Katalog

Aragon ve Elsa ile yazlık değirmenevlerinde Aragon Gökyüzünün hançerlediği yağmurlu bir haziran sabahı Bouloones Ormanı'nı geçip, Aragon ve Elsa'nın yazlık değirmenev'ini görmek için, SaintArnoult'ya doğru yol alıyor Erdoğan Alkan. Aragon'un 1928 Kasım'mda, Paris'te coupoie Bar'da tanıştığı ve ömür boyu birlikte yaşadığı romancı Elsa Triolet Rus asıllı. Ve Fransada kendini hep yabancı duyumsamış. Aıtık onun da bir kökü olsun, yabancılık duygusundan kurtulsun diye, Aragon, 1951 "de Elsa'ya içindebirde değirmen bulunan 60.000 metrekarelik bu araziyi satın almış. Erdoğan Alkan evi dolaşırken dfflere destan bu aşkı düşünmüş ve yazmış. ELSANIN MfCNUNU ıtmiuinm Elsa'nın Mecnunu Elsa Triolet,1952 Aragon, 1918. "i Erdoğan ALKAN ep Leylâ'nın mı Mecnun'u olacak? Bir de Elsa'nın Mecnunu, le Fou d'Elsa, Aragon var. Aragon, adını Ispanya'daki Endülüs tslam devletine komşu bir krallıktan alıyor. Belki de bu nedenle Islam Dünyası ile hep iç içe oldu. En oylumlu kitabı le Fou d'Elsa (Elsa'nın Mecnunu) da Acem ve Arap şairlerinin sözcüsü gibidir. Türkiye Aragon'un sevdiği ülkelerden. Evinizde eskilerden kalma ucuz incikboncuklar, ucuz gerdanlıklar varsa belki de onlara Elsa'nın ve Aragon'un elleri değmiştir. Bir zamanlar "altın parmaklar"ıy\a Elsa kınlmış aynalar ve yırtık bezlerden incikboncuklar yapıyor, Paris'te işportacı Aragon bir çantaya koyarak çeşitli ülkelerden, bu arada Türkiye'den gelen turistlere satıyordu onları: "Takılar yapardın özenle akşam sen/ Gerdanltk yapardın Opera ellerle/ Kırtlmış aynalar ytrtılmış bezlerden/ Satardtm onlan Berlm'den New York'tan/ Ankara ve başka yerden gelenlere/ Çıkan o süslerı altın parmaklardan" Sizler, Cağaloğlu'nun Ankara Caddesi'ni, Cağaloğlu yokuşunu inip çıkanlar, adımlarınızın tekdüze sesini bir an için dinleyin. Belki onlara Aragon'un ayak sesleri de karışmıştır. Bir zamanlar Jacques Prevert ile birlikte Aragon da inip çıktı bu yokuşları. H BEYAZ KAPAKLI KİTAPLAR: ELSA VE LE FOU DELSA "Geçmiş zaman olur ki" diye mi başlasam.. Hachette Kitabevi'nden kapağı kar gibi beyaz ve çarşaf kadar geniş "Elsa" ve "le Fou d'Elsa" kitaplannı satın aldım. Sonra belgesel kitaplar buldum. Edindiğim bilgilerle, ilk Aragon kitabımı kendi kurduğum Deyiş Yayınları'ndan çıkardım. Kapağında Elsa Triolet'nin tatlı bir gençlik fotoğrafı. Sonra "de Yayınları"n& şairin şiir iistüne yazılarını kitap yaptım. Yön Yayınevı "Seçme Şiirler, Louis Aragon"u yayımladı ve "Toplumsal Dönüşüm Gerçeklığın Boyullan'nın ikinci baskısını yaptı. Pencere Yayınları'ndan çıkan "Eha'mn Mecnunu Aragon" bütün çalışmalarımı bir araya getiren son kitap (*). HANÇERLENMİŞ HAZİRAN Paris'in Almanlar'ca işgalini anlattığı Leylaklar ve Güller şiirinde Aragon "Sen ey bulutsuz mayıs hançerlenmış Haziran" diyor. Gökyüzünün hançerlediği yağmurlu bir haziran sabahı Bouloones Ormanı'nı geçip, Aragon ve Elsa'nın yazlık değirmenev'ini görmek için, SaintArnoult'ya doğru yol alıyoruz. SaintArnoult'dayız. Pırıl pınl bir güneş. Hava açtı ama serin, soğukça. Erken gelmişiz, ev henüz ziyarete açık değil. Aragon'un 1928 