Katalog

A. DENİZ BOZER* Emma McLaughlin ve Nicola Kraus'un çok satan kitapları dilimizde G eçen v'l Ncw York Iımes ın çok sataufaı lıstcsınde olan bu roma nı ancak bu ya7 Furkçe çevırısın dcn okuma hrsatını oltlu Ihe Nanııy Dı arıes ozgıın başlıgıyla Lnıma McLaugh lın ve Nıcola Kraus ısımlı ıkı genç kızın dadılık yaptıkları doneıne aıt deneyını vc go?lemleı ınden vaıarlaııarak beraberce kaleıne aldıklaıı bu romanı ho$ ve hahî bır yaz okuması oLıcağı du^unccsıyle aldını Ancak kııabı okurken yuksek gelır Iı ııt ki'jilık bıı Aııifiıkan ailesı çeiçeve stncfeçocuk vetı^tnmek, anneçocıık ılıs, kiM.aıleıçı ılctıs.ım sorıınl.ıtı gıbı uddı ko nulann d.ı elt* alındığını goıduın Ya/aılaı McLaugıılın vc Kraus New YoıkUnıvcısitcsı'ndeokurkcnokııI mas raflannı çıkarabılmek anıauyla bırkaç vıl dadılık vapmı^laı vc ozellıkle Ncw York'un Manhattan bolgcsmde 7engın aı le çouıklarına dadılık yaptıklaıı gunlcı de bıı krsımın taııık oldukları ^a^aalı va şaınıııin aıkasıııdakı "yoksullugıı ' kâh nuktelı kâh doktınaklı bıı uslupla okııvu cularıyl.ı payla^ıvoılaı Oykıı, X aık'siiiııı eksenınde gelı^mek te Varlıklı vc çok mcşgul ı^adamı Bay X aılefertlcrıne ancak sekıeteıınden landc vu aldıklaıında /anıan ayırabılıyor Uste ltk fazlasıvla çapkın Bavan X ıse vaktıııı alüjvcrışte, gıızellık cıısiıiulcıındc, davct lcıdc geçııeıı, cv ı^kımı vanan hızmetçı ılc Locıığuııa bakan dadıva kaba ve bcıı cılccd.ıvı.ın.ın vekcııdısını aklattıgını bıl dıgı kocasını clındc tulabılmck ıçın heı yolıı ıııııbah savan bır kadın Lvııı doı 1 ya sjndakı oglu dıaveı l'iansizea, pıvano, tcnis deısleıı aıasında ko^tutıılurkcn nı tclıklı bır o7cl ılkoktıla kabııl eclılebılmek ıçın mıılakâtlaıa gıııııcnııı stıcsını o ku çucuk vas,ında va'jayan, ılgı ve sevgıye aç scvımlı bır çocıık Dadı Natıııv egelınce, o Ncw Yoık Unıvcısıtcsı (,ocıık dclısjmı Bolumu soıı sirıılla okuyan, çalı^kan, laz lasıvla sorıımlıılıık sahıbı ıçı dtaver'a kat^ı scvgı tlnlu bıı genç kız Nannv, bu aıadaX lermevınegıdıpgelııken ust kat ta oturan yakl^lklı bıı gençle dc aıkada^ lık crme lıısatını vakalıvoı Koıııaııda ınsanı ıalıalsı/ cclen ba?ı abaıtılı noklalar vaı vcbıınl.ıı hıkâyenın ınandırıc ılıfını bıı olçııde /edclıyoı ü r neğm, Naııny nın ıııaıuz kaldı£ı kaba davıauı^laıa, aldıgı a/ paraya ve dadılık dışınd ı kcndısıne vııkknen onca angaı yaya /amaıı zaman gizlıcc kızsa da X'le ıın evındc, ustclık mczunıvctıne sadece bııkaç av kalmı^ken cansıpeıanc <,ah$ nıaya devam etnıesı pek gcıçekçı goıun ıncıiKktcdıı Bıı dıııum, Nanny'nın paıa ya ıhtıyacı olması ve dıaveı a duvdugu acımavla kaıı^ık sevgı ıleaçıklanmaktadır Cieıcek sııurlaıını zorlay.ın bıı dığei hu sııs da henıi7 19 20 vaşlaımcla olan Nan nv'nın X aılesının vaııında nc ohırsa olsıın lıerduıunulabutun duvRularmı bıı keııa ra bırakarak son deıece nrolesvonckc d.