Katalog

r O K Ü R L A R A Ayse Kulin yapıtlannı geniş killelere ulaştırabilen yazarlarımızdan biri. Çok ses getiren 'Kardelenler' kitabının ardından yüzünü yinc Güneydoğu'ya çeviriyor Kulin. Bir gazetecinin önemli bir röportaja gitmesiyle baslayan 'Bir Güriyine epey ses getirecege benzer.. Kulin'le Erdem Öztop konuştu. Şavkar Altınel'i şiirlerinin yanı sıra sıra dışı gezi kitaplarından da tanıyoruz. Altınel'in ilk yolculuk kitabı 'Güneydeki Ülke' Avustralya'yı, tngiltere'nin uzun yıllar hapishane olarak kuttandıg'ı sürgün adasını anlatıyordu. Yeni gezi kitabı 'Kvangvamun KavsaSı'nda ise Uzakdo&u'yu anlatıyor. Sizi yollara düşmeye çağıran bu kitabım ve siirlerini konuştuk Altınel'le. Söyleşiyi Hale Seval gerçekleştirdi. Sedat Sever çocuk edebiyatı üzerine çalışan ve bu konuda önemli yazılannın yanı sıra, önemli bir kitap da yazan öğretim üyelerimizden biri. Sever'in 'Çocuk Edebiyatı' adlı çalışmasını bir egitimcimiz, Nevzat Süer Sezgin değerlendirdi. Hikmet Çetinkaya, hafta sonu yazılanndan oluşturduğu yeni kitabıyla çıkageldi karsımıza: Gülün Ölüm Yüzyılı. Çetinkaya ile Gamze Akdemir Konuştu ve bunu bir metin haline getirdi. Bol kitaplı günler... Yunan mitolojisinde Sfenks saygmlığı ve bilgeliği ile bilinir. Oysa Mısır'da Sfenkslerin firavunları temsil ettiği söylenir. çok daha soylu ve tanrısal bir simgedir. Alkan "Sfenks" şiirinde ne Doğu'nun ne de Batı'nın bilinen destanlarına götürmüyor okuru, onun anlattığı Sfenks bugün çölün ortasında gördüğümüz, binlerce yıldır yıpranmış taşlarıyla zamana direnen bir anıt. Asuman KafaoğluBüke Yazın Sanatı Sfenks dir. Alkan "Sienks" şiirinde ne üogu'nutı ne de Batı'nın bılınen destanlarına götiirmuvor okuru, onun anlattığı Sienks bugün çölün ortasında gördüğümüz, binlerce yıldır yıpranmış taşlarıyla zamana direnen bir anıt. "Yaralı ölümsü/.lük" tanımını kullanıyor Sienks için. "Seııin gibi yaralı ölünısü/lügü / Scçtim ve taşlaştım, rüzgârlar artık / Yıpratamaz bu düz, say dam yüzümü" dizelerinde Stenks ile buluşma noktasını dile getiıiyor. SU İLE ÇÖL Şiirlerin tamamını okudııktan sonra bazı temaların leitmotif gibi gizlice tekrarlandığını görüyoruz. Bıınlann başında çöl ve su geliyor. Sanki çöl ile su arasına şair bir sarkaç yerleştirmiş, sözcükler birinden diğerine salını yor. Bir ııçtan diğerine geçerken, bazen çöl bir denize döniişüyor bazen de göller çölleşiyor. Danıa ğımızda çölün ve tıızlu sııyıın tatlarını birleştiriyor şair. lkı öğe arasındaki karşıtlığı bazen benzerliğe dönüştürüyor bazen tezat olarak bırakıyor. Aslında neredeyse tüm şiirler de "Döğüyor bacaklarımı kum fırtması / Kulağımda Kızıl Deniz'in uğultusıı" dizelerinde olduğu gıbı, hem çöl hem de su bir tek bedenin içinde birleşiyor. ANNE Bir başka tekrarlanan tcma ise anne. Kitaptaki şiirler diziliş sırasıyla okunduğunda, "Stenks" "Şiir" ve "Ozan"şıirlerinin ardından şairin çocukluğuna dönüşler başlıyor. (ieçmişte hatırlananlarla bugünü bir araya getiriyor. Anne, anneden ilk ayrılış, anneyi kaybediş ve bunların verdiği acı dile getiriliyor. Çocıığun vc yetişkinin annesi aynı zamanda, çocuk büyüdükçe anne ile değişen ilişkileri temcl alıyor burada Al kan: "Mezar kıyılarında lamba kısdır gece / Kim kime sığınacak bir çocuk var bir anne" ve " Yıkanıyordu annem çırılçıplak önümde / Annem mi ben mi çocuk kim kime sığınacak" dizelerinde yitirme cn yoğun haliyle anlatılıyor. Anneyi yitirmenin ardından sanki zihne aniden düşmüş gibi "Tren" şiiri "Nasıl taze bir ceviz / Dircnip çıkmazsa kabuğundan / Oyleydik annemle biz" dizeleriyle başlıyor. Şiirin devamı şöyle: \lknkulu kıtirdiğım o ytız Dınh'ncc düzctılendt hız küçüklcre tstusyon, trmak ortnan, ince bir dere.. Nc günlcrdı düşlerle dolııp ta^an' Kıztlcık dalldrımn tarzanları, Yuvarlayıp kütüklerı ddğlardun, Bılmesek de o yajlarda sevdayı Alevlere türküler sf'rylüyorduk. ilk ayrılıgımdı annemden bemm Mektup yazdı Şarkışla'ya gidecekmiş Katnpın önünden geçen trenle Beni de götürse diyordum. Tiz