Katalog

Sedat Sever konusunun en seçkin adlarından bîri ak 200! 'Çocuk edebiyatının Alpöge'nin, Selahattin Dilidüzgün'ün, Necati Dönmez'in, Servet Bal ve Nergis Güven'in, Cahit Kavcar'ın, Ferkan Oğuztan'ın, Zehra Ipşiroğlu'nun, Nazan tpşiroğlu'nun, Emin Özdcmir'in ve M. Ruhi Şirin'in yapıtları bizlere ışık tuttu. Ayrıca Çocuk Edebiyatı'yla ilgili olarak sempozyumlar, seminerler düzenlenmeye, dergilerde ara sıra da olsagüzel yazılar yayımlanmaya başladı. Çocuk gelişiminde dilin öneminin fark edilip araştırma ve çalışmalar yapılması, bunların kitaplaşması da bu zamana rastlar. Edebiyatla çocuk ilişkisi konusunda ise, ilk yardımcılarımız Atalay YörükoğIu ve Haluk Yavuzer olmuştu. Şimdi kaynaklara baktığımızda onların adlarının yanında, yeni yeni adlar bulmaya başladık. Çocuk gelişimi hakkında yazanların çoğalması, kaynakların zenginleşmesi elbette çok sevinilecek bir şey. Bu geç kalmış gelişme, biz eğitimcileri çok sevindiriyor. Ayrıca beni çok mutlu ediyor vc gelecek günlere umutla bakmama neden oluyor. Ancak, çocukla birlikte yaşamını sürdüren yetişkinlere, (bütünsel bir biçimde) çocuk yazınının, çocuk gelişimine etkilerini açık açık anlatan, somut eserlere de çok sık rastlayamadık. Arada bir rastladığımız güzel eserlerden biri var elimde. Bu eserin yazarı, Doç.Dr Sedat Sever sunuş yazısında: diUe sergiliyor. Bilgi toplumu, bilişim toplumu vb. sıfatlarla tanımlanan günümüz dünyasında çocuklarımıza evrensel okur yazarlık becerisi kazandırmanın yolunun çocuk kültürünü tanımaktan geçtiğini söylüyor ve söylediklerini, Emin Özdemir, Gürsel Aytaç, J. Rebecca Luckens, Akşit Göktürk, Selahattin Dilidizgin, Mustala Ruhi Şjrin, Ferhan Oğuzkan, Haluk Yavuzer gibi yazarlardan yaptığı alıntılarla da besliyor. lkinci bölümde; çocuk kitaplarının, çocuğun gelişim sürecindeki yeri, dil ve bilişsel gelişim ile, kişilik gelişiminin özellikleri araştırılıyor. Bu araştırma toplumsal gelişim boyutlarmda ayrı ayrı irdelenerek geniş bir perspektifte anlatılıyor. } ler gelişim boyutunun genel özelİikleri yaş gruplarına göre sistematize edilerek, uygulama ve kitap önerileriyle konu, somut bir biçime getiriliyor. Yazar bu bölümde ayrıca yaş grupları 2/3, 3/4, 4/5, 5/6, 6/8, 8/10 ve 1012 yaş ile üstü dönemler biçiminde sınıflandırıyor. Her yaş döneminin ayrı özellikler taşıdığı göz önüne alınacak olursa yazarın, isabetli bir sınıflandırma yaptığını anlıyoruz. Dil gelişiminin diğer gelişim boyutlarıyla ilişkileri, paralcllikleri ve karşılıklı etkileşimlcri ayn ayrı ele alınıyor ve bunlar "Bütünsel eğitim anlayışı"na uygun bir biçimde irdeleniyor. Sonra da, yaşama çok kolay geçirilebilecek öneriler halinde sunuluyor okura, doğal olarak yararlanmak isteyenlere. Bence bu bölüm, kitabın belkemiğini oluşturan bir bölüm. Çünkü çocuğun; bebeklikten ergenliğe kadar geçirdiği süreçte, yazınla olan ilişkisi ele alınıyor, bunun önemi vurgulanıyor, bu konuda örnekler veriliyor ve böylesine zor ve karmaşık bir konu sistematik bir biçimde ve çok kolay anlaşılır