Katalog

b \\ ıı a I ııulo MANOI.IIO Tı IVHLHK ÜSIKII I\()K SJİItRLtDEGNEK (] O C V k I a v î '" i 11 K İ î ! |) ' ;! ! • çizimler: Mustafa Delioğlu çocuklara Manohta'yı çok sevdıreceğe benzıyor Manolıta'nın havuzda başına gelenlerı, dedesının takma dışlerıne dans ederken ne olduğunu, Manolıta'nın Isveç lı vengesını mahallelerınde nasd gezdırdı ğını merak edıyorsanı/ Manolıta'yla tanı şın sıze tatilde neler yaptığını anlatsın Manolita nın anlatacakları bıtcceğe ben /eııııvoı ' Manolita I luvsuzluk Yapıyor" da scrının bır sonrakı kıtabı Serının 5 ve 6 kıtapları da yolda Hazırlayan: Nilay Yılmaz ğı ıçtn çok uzulur, ama bunu kımscnın duymasmı ıstemez, komşularımıza dur madan yalanlar uydurur Benım notlarım olnıasa dedemın prostatının kotulemesını ya da Şapşahko nun kızamık olmasını ba hane eder Kamyonıımuzun borcundan başkalarına soz etmem vasaklandı (S 17) Dedemlc ağlamava başladık, bır yandan da azar ııstunt azar yıvorduk Dc dem sorurnsuz bır dede ben dc kotıı bır abıymışım ü n a ne 18 faktorlu kruııı sur muş nc de kafasına şapkasını takmışız (nasıl takabılırım kı şapka dedemın kafa sındaydı) kardeşımı sevmedığım îçın ona bakmamışım' Yalan' Yemın cdenm kı va lan1 (S 44) "Nerede bır orkestra çalsa dedcm oradadır Pazar gunlerı parka ta şınabılır bır org getırıp çalıyorlar Anncm le pencereden bakıyoruz dedem kollann da Şapşalıko'yla ne çalarsa çalsınlar dans edıyor1 Bır keresınde annem soylenmek le yetınmedı, pencereden yarı bclıne ka dar sarkarak AVAZ. âv<u 'Baba1 Hiç utan man yok mıı Allah aşkına 1 ' dıye bağırdı Utanması olınayan scnsın1 Mahalleyı aya ğa kaldırdın 1 ' dedı babam Dedemın hıçbır şey dııyacak halı yoktu <,unku ken dını dansa kaptırmıştı Babam ınsanları bırakır bıldıklerı gıbı yapsınlar Anncmse kımseyc rahat vtnne/ Hem dcdcmc Ma hallenın Travoltası denmcsınden de uta nıyor Travolta'nın luzı olmak ıstemıyor (S 56) Manolita çok eğlencelı bır çocuk Arka daşları ve aılesı de Kullanılan dılın veanlatımın ^ çocuklara va kınlığı, yaza rın afacanlığı nın satır ara Minik Sihirli Değnek Sahiplerine Duyuru! Hokuus pokuus sıhırlı değneğım, dıye rek başka bır şeve donuşen mındc sdıırlı değnekler1 Bu donuşum yolculuğuna bı raz ara vettneye ne dersınız? Mektupla rınız yddızlar kadar parlak ve çook. Fn dı^elenmeyın, sırası geldığınde mektubu nuz yayımlanacak Sanırım sıhırlı değne ğlmızı ba^ka bır şey ıçın kullanmamı/ın vaktı geldu Sıhırlı değneğınıızı artık okuduğumuz oykuyu değiştirmek ıcın elımıze alalun mi1' Bundan sonra yazaca ğınız mektuplarda okudıığımu7 kıtapta kı bir kahramanın yerine geçmek ve onun gozuyle oykuyu değiştirmek ıster mısınız^ Gerçek oykunun nasıl olduğunu ve sihirli değneğinizi kullanarak kimin yerine geçtiğinizi, oykuyu nasıl değiştırdiğıni7i anlatmak ısteyen minik sihirli değnekler, yaşınızı, kıtabın adım ve yazarını yazmayı unutmazsınız dcğıl mP Sıhırlı Değnek mınık değneklerın yazda nnı dort gozle beklıyoor1 Nilay Yılmaz Kurtuluş Deresi Cad. No: 47 Bilgi Universitesi, Dolapdere / tstanbul [email protected] Tel: 212 236 78 42 lcncelerden, ıster yakıştırmalardan, ısterse ger<,eklerdcn kaynaklanmış olsun, her anıtın bır oykusu vardır Anlatdan her oy ku, kaynağı nc olursa olsun tardile ge(, mışle, gercekle bır yanıyla ılıntılıdır ' "Anıtların Oykuleri' nde ncler yok kı1 Ayasofya, Bayezıt Yangın Kulesı, Boğa/ Koprusu, Efes, Erzurum Çıftemınare Medresesı, Galata Kulesı, Kız Kulesı, ls tanbul Surları, Kıztaşı, Orhan Camısı, Ru melıhısarı, Selımıye Camısı, Su Kemerlerı, Suleymanıye Camısı ve Truva Her anıtın oykusu ıkı bolumden oluşuyor Ilk bo lumde donemle