Katalog

SENNUR SEZER ocııkluguında cıı scvdıgını kıt.ıp l.ıi, ben dogmadan onte basılmiij, kuçıık kır.ıpl.ııdi Taııhler l C (! HS 1 H9\1, ) "( ep Kıtaplaıı Seı ısı' başjığının hemen altında, kit.ıbın setıdekı iuim.itasıııın vı. adının ustımde vcı alıvordu Sonra "va/.ın"ın, "Tuıkçe ve tevıten'ın adı, fıvatı (10 Kuııı^) vc "Ncsjcden Sabıha Zeketıva Sertd, Tan Cvı, Istanlnıl" satııl.ııı Kıtaplaıın ılk savlalatında logıınlııkla okııı l<ııı aboiK lige çagııan \ı vıl ı^ıııtlc v.ıvınılanacak kıtapları at,ıklavan bıı duvuıuveı alııdı Yıız kılaba abonc olac.ıklaia kııçuk bıı kılaplık aımagan edılccegı cle bıldııılıı LII bu duvuı uda Ben cle anncmın neden yıi7 kır.ıba abonc olmadıgına ^aijaı, haıla bııa/ kuardırıı Bu kıraplaıın ustundc çcvımıuı vc va vımlavan olaıak vcr alan adlaıın sıvasi ve edcbı taııhımızdekı veııııı c.ok sonıa oğıenclıın Kımı va/ar adlannın o donemde oktındugugıbı vazddıgmı da "üorkı'vı, Pııskjıı ı, rolstov'ııılkkc7bııkıtaplarlata niclım deısem, bu vaıgıdan kendım dc kıi!;kulanirım belkı Anıa Washıngton lı vtng ı bu kıtaplaıdan tanıdığımdan kt sınliklc emmım Irving ın cn ıınlu kılap lauııdan bııı çalıştığmı nıasanın ıısrunde hala Kip Van Wınkle 1 uık<,cvc "(Vv.ıt îşakıı" e.cvıımi'}, vanı I lalık.ırn.ıs Balıkçi sı l'HKdt basılmı:, 1 '»<•) dd basılaiı Uv kulu kuytuMcnkıbısınciclcrdeclıveata nıp dutuvordum kı K Kıtaplıgı'nın Ku ı,uk Kılaplaııaıasında v.ıvımlandı (vevıı nun vıne avnı kı^ı, anıa bu kez Halıkaı nas Balıkçısı sanını sccmış 1 lalık.ıınas Balıkcjsı nın ısjltılı, halk clcvımtctıne ver veten, dcvım vcrındcvse çingndaklı dılı Irvıng ın alavu anlatımma dcnk dıışer Washıngton Irvıng, lK7S'k Nevv Yoık' t.ı clogdıı Oogdugu 'jchtm j't^mı^ını, cs kı halkını toıdeiını, sovlencclcıını ııııza hına davauak vaptı 1809'cla vazdığı Knıc kcrbockc r ın (Nevv Yoık'un en cskı Hol landayeılılcıısovıındanolan kimsc, Nevv York vethsi) New\oık laııhı (1 hekmt keıbockeı Hıstoty ol Nıw Yotk) bu ta ıihsel nıı/ahın cn ucnı^ ı^lcııcnıdıı 1815'tt lnjnltca vt gıdcn Irvıng, lK19'da vavımlanan 1 hcSkctLİı Book adlı kıtabıylasc(,kıtıya/aılararastnd.ı veı aldı Bukı tabında ıletıeınelctını toplamıstı Ya^amı nın buyıık bolumunu 11 ansa, Ingilterc vc 1812 1846 vtllat ı aı asında bnyukclçı ola rak bıılundugu Ispanva da gct,ııcnlıvıng, 1859'da Ncu York'ta oldıı Krıstof Ko lomb'ıın ^'.ıs.ınıı (Tian.Kİa'nın 1 ctlıı I'a ıılıı Lllıamıa, Waslımton ıın Havatı 11/ Mııh.