bir dille okura sunuluyor. Yazar, sorunlarıyla baş edebilen, yaratıcı, mutlu, yurtsever ve evrensel niteliklerle donanmış birey eğitiminden sıkça temel islevi' üzerine söz ettiğimiz bugünlerde; biz yetişkinlerin asgari bilgüere sahip olmadan çocuklara yönelik hiçbir işe kalkışmamamız gerektiğini de hissettiriyor. Eser bittiğinde, "KİTAP" kavramının çocuk gelişimindeki etkilcri clle tutulurcasına somutlaşıyor. Bu ctkiler öyle güzel vurgulanıyor ki, biz yetişkinler, sorumluluğumuzun büyükJüğünü tanı anlamıyla algılayabiliyoruz. Uçüncü bölüm; 'Karakter', 'Konu', 'tleti', 'Resim', 'Dil' ve ' Anlatım' alt başlıklarıyla sunuluyor. Bu başlıkların içerdiği bilgiler çocuk edebiyatının dayanması gereken temel ilkeler içerisinde anlatılmış ve kitabın sistematiğine uygun biçimde açıklanmış. Ayrıca bu bölümde yinc yaş grubu özellikleri belirtilerek, her alt başlık örneklerle süslenmiş. Ornek olarak seçilen anlatı, manzume, resim ile çizgilerin, çocuk kültürünün yetişkin kültüründen farklı yanlarını somut bir biçimde vurguladığını belirtmemiz gerekir. Resimlerin baskıları çok güzel. 73 yerli ve yabancı kaynağın, yazar, eser, yer ve yayınevi adlarının kitaba eklenmesiyle geniş bir 'kaynakça' bölümü oluşmuş. Bu zengin kaynakça bile, "Çocuk ve Edebiyat"ın büyük bir emek mahsulü olduğunu bclgcliyor. "Çocuk ve Edebiyat11!, "Çocuklar için yazıyorum" diyerek; öğütler veren, kendi anılarını anlatan, çocuk kültüründen çok uzak, yaptıkları işin sorumluluğunun farkında olamayan pek çok çocuk kitabı yazarının, yayınevi sahibinin ve böylesi yapıtlara ödül veren jüri üyelerinin de okuması çok gerekli. ~l Nevzat Süer SEZGİN ÇOCUK KİTAPLARINA YAKLAŞIM Hasan Ali Yücel, Janosh, Mavisel Yener, Yalvaç Ural, Necdet Neydim, Moruimi, Gülten Dayıoğlu, Muzaffer İzgü, Aytül Akal, Fatih Erdoğan, Ayla Çınaroğlu ve adlarını anamadığım öteki yazarların 193 kitabına göndcrmcler yapılması ise, verilen emeği ve okunmasının yararlarının altını bir kez daha çizmemi gerektiriyor. "Çocuk veEdebiyat" kitabı çocuklarımızın eğitiminde analitik, sistematik ve bütünsel yaklaşımın önemini vurgulaması açısından ise türünün ilk örneği ve eğitim dünyası için okunması gerekli bir yapıt. "Çocuk ve Edebiyat"ı, "Çocuklar için yazıyorum" diyerek; öğütler veren, kendi anılarını anlatan, çocuk kültüründen çok uzak, yaptıkları işin sorumluluğunun farkında olamayan pek çok çocuk kitabı yazarının, yayınevi sahibinin ve böylesi yapıtlara ödül veren jüri üyelerinin de okuması bence çok gerekli. "Çocuk ve Edebiyat" ayrıca, çocukların ilk ve asıl öğretmenlerinin anababaları olduğu gerçeğinden yola çıkıldığında, temel eğitim çağında çocuğu olan tüm ebeveynlerin okuması gerekli bir yapıt. Akıcı, duru ve anlaşılabilir bir üslupla yazılmış olması geniş kitlelerin ilgisini kolaylıkla çekebileceğine olan inancımı pekiştiriyor. Sayın Sedat Sever'in, Çocuk ve edebiyat ilişkisinde; cinsel kimlik gelişimini de, aynı sistematik yaklaşımla irdeleyerek kitabının yeni baskılarına koymasını gönülden diler, bu