Kasım'ında, Paris'te Coupoie Bar'da tanıştığı ve ömür boyu birlikte yaşadığı romancı Elsa Triolet Rus asıllı. Ve Fransa'da kendini hep yabancı duyumsamış. Artık onun da bir kökü olsun, yabancıARAf/ON lık duygusundan kurtulsun diye, Aragon, 1951'de Elsa'ya içinde bir de değirmen bulunan 60.000 metrekarelik bu ara/ıvi satın almış. Şairimiz buı ayı iyi seçmiş: İle de Fran ce'dm bir köşe, Krallığın ortasında. Kastilyalı Blanche ve SaintLouis şatolarının ve gözleri buğday öbekleıi üstünde far gibi gezinen Chartres'm burnunun dibinde. Devam etsek bu yol bizi Kurtlar Vadisi'nden, C^hateaubriand'dan Jouyen Jesas'ya, Victor Hugo'ya, Dourdan'a, Emile Zola'ya ve Charles Peguy'ye götürecek. Chateaubrıand, liugo, Zola vc Peguy'lerin onurlandırdtg'ı bu topraklar Aragon ve Elsa'yla Parıs ve Cbartrcs arasındaki yenı bir kutsal yolculuğun durağt olmui. Arabayı girişte park ettik. Yeşillikler içinde, ark sııları arasında oyalanıyoruz. Torunum Julien Murat babasıyla ayaktopu oynuyor, karım kıış seslerıni dinliyor, ben çerveme şöyle bir göz attıktan sonra bir kamyoneti siper alıp çimenleri suluyorum. Kızım park'ı (1) dolaşmış, "çok güzel yontular var baba" diyor. Biraz geziniyoruz arazide. Tereler, süsenler, hasırotları, nemscsaparnaları, unutmabeni çiçekleri, söğütler, çayırlar, korular, ormanlar, yöre halkının "gözyaslan" adını verdiği pınarlar, gözeler ve Aragon ve Elsa'nın tek bir taş bloktan olusan mezarları. Taşın üstünde yalnızca, adlan, soyadları, doğum ve ölüm tarihleri yazılı. Bu mezarların başında vaktiyle, mezartaşı görevi yapan iki büyük kayın ağacı varmış. Elsa Triolet 1953'te bu yazlık evde kaleme aldığı Kızıl At adlı romanında şunlan yazıyordu: "Yüksek ve yayvan ağaçlar arasında, ormanın köpüSünü çığneyerek yürüyorduk Kayın ağaçlart mezar taşlartymıs gibi hüzün verır bana hep. Değırmenevimızın ormanında da kayın ağfiçlanmız vardı. Hele de ikisi çok gü'zeldıler, gümüş gıbiydıler, kocamandılar. Uzaktan bakıldığında evimizın iistüne salkımsbğütler nıısalı sarkıyorlardt sankı. Toprağa gömülmü'i eg"rı bü'g'ru köklerı Nuh zamanından kalmış hayvan pcnçelcrını andırıyordu. Btzı ziyare/e gelen dostlara, yanıbaşımızda Louıs'yle bu kaytnag'açlarının altına gömülmek ıs/edığımı söyleyıp duruyordum. Ikı taneydıler ve her bırı bırımizin mezar tası olurdu. Gönlümden geçiyor işle. Ama ınsanların kendi mülklerine gö'mülmesine yasalar ızin vermiyor ki'." Elsa'nın ölümünden önce yayımladığı son şiir kitabı Odalar'di Aragon kendisinin ve Elsa'nın ölümünün yakın olduğunu ve Elsa'yla birlikte nice düşler kurdukları SaintArnoult parkında bir bahar akşamı, hoş kokular arasında ve Elsa'nın kollarında ölmek istediğini söyler: Vakti saatı gelip de nihayet bir akşam Bir akşam güzel güzel ölmek nasıp olunca Ölmek nasip olunca sevgilim güzel gü ARAGON zel Bir akşam Kokulartn ve gecenın sınırındakı Çıçeklı bir akdikenler akşamı Toprak susmuşçasına derın bir akşam Çok güzel bir akşam kollanntn burcunda Kollarının uykusunda Adsız diişsüz ve hiç uyanmaksızın Ölmek nasıp olunca Bir akşam <r K İ T A P SAYI 733 SAYFA 4 C U M H U R İ Y E T