ıvt.mmasıdıı dıaveı'a kariji olan so lumlulııgıınu la/lasıvla abaırmaktadıt Hclc Nannv nın lonıanın sonunda BAV vc Bavan X c vuclıgıogutlu.akıl vasja dc gıl ba^ta da olsa, dadı ebcvcynlcıden da ha sağduvulu vesoııınılulıık sahıbıysedc, bıı gctıc kı/ın agzındaıı kulaga vapav ve iazlasıvla dıdaktık gelmektedır Kıtabın kapağında fonda vuksek gı ı be ton bınal.ıı ın ııstundc clındc kıtmı/ı >enısiscsıvle ıııukcıııınel dadı arketıpı M.ııy Poppıns nıısalı dıııan genç kız lıkııııı çok ho1} ve kıtabın ıçeııgıne ls,ık tutnıa bakı mıııdan çok ı^levsel buldugumu soylemc lıyını Me^hıır kıırgtı dadı karakteı Maıy Poppıns ın çalı^tıgı aılcnın çocuklaıını zor gıınfeııııde "yağnıurdan" korııması vc ya çamlaı ına bır ı cnk gerıı nıesı ılc Nanny'nın X aılesindekı lolıı aıasında kolayca bag lantı kuıabılıvoı Kapak tasatımının kıme aıt oldıığunu o^ıenmek ıgn i<, kapaga bakrığımd ı Aıet l)eınııkaynak adıııı gor dııın Ancak dalıa sonra Turkce baskının kapağınm Ingıli7c e oı |inal baskının kapa ftıyla rıpatıp avnı oldugunu iaıkcdıncc^a ijiıdıın vebuduıunıdasankıo7gıın bırka pak tasaı ımı v.ıpılmış gıbı bıı tas.ıı ınıu is Datiı Günlükleri ve Ceviri sorunları Çevirmen vc yayınevleri öncc kendilerinc sonra özgün metnin yazarına, dilimize, çeviri mcsleginc, okuyucııya saygı duymalulırlar. Çeviri yayın okumayı yahancı dıl bılmcycn veya yabancı dilde yazılmıs yayina her zanıan ula^ama yan okurlar için zcvklı kılmak çevirmen ve yayıncıların görevidır. ciığı mucevher bu (,evırıvlc tam nıı zıkredılnıcsınc aıılaın verc leısmc onu bayagı vc gorgıısu/ nıcdıın Dadı Gunlııklcrı bır havaya sokmaktadıt, (,o tnkılap yayınlarından ^ıkan cııgun bıı/dolabına "bantlan vc Savın Ncsıın l^leı'ın <,cvıı 1111:5' ıcsnııyleılgıJı cumlenın hc tlıgı Dadı CıuıılukJctı'nı okıırnıen arkasından gclcn cıımle ıse kcn ı,cvınnın yctcrlı olmaması cvlcre ^enlık, "Bılındık renklı pa lomana yogıınlaşıı > < ıııdaıı /ev k nelı olan sıtııın altındakı sıtaklık alıııanıa cngcl olcıu (îozlcrım dcğerlerı mıknatıslanmamı^ (s I urk^c so7cııkkr u/eı ınde ka 12) ' I )oğı ıısu bu c umlenın oz " varken kıılagım suıeklı lngıhz guıı lıalı kaynak nıelın ula^abıl ce ı^ıtıvoıdu1 Anıa/on conı da dıfiım saylaları arasında bulun lomanın ılk vırnııst kız sayfasi nıasaydı asla nc anlanı ıfade cttıgını aııla nın ıcklanı anıauyla veı aldıgını goıuiRi. vamayacaktım 'Sub Zeroes wıth a cııso/gıın metnin bu kadaımı olsıın okııvup toiıı coloıcd pancl aren't magnetızed " clııııdckı ^cvırıylc katşıla^tmnaktan kcn Yanı bu lııks bu/dolaplaıının ozel sıpaıı^ dınıl alamadım I tıl k<,f ^evıuııın sonıakı renklı vıı/eyleıı mıknatıslı olnıadıgı l(,ın sayialaııııda da, clınıdc ozguıı nıelın olma çocuğun ıcsnıını bantlabu/dolabına rut nıasına r.