yapıtının da en kisa zamanda, geniş bir okur kitlesine ıılaşacağını umduğumu belirtmek isterim. • (eposta: [email protected]) Çocuk ve Edebiyat/ Doç. Dr. Sedat Sever/ Kök Yayınctlık/ 208 sayfa, i Bölüm, 2Ü03 Ankara K İ T A P S A YI 8 0 4 ANA ÖZELLİKLER... "Yazınsal nitelikli çocuk kitapları, okuruna sanatsal bir etkileşim ortamı yaratır; duygu ve düşünce boyutu olan dengeli insanın yetiştirilmesinde sorumluluk üstlenir. Okul türü öğrenmelere, estetik nitelikli iletileriyle katkı sağlar, bu öğrenmelerin içselleştirilmesi için sezinletici bir uyaran olur" diyor. "Yazınsal nitelikli çocuk Kitapları "nın ana özellikleri bu tümcede gizlenmiş adeta. Üç temel bölümden oluşuyor "ÇOCUK ve EDEBtYAT". Ayrıca kullanılan sıcacık dille, bir bilimsel çalışma kitabı olmasından öte, candan, sevecen bir rehber de oluyor okuyanlara. Sizi elinizden tutuyor ve hiç çekiştirmeden hem çocuk dünyasına, hem de edebiya tın insan yaşamındaki değerini bir kez daha anımsayıp, önemsemcye doğru götürüyor. Gerçekten kitabın dili öylesine içten ve öylesine yanı başınızdaki, kitabı bitirdiğinizde, kendinizi yeni bir dost bulmuş gibi hissediyorsunuz, Ve bu yeni dosta sevgiyle seslenmek gereksinimi duyuyorsunuz. A rtık tüm çcvrelerin kabul ettiği gibi, günümüzde eğitimin ve öğretimin amacı; temel eğitim çağındaki çocuklarda, yaşamın kesintisiz bir 'öğrenme süreci' olduğu bilincini geliştirmektir. Bu amaçla yapılan bütiin programlar, yaratılan tüm yöntem ve teknikler çocuklarda ; 'öğrenmeyi öğrenme', 'düşünmeyi öğrenme', 'sorun çözmeyi öğrenme', 'sağlıklı iletişim becerileri kazanma', 'teknolojiyi kullanma becerileri edinme', 'sorgulama araştırma beceri'leri kazandırmak amacıyla gündemimize girmektedir. Okulöncesi çağdan ilköğretimin sonuna kadar olan süreçte, çocuklara sunduğumuz en belirgin gelişim aracı kitaplardır. Otuz iki yıllık meslek yaşamımda yalnızca 'çocuk gelişimi ve eğitim' hakkında yazılmış olanları değil, çocuk yazını üzerine yapılmış bütün çalışmalan da olabildiğince izlemeye ve yararlanmaya çalıştım. Mesleğim gereği çocuğa sunulan dilin onun tüm boyutlarda sağlıklı bir gelişim oluşturabilmesini çok öncmsiyorum. Batı kültürüyle tanıştığımız Tanzimat'tan beri çocuklar ve yazın ilişkisi hakkında eğitimcilere, annelere, babalara ışık tutabilecek eser sayısı ne yazık ki parmakla sayılabilecek kadar azdır. Son yıllarda Gülçin 14 Üç bölümden oluşan kitabın birinci bölümünde 'Edebiyat ve yaşam', 'Çocuk edebiyatı', Çocuk edebiyatının temel işlevi', 'Çocuk ve kitap etkileşiminde ilk adımlar', 'Kitaplar çocuklara nasıl seslenmelidir?', 'Okuma kültürü edinme sürecinde çocuk kitaplarının işlevi' gibi konularda, edebiyatın yaşamla ilişkisini irdeliyor.Yaşamın 'Yazınsal nitelikli cocuk kitapları, okuruna sanatsal en belirleyici sürecinin (çocuklubir etkileşim ortamı yaratır; duygu ve düşunce boyuğun), okuma ve kitapla ilişkisini tu olan dengeli insanın yetiştirilmesinde sorumluluk çarpıcı bir biçimde ve etkileyici bir üstlenir. SAYFA C U M H U R İ Y E T