ve anıtla dgdı tarıhı bdgı ler verılıyor Ikıncı bolumde ısc anıtın oy kusu anlatılıyor "Anıtların Oykuleri" 1979 ydında TRT'nın "Gunaydın" prog ramının 'Anıt Dolu Yurdum' bolumunde de yayımlanmış Masal tadındakı bu soy lenceler anıtların tanhını somutlaştırıyor Keşke, dıyor Sıhırlı Değnek, keşke okul larda tarıh derslen de boyle anlatdabdse Olaylar ve ınsanlar gozumuzun onunden bır film şerıdı gıbı geçebılse, ezberleme den aklımızda ydlarca kalabdse • Manolita Tatilde Sıkılıyor Llvıra Lındo C an Yavınları, 2003, 121 s I'urkçeleştnen Pınaı Savaş Enıüıo Uıberııga mResımlcytn (7+) "Benım Adım Manolita vc "Manolita Gulmekten Kırılıyor" adlı kıtaplardan ta mdığımız sevımlı Manolıta'nın seruvenlerı ' Manolita latıldc Sıkılıyor"la devam edı voı Insanın canı tatilde sıkdıı nıı deme yın Arkadaşlarını/ın hepsı bır yerlere gı derse ve si/ de mahallcde tek başınıza ka lıısanız Manolita nın durumıınu anlarsı nı/ Babasının odemek zorunda olduğu kamyon taksıtltıı yımınden Manolita ve adesı bu yaz tatdc çıkamıyorlar Karnesın de matematığı /ayıt olan Manolıta'nın ca nı daha tatıl gunlen başlamadan sıkdır Arkadaşlarından gclcn kartpostallardan onların nasıl eğlemlıklcıını duydukça da ha da daralır Manolita Kardeşı Şapşalıko ve dedesı de bırlıktc parkta ge/mekten televızyon ızlemekttn vc dondurma ye mektcn başka ışı voktur Kıtabın her bo lumunde, tatilde başına gclen ılgınç vc eğ lencelı olayları anlatıı bı/e Manolita Onun ağzından dınlcdığımız oykulerın her bırınde Manolita araulığıyla çocukla rın ıç dıınyasına yokuluk eder çocukları *onların gozuvle goınıe, dırdeme ve anla ma hrsatı bııluru/ Lrkek çocuklarına hı taben yazılmış eserlcrın çok fazla olmadı ğını duşunursek Manolita serısı, bu an lamda da dıkkate dcğcr kıtaplardan Sosyalleşme donemındc okıılun ve arka daşlıkların rolunıı bdıvoruz Lrgenlığe doğru adım adım vaklaşan kızların ve eıkeklerın sonmlaunı aıle ıçınde y.ı da okulda yaşadıklaıı olaylara yakla şımlarını, yaşadıkları kırgınlddarı vt sevmçlerı Manolita nın gozunden bır kez daha got uyor, onun sorunla n r rıyla ozdeşleşıp kendı sorunlanmıza da çareler bııluyoruz "Annem tatde gıdecek paramız olmadı Anıtların Oykuleri Adnan Ozyalçiner, Alfa Gelışım, 2003, 143 s Resımleyen Mustata Bılgın "Anıt deyınce aklımıza eskı yenı yontıdar, ddcdıtaşlar, kaleler, kopruler, hanlar, ha mamlar medreseler, saraylar, kervansaray lar camder tapınaklar, tardısel kalıntdar gelır" dıvor Adnan Ozyalçiner "Anıtların Oykuleri' adlı kıtabın onsozunde Bakın bu kıtabı neden yazdığını nasd açıklıyor bıze "Kıtaplar, anıtların nezaman nasd, kımın tarahndan, nıçın yapıldığını anlatır Tardısel bdgıler verır Bu bdgderı bıdmak kolaydır Anıtların bır de yaşayan yanını anlatan oykuleri vardır Kınıının oykuleri ddden dıle, kulaktan kulağa gunumuze ıdaşmıştır Kıtaplarda pek bulunmaz Bunlar soylencelerdır Gerçek olup olmadıkları konusunda kesın bır bdgınıız yoktur Ister soy v KONUĞUN SİHİRLİ DECNECİ Ataş Gor Canan Ashın Metın f Ankara Ünıv Efatım Bılımlen Fak "Gulıbık", Çetin ONER Kahraman, hiç oyuncağı olmamış yok sul bır koylu çocıığudur Belkı bıınun ıçındır kı kendısıne oyuncak olarak, tum sevgısını vereceğı canlı bır horoz seçmıştır Gulıbık'tır horozunun adı Doğumuna bıle tandddc ettığı Gulı bık'ın adını da kendısı koymuştur çocuk Ona o kadar bağlanır, o kadar sever kı neredeyse tum zamanını onunla geçırır Fakat o kadar yoksuldurlar kı gunun bırınde çocuğun babası Gulı bık'ı pazar yerındekı dovuş horozlarıyla dovuşturup para kazanmak ıster Ancak boylehkle çocuğunu kasabadakı okıda gonderıp, ona kasket