ınınuı.1 vı. 1 laklltıı vb pck (,i)k ta ıılıscl vapıtı olan lıvınp daha^ok Rm Van WıncfcİL VL LHkulu Kuvtıı Mcnkıbcsı (TIK* Lcgcnd «1 Slccpy I îallovv) adlı oy kulcıiylc anınısanıı Washington Irvingin kitabı yülar sonra yeniden Ç Uykulu Kuytu Menkıbesi Ferit Fidgu, kitap ıçın ya/dığı Sunu'da kitabın günümıız ıçin öncmını ^öyle belırtiyor: "Tarıma bağlı tünı topluluklar söylencelcr iırctit Çoğu kcz bıı söylcnceler şaşılası benzerlikleı gostcrır. 'Kcsikbaş' bu söyiencelerdcn biridir. Amcrika'da olsun, Iskoçya'da ofsıın, Fransa ya da Türkiye'de olsıın, rarım kcbinıındc yaratılan l>u söylence, oyku olarak, bc^ a^ağı on yukarı aynıdır. Onu ayn kılan, ı<;iüden çiktığı topluluğun özclliklcrıdır.Çunkü bır söylence, yalnızca söylence olarak kaldığında, gerçekhkle örtıujmez. Ortü^emez. Ama bir soylcncenm çevresinde oluşturulan öyku (. .) o soylencenın ortaya çıktığı nesnel koşulları gözler önüne serebilir." atılmı> bır kcndıı Daha h.ıl.ı or.ula ılk I lollanda'dan gelnıe kuçuk saıı tu^la Iaıla vapılma, pınccrcsı kafeslı damı lı tıldaklı ııızgâı hoıozluevlercraslanıı () ulkclcr Injnlrcrc'nın bıı cvalctı ıkcn o cvlcıın bııındc, (lıenı dcdogıusunıı sov lcmck gcrckırsc vıllarl.ı pek vıpıanıp delık dcsık olnıu^laıdan bnııulc) Rıp Van Wınklc adlı, ıvi vc a^ık vıııcklı sı kılgan \L basıt bıı adaın va^ıvordu Bıı adaınm atal.ırı h.ını •i IVrti Sruvvcsant jı taı.ıtından Kııstına Kalcsı'nın kıışanlması vc ralan ı dılmcsindc ha/ıı buluna ı.ık c>kı babavıgıtlık /amanında an vc ^an k.i7anmıs V.ın Wınklcgıllcı vok tıııı ı^tc onlaıdılaı " "Mcrhum Dudrıch Knıckcrbockcı'ın cvıakı arasında clc gc(,mı^tıı" nolıınu tavvan Uvkulu Kuv rıı Mtnkıbcsi dc I ludson iKİıııvlc bas laı "Hııdson IK hrının, t skı Holland.ilı dcnı/cikıınLc lappan ZLC dıvc anılan bır vcrı vardır, burada nchır bırdcnbııc yavılıı vc genı^lcı 1 lollandalı gcnıicılcr uıııava gclıncc mııtlak vclkcnlcıı cama dana alarak kısalta vc detu/Lilcrııı pııı St Nıcholas'tan y.ırdım dılcrlcıdı I^tc nchnn tam batı kıvısını dantcla gıbı gı rıntı çikıntılavan bınbıı kovun kovnun da, bazılaıı taıalından (ıiccnsbıırg dc nılcn vc oralaıı daha yakından tanıvarı Katrına Van Tasscl ıle cvlcnmevı kııı mak tadıı (, utıku Katıına vapıak vaptak tııık atarmış j'ibı şikıt ^ıkıı salına salına açılan bıı gul goncasıvdı On sckı/ t.ıgın.ı bas mışrı Bıı bıldıuın kad.ıı tosun loıaman vc toplııvdıı Babasının has bahçcsindc ra7e konma vc kutuı kııtur, ısırıldığı /a man biıları tatlı tatlı akatak, tlıımanı ıi7c rındc korpe bıı cııktı (MgunpLmbc va naklaıı