotoğrafların da katılabileceği etkinlik için en az 3, en fazla 6 fotoğraf CD’ye kayıt edilerek gönderilecek; gönderilen fotoğraflar bir seçici kurul tarafından değerlendirilerek sergilenecekmiş. Son katılım tarihi 15.Kasım.2008 olan bu görsel imecede fotoğrafları seçilen katılımcılara sanat edebiyat kitapları armağan edilecekmiş. Etkinliğe katılmak için ayrıntılı bilgi ve katılım belgesi zsergiodasi@hotmail.com adresinden veya 0 372 252 17 59 no’lu telefondan istenebiliyormuş. 9 Eylül Salı (E) Dz.Dz.Kur. Kd.Alb. Yine 6 Eylül Cumartesi zerinde yazı Ü bulunan çok giysi var da üze Osman Fevzi Güneş: “Her dilde olduğu gibi Türkçemizde de her bir renge en azından birer isim vermişiz: Sarı, beyaz, siyah, kara vb. Ancak yalnızca biri, o da kahverengi, diğerleri gibi değil. Kahveye atıf yaparak belirttiğimiz bir renk.” diyor ve şunu soruyor: “Bildiğim kadarı ile Türklerin kahve ile tanışması 1400’lü yıllarda olmuş, kahveden önce bu renge acaba ne deniyordu?” Renk adları üstünde durmak için iyi bir fırsat; ama yerim kalmadı. Haftaya artık…? www.feyzahepcilingirler.com feyzahep@gmail.com Yıldız Teknik Üniversitesi, Türk Dili Bölümü Çukursaray Binası Kat: 2, Barbaros Bulvarı34349 Yıldız / İst. rinde Türkçe yazı bulunan giysi neredeyse yok. “Türkiye” ve İstanbul” yazılı birkaç şey bulunabilir; ama ancak belli yerlerde. Giysi yazılarında Türkçe dışında birçok dile, hatta Çinceye bile rastlansa da ağırlık İngilizcede. Üstelik o yazılı B U L M A C A Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir şiir kitabının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şiir kitabından dizeler ve şairin adı ortaya çıkacaktır. 1 I 2 F 3 G 4 I 5 B 6 K 7 J 8 F 9 J 10 G 11 J 12 B 13 C 14 C 15 C 16 J 17 F 18 E 19 B 20 E Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU 32 31 69 75 74 I. Kokona Yatıyor ve Ayyar Hamza adlı oyunları da olan, Tanzimat Devri tiyatro yazarı. 21 K 22 G 23 F 24 I 25 D 26 J 27 G 28 E 29 D 30 E 31 H 32 H 33 D 34 G 35 F 36 J 37 F 38 J 39 K 40 B 41 E 42 B 43 K 44 I 45 F 46 I 47 F 48 F 49 F 50 E 4 73 44 1 46 24 J. Akif Kurtuluş’un bir şiir kitabı. 51 F 52 A 53 G 54 A 55 G 56 A 57 J 58 F 59 F 60 D 61 J 62 D 63 K 64 G 65 K 66 K 67 C 68 J 69 H 70 E 71 F 26 77 76 61 11 Tanımlar ve sözcükleriniz: A. “... Adam” (Şevket Süreyya Aydemir’in üç ciltlik ünlü yapıtı). 72 D 73 I 74 H 75 H 76 J 77 J 78 F 79 G 80 B 81 E 36 38 68 57 7 9 16 D. Delgi. K. Bertrand Russell’ın bir kitabı. 15 48 51 71 58 59 8 37 17 52 56 54 B. İç Anadolu’da, Tuz Gölü doğusundaki dağların en yükseği. 60 72 29 62 25 33 E. Çok bilmişlik. 66 6 65 63 39 21 43 42 5 40 12 80 19 70 81 50 20 30 41 18 28 G. Zambakgillerden, sıcak bölgelerde yetişen, yaprakları oldukça yüksek bir sapın tepesinde, rozet biçiminde toplanmış bulunan, Aloe vera da denilen bir süs bitkisi. 969. sayının çözümü: A. BÜST, B. C. “... Hammer” (ünlü polisiye roman dedektifi). F. “Şehrin büyükleri otelciye adamakıllı bir ... ...” (Reşat Nuri Güntekin). 64 27 3 10 55 34 79 53 22 14 13 67 15 78 2 49 47 23 35 H. Eşber Yağmurdereli’nin bir oyunu. ANNA KARENİNA, C. HUDUDU, D. ÇDM, E.EKŞİMİK, F. DOR, G. EŞLEM, H.RED KİT, I. GÜZEL IRMAK, J. İZZET, K.SYYL, L. İGUANANIN GECESİ. Şiir: “aşk henüz gidilmemiş bir ülkedir diyorsun / ne kadar uzak gitsen çıkamazsın geceden Ayten Mutlu” CUMHURİYET KİTAP SAYI 970 SAYFA 31