alabdccektır Çocuk çok karşı ciksa, çok uzulse de baba, Gulıbık'ı dovuşturur Bır dovuş horozu olmayan Gıdıbık bır sure dıre nır, fakat sonunda aldığı darbelere da yanamayarak olur Çocuğun boğazına bır şeyler dugumlenmıştır, ağlayamaz "Çok uzaldarda uzun uzun oten bır horoz sesı" duyar ve onun, en yakm ar kadaşı Gulıbık olduğuna manır Dış vapı ozellıklerı ac,ısından bakıldığın da kıtap, hacım ve agırlık yonunden ra hat kullanılabdır, kâğıdı ıse mat renklı ve dayanddıdır Sayialar normal aralıklı satırlardan oluşmuş, sayfa kenarlarında kı boşluklar lyı ayarlanmıştır Kıtabı Or han PEKhR resımlemıştır Çocuğun gorsel algısını, duşuncesını ve duyarllğı nı gelıştırecek nıteldtte olan resımler, sayfadakı anlatdara uygun (.ızdmış, say fa duzenı ıçerısınde bırbk ve butunluğu sağlamiştır Kıtap, lOyaşın uzerındekı çocuklara seslendığınden, dorttc bırının resım, dortte uçunun de yazı olması, dış yapısal ılkeler açısından uygundur Harfler, 12 puntoyla yazdmış, rahat okunabılmektedır KapA resmı estetık ve kıtabın konusuyla dgdıdır Gelelım ıç yapı ozelhklerıne Bır sevgı oykusu olan Gıdıbık'ın konusu bır koy tocuğunun bır hayvana duyduğu sevgı dır Yoksul çocukların ozlemlerını, duy gu ve duşuncelerını anlatan bır sevgı oy kusu Kıtabı okuyan çocuk, evrensel değerlerın en vazgeçılmez olanı "sevgı' yle sık sık karşılaştırdlyor, ama gunun bırınde sevdıklerını kaybet mc gıbı yaşanı gerçeklerıyle de buluştu ruluyor lema (ızlek) ıçın ıse kısaca hay van sevgısıdır dıyebdırız Kıtapta tema vc konu dışkısı guçlu, suruklcyıcı ve gerçeğe uygundur Çocuk yazınında en onemlı değışkenler dcn bırı de kahramanlardır Sever'e (2003 29) gore, "llkoğretım ydlarıyla bırlıkte çocuğun okuduğu masal, oyku, roman ve anlatdardakı kahramardar, ço cukların oykunebıleceklerı yaşam mo dellerını çeşıtlendırır Kahramanlar duygu, duşunce ve eylemlerıyle, sorun lara karşı gelıştırdığı çozum yollanyla çocuk ve gençlerın ılışkılerını duzenle mede, tepkderını bdınçlendırmede etkı ya değer Olaylar, oluş sırasma gore (zamandızınsel) planlı ve tutarlı bır şekdde anlatdmıştır Gercksız ayrıntılara yer ve rdmemıştır Gerıye donuşler ıse o yaş grubundakı çocukların rahatça okuyup anlamlandıracağı olçudedır Merak oğe sı dozunda ışlenmış, oyku duğumden çozume kadar dgıyı canlı tutuyor Dd ve anlatım yonunden ıse tumceler kısa, ozlu, anlaşdır ve yalındır Çocuk kıtaplarına uygun olarak olaylar etken çatılı tumcelerle anlatdmış Eskımış, kullanımdan duşmuş sozcuklere yer ve nlmemış Ddbdgısı, yazım ve noktalama kuralları bakımından da tıtızlıkle hazır lanmış bır kıtap Çocuk okurların dd gehşımı açısından son derece onemlı olan şıırsel ve sanatsal ardatımlara sıkça rasdandmakta Orneklemek gerekırse "Artdc bahardı, yalınayak dolaşmanın L bır ozdeşım oğesı olur" Kıtaptakı da zor bır yanı kalmamıştı Toprak Ana, kahramanlar açısından bakddığında ço cuk, devıngen (dınamık), kendı doğru larının arkasında tum gucuyle duran, yureğı sevgı ve ıvddde dolu, sevgısı uğ runa acı çeken, sorgulayan, karşı çdcan, duygıdu bır karakterdır Çocuğun dışın da bır de onun arkadaşı Alışır ve ağabe yı vardır kı tazla yer tutacağı duşunce sıyle onlardan bahsedemedık okunma guneşten emdığı sıcaklıkla ısıtıyorciu kuçucuk ayaklarımızı Ve dağlar bızlere acıyıp, dıkerderını buyutmemışlerdı ayaklanmıza batmasınlar dıye " (s 64) Bıze kalırsa, bır çocuk kıtabı olarak ın teleyıp onerdığımız bu kıtabı, çocukla rının duygu ve duşuncelerını, sevgılerını daha ıyı anlayabdmelerı açısından bu yukler de kesınlıkle okumalı • SAYFA 26 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 733