bir düdük . gcldı, öptü, kokladı Oy! Bılseydı yüreg'imden geçenı, Uzgün gozlerle umdtım Ktimpana çalıncaya dek Alıp göttırdiı annenıı kara tren, O ayrılıh ak^amından sonrti ben Rüyalarımı bile gerçek sandım Sevdıklerım terk edip gider diye Biitün uykulardan erken uyandtm. E ıdogan Alkan'ı kendi şiirlcrinden önce Verlaine ve Rimbaud çevirileri ile tanımıştım. Bu iki büyük şairin sadece çevirileri değil, yaşam öykülerini ve siirlerini incclcycn yazılarından da, kendi görüşlerimi oluştururken çok taydalandım. Sanırım beni bu yazılarda en çok etkileyen Alkan'ın onca sıcaklıkla şairleri anlatması oldıı, şair olarak kendi iç yolculuğunun durakları gibi. Son zamanlarda sanattn ve sanatçının alımlayan üzerindeki duygusal etkisine daha önem verir oldıık. Geçmiş yıllarda katı nesnel yaklaşım bazen şair ile okur arasındaki bağları kopartırdı. Erdoğan Alkan'ın Rimbaud üzerine yazdıklarını okurken en kişisel olan ile en berrak nesnel bakışı nc denli iyi harmanladığı nı düşündüğümü hatırlıyorunı Alkan ailcsiyle birlikte yaptığı gezide şairin mezarı başında hissettildcrini dile getirirken bir bakıma okuru şiirlerin duygusal atmosferine de hazırlıyordu. Geçen haftalarda Erdoğan Alkan'ın "Sienks" başlıklı şiir kitabının yayımlandığını görünıe heyecanla okumaya başladım. Ki tapta Alkan'ın son on yıldır yazdığı şiirler bir araya getırilmiş. ()n yıJ içinde yazılmış şiir sayısı fazla değil, belki de bu yüzden dilde yoğunluk, hatta koyu demlenmiş bir tal bulmak mümkün. En öz dııygulara yönelıniş şair. SFENKS Bu şiirlerin mitolojiden beslen diklerini tahmin etmek zor dcğil, kîtapta yer alan ilk şiirinin adı aynı zamanda kitabın da adı. tnsan başlı, aslan gövtleli mitolojik varatık Stenksin mitolojıde en bilinen hikâyesi, ()edıpııs efsaııesinde lanetli bir bulnıaca ile şehrehükmetnıesidir. , Oedipus kcnte gelip bulnıacayı eözünce lanet dağılır ve Sfenks intilıar edcr. Yunan mitolojisiııde Stcnks saygmlığı ve bılgelıği ile bilinir. Ovsa Mısır'da Sfenkslenn Hra vuııları temsil ettiği söylenir. Çok daha soylu ve tanrısal bir simgeS AY I 804 TURHAN GÜNAY email: [email protected] Imtlyaz Sahlbh cumhurtyet vakfı adına llhan Selçuk o Cenel Yayın Yönetmeni: Ibrahim YıldızoYayın Yönetmeni: Turhan Cünay o Sorumlu Müdur Mehmet Sucu o Cörsel Yönetmen: Dilek Akıskalı o Yayımlayan: Yeni Gün Haber AJansı Basın ve Yayıncılık A.ş. Baski: Ihlas Cazetecilik A 5 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna Istanbul < Idare > Merkezi: Türkocağı Cad. No: 3941 Cağaloğlu, 34334 Istanbul, TBİ: 0(212) 512 05 05 Cumhuriyet Reklam: Cenel Mudur Özlem Ayden / Muşteri Temsilcisi: EylemÇevlk Yerel süreli yayın KİTAP "Sfenks" çok sayıda mitolojik göndermelerle de dolıı. Kartaca kraliçesi Dido'yu anarken bir şiirde, bir diğeıinde Oedipus u ya da Promerheus'u çağrıştıracak öğeler dikkat çekiyor. Bu kitapta birbirlcrinden çok iarklı şiirlerden etkilenmeden edemiyor okur. Sanırım benim en scvdigim "Şairin Sabah Duası" adlı şiiroldu. Ama "Elçiler salın Sivas'a / Ateşim yandı yanıyor / Kızıl sakallı Pir Sultan / Meydanda döndii dönüyor" dizeleriyle başlayan "Yurt" ya da "Yaşamın güneşli limonluğunda / Yeşerip sararan bir giildür insan / Küf ve linıon kokusu solıığunda" dizeleriyle biten "Tahta Ev" şiirleri de başka tatları aktardıkları için çok hoşuma gittiler. Çok sık şiir okuduğıım ve şiirden çok beslendiğim halde, ender olarak yazın sanatı köşesine şiir kitaplarını konuk ediyorum. Bunu eleştirenler çok oldu ama şiir hakkında yazmak bazen saçma gelebiliyor eleştirmene. Şair zaten damıtarak dilini, siirlerini süzmüş, her birimizin ne anlayacağı, nelerden etkileneceği tamamen öznel. Bazen bir şiiri en iyi anlatma yolu, o şiiri olduğu gibi birisine okıımak, lıiçbir şey eklemeden, bırakıp şıırle baş başa kalmak. • Sfenks/ Erdo&an Alkan/ Varlık Yayınları/ 200 V 64 sayfa http://edelıiyatelestiri.blog§pot.com SAYFA 3 [email protected] C Tel: 0 212 512 47 78 512 48 30 I J C U M H U R İ Y E T K İ T A P