ı^mcn, aksavan vcılcıı goıınek turnıak 7011111da kalmı^laıdı, ()/gun ne vazık kı ta/lasıyla kolav oldu So/ ko melındckı "a |olın"ın "bıı adam" olarak ııusıı (,c\ıııdckısotunlardort bolıımdt c lc cleğıl (ohn adlı bııı' (s B ) dıyc çev alınabılır 1) kavııak dıl (Ingılı/eıJ bıl^ısi ıılmcsı, Ltken /cdılgeiı vapı larkı goze veteısızlıgı 2) kavııak kultııı ((,ağdaş tılmeksı/ın "tolund" fıılının "parasal dcs Aıncııkan) bılgısı yetersızllgı S] erek dıl tck saglamak" ycrıne "ro be rıınded by " (Tıırk^cl kııllanımında vetusızlık \L 4) olarak alınıp "paıa almak" (s 15) jjeklıno/ensı/lık de (.evrılmcsıvle bnılcrının maddı olarak Çevirideki sorunlar desteklcnmesı vcrıne tam teı sı, bırılerın 1) Suphesı/ kı bıı ^cvıııııeııın kavnak den maddı destek almak anlanıı çıkmıv dıklckı lıct sozcugun ya da dcvmıın kar ' sağlıga vaıaılı" olaıak (.cvrılcbılccck ^ıllğını bıhııcsı olası dcğıldır Ancak heı "macrobıotıc " sozcugu "dıyct" (s IX) ola ıhlıyaca tcvap veıen pck <,ok sozluk vaı rak ctvrılıntc ortaya "clort kap dıyet ye dıı vebunlaıı kullaıınıasıbcklcnır Bu ro megı" gıbı kcndı i(,ınde tutarsız bır ıfade nıan gunluk Amcrıkan Ingılızcesi ıle ka çıkıııakladıı, ' I bct yoıı'nun (ıddıaya gı lcmc alındığına goıe ıvı bır Ingılızcc rerım kı sen ) gundelık kııllanımında ses Tuıkçe sozlugun vanı sııa lngılıztL'dcn vıtıını v.ıpılmış lıalı olan "bctcha" aynen lngılızcc'yc Dıctıonarvof Anıcııcan ( ol koı unaıak sankl bır o/el ısımmış gıbı cie loqtııalısms, Dıttıonarv ol Anıcıııau ğerlcndırılmiij ve "Betclıa bulanıaz" (s L\prcssıons, Dictıonaıvol Anıcııcan Idı KI) olmus ()/gun mctındekı "the boy oıııs, Dltlıonaty of Anıeruan Slang gıbı ın the bubble" (ozel stcrıl çadırda yaşa so/luklcıdtn yararlannıak vcıındc ola mava mahkum asıtı alei)ik c,ocuk) betım caklır I ıım so/cııkleı tf\ııldıgındcLiıııı lcmesi çevıılmeclcn gc^llıncc dadının ta Ic yıne bıı anlanı ılade ctnııvorsa ya da nı^maya hazırlandığı Cıravcr'ı neden "ck cumlenın anlanı butunlu^ıı ıçındc bcı sıksi7bırvoöunbakım ıınıresındegoınıe soztugun tcvırısı eğıcrı dııruyorsa ccvıı yı" (s 21) bekleclıgııııanlamlandıımakdomenın bıı yeıleule bıı vatılı^ vapmıs ol gal olaıak mumkıın de^ıl, ' Bayan X'ın duğunu anlamaması mıımkıın mudıır' sajîlıklı bcslenme t.ıkıntısı oldugutıdan Lıı baslt vc bllıncn bır so7( ıık bıle çevııl abııı cııbuı yıyeceklcı ıaflaıda "olume dığındc tumlc ıçıntle bıı anlanı ıladc ct terkedılıvor" / lcit for dcad ^evırmcnı mıyoısa o kelınıenın ıkıncı, UÇUIKII an mi7 bu cıeyıme kendındeıı bn beleılı ta lanılaııolabılctcgıdufcuncLSivlecevnmc nımlık ılaveedcıek ' lelt l(.)rthedead "ola nın sozluğcbakması gcıckmez mı' Ya da ıak degellcndırıp, vıycteklcrın "oluler çevıımen bıı so/cıığun anlamım lıcrhan ıçın bırakılmış" (s 19) oldugunu yazıyoı gı bıı sozlukle bulamıyorsa onıı (ıımk Ancak ılgtn^tıı kı avnı devını bırkaç say dcn atmakolaycılı£ına kaı,a(.agına aı.ı^tıı la sonıa cıoğıu çevrılıvor, "hızmctçı çocıık masını vukarıda belııtıleııleı sıbı alanla ıl bolgcsı'ndc olume terk edıldı Bayan X gılı sozluklerc vonlcndırcrck derınlt^tır Sevgılıleı (ıiınu'nde "kâğıt vcı paspaslanıcsı yazara vc oktıra kaı^ı sorıınılıılugu 11 olmayan" (s 198) bır rcstoran terdh nıın bır paıçası dcgıl mıdıı' Çcvırmcnı cttığıiKic aslında "papeı place mats " / kâ mız bu cıddıyctı gostcrscvdı lomanda |^ıt sofra sei"visi ya da kâğıt Amcrıkan serkaynak dıl bılgısı yctersı/lı^ınden dogan vısi olmayan bır yer kastcdılıyor1 " Dadı, aşağıdakı gıbı yanlı^lara ve anlanı kavıııa ' Nasıl oluyor da mııkcmmel bıı yabancı laıına rastlannıazdı dan çocugıınuza vekıl annelık yapnıasinı litıyoısunuz'" (s 393) dıyc sorcluğunda "' "say" sozeu^unun "mcscla" ycrıne gcrçcktc "tamamen yabancı bırınden" de "ıçımdcn bır scs dıyordu" (s 11) olarak mek ıstıyor, * Yınc lngılızce "hands cevrılmesı, ' Satın alınan ( I I R L I saııdalct dovvn" / kolaylıkla, devımının bırebır çcv fer betımlenııken "knock off" / taklıt (s rılmesı sonııcu ortaya anlamsız bıı cunı 12) sozcugıı çcvnlmcdığınden okm okııl le çıkıvor, "Gecenın galıbı, cllcı asağıda, harçhğını ukarmak ILIII dadılık vapan bıı lclctubbvlcı" (s 106) / Tclctubbyler ko genc kızın bu pahalı, nıaıka papuçları na layta gcccnın galıbı oldulaı, ' Vırtual" sıl alabıldığını anlamamaktadıı Vaılık s(vcuğıınun ıkı anlanııııdaıı vaıılı^ olanı lı annelerın dadılaıla vaptıklaıı ılk mula nın scçılnıcsıvle dadının X aılesının arka kâtta gencldc ıncı taktıkları bclırtılmckte dasjlarının çocukları ıçın "Adeta kreş meı ve bu ıncılcr kaynak merındc "dıscreet" / ktvı ı^lctmesı" yeııne "saııal krc^ tncrkcbellı belıısız olarak betımlenııken erek 71 ı^letmesi" soz konusu oluyor (s $40) metındc "ağır" (s 12) sıfatıyla tanıınlan 2) Bu çcvırıdc ıkıncı sonın tevıımenın makta, bovletc kadının kcndıne kıbar, 7.1 Amcrıkan kulruıune yeterınce ajjina ol rıf bır gorııntu veımek amaciyla kullan mamasından kavnaklanıyor Oıne^ın, "popsiclc" "mcyvelı bıız " yerıne "bıi7 şe ker' (s 17) olarak çevıılıvoı, Nevv York'un RenckİL'Siinalı.ılannvasadığı bıı scnıtı olan Cıreemvıch Vıllatje ' kov " (s 12) oluvoı ()rganık talııl ^ekeıı" olarak çevı ılcbdecek "organıc granola baı ' "or ganıkgranola çubuğıı' (s 18) tlıveçeMi lıntc okuvucuva ne ıf.ıcle etmesı bcklcnı * Godıva çıkolataları ve pahalı veı nıan tarlarından olıışan "goıırnct housc gılt "Pahalı çıkolata ve ver mantarlarından olu^an vc cv hcdıvesı olaıak getnılmı^ gurme yıyecekleı 1" dıve açaıak çevrılcbı lecekken "abut cubıır tar/ı ev hedlyesı (s 19) gıbı anlanısi7 bır ıladc lıalını alıvoı Macy maö.i7asının heı vıl îjukıaıı Cıu nıı nde o/ellıkle çocııklar ıçm vaptığı gc çıt toıenı "Macy'nın Şukran Cıiınıı ge/ı sı" (s 97) dıyc gerçekte vaı olmavan bıı gezıye donusuyor, Muttakta çocuklaı ovıın olsıın cııve bırbırlcııne venıek ataı laıken dadı kctıdını koııımava almak ıçm 'adanın' (s 272) aıkasına saklanıvoı ()kuyucuıuın, "Dadı saklanmak ıçın aca ba Manhattan'dan taa Long Islancl a mı gıtti ı> " dıve kalasının kaıı^masına hıc gc ıek vok Bıııada "ada" ılc k.ıstcdılcn bu yuk mutfaklarda ortada veı alan geııı^ bıı re/gâh alanı1 Çcvuıncn Ncvv York'takı caddc ve sokak adlaı ını çevıı 1 ken ave 1 nııc" ve "srreet" sozcukleııııı kcvlı olaıak kııllanaı ak gcı çckte v ar olmayan adı esleı vaıatıyor 72 Sokak ycrıne caclcle (s 32), 67 Sokak vcııne caddc" (s 26$)vc"13 ( adde Ikıncı Yol" (;, 115) gıbı, Dadı ve çocuk ılk tanı^tıklaıında aıalaımda Plav Doh saycsınde bu bag olu^uvoı (s 44) Bu cıımlcde "Plav Doh" vcrıne "ovıın ha nıuru" kullanılsa daha anlaşılır ol.uagmı du^unııyorum Cıetçı çcvumın ba/ı veı lerınde Iııık kultuıundc bıı olçudc bılı neiı urun adlan, "( hıckcn Nupgets" gı bı, o/gun halıvle ancak 1111 kçe çoğııl ta kısıyla "( hickken Nuggetlaı" (s 17) ola rak bu akılıı ken daha a bılınebılec eğı dıı ^unulmu^ olan "Peıııcı " ve ' luppeıvva rc" gıbı ıımnleı "maden suvu " vc "plas tık saklanıa kabı" (s 17) so/cuk obckle rıvlc aktaıılmi'; 3) Roman bovunca Iıııkçc vukmıuvc vctcrlı kııllanamanıaktan ka\naklanan çok sayıda ıladc bo/uklugıınıın olması u/ucuduı 'Pıcrcıng'ls 15) gıbı dılıııu 7e olrlugu gıbı geçınıs sozcukleıın kıılla ııılması nc dcıılı dogal ıse luıkçc kaı^ılı p,\ olan nıınk (vi7oıı) so/cııgunuıı 10 nı.ın bovunca oldııgu gıbı koııınmıış ol m.ısıls 100, s 115, s 259! da odcnlıga rıptır "I havc a Kıll lo.ul un "tam zaman lı ogıenciymı' veıme "Bıı tam ders vu kuııı vaı" (s 334) olarak çcvıılmcsı, "Sclam ahbap1" yerıne "hev spoıcu 1 ' (s I 37), * "Anıa hev hepımız yetcııncc ııva ıılnıı^tık " (s 114) gıbı butıınııvlc Ingılı/ ce "kokan " cumleleı ' I ııık ınııtlağında yapılabılecek olan "/cııcehllı lıaınuı" yc rıne "zencehllı eknıck" (s 159), ' Ncşelı bır bıçımde elını bııınc doöru tulatmak (s 192)', v "Yaıı kapalı gozleıımın altın dan, hcnlavan Bav X'c donmcdcn once bana solgulavu 1 bır bıçımde baktıgını go rııyoııım" (s 115), cumlesmın cllc tutu luı bıı vanı vok ama o/cllıklt hoıııl hoıııl uvuvan bıradamın sorgıılavici bakı^ları ıl gınçolmalı 1 ' ( adılaı Bavıamı'nda car^ı dan geleııeksel olarak "balkaba^ı" almak yerıne anılan bavram ceı çevesmde hıçbıı anlamı olmavan "kabak" (s 96) alaıak ıkı sı arasındakı larkı vermemek, I )adılaıın 1^ aranıyor ıl.ınlaı ını "uce be^ bovutuııda" (s i l ) kartlaıa va/dıklaıı ıladc cdılıncc 1 ııık okuyucu bunu uç santımc bc"; san tım olarak algılayacak ve paııova asilan kartların bu kadaı kuçukolmasınabıranlam veremeycccktıı Romanın tıımıındc "(eet'ı kabacahcsaplayaıak santımetıeye K İ T A P İ Hikâyenin inandırıcılığı Türkçe'yi doğru kullanmak SAYFA 8 C U M H U R İ Y E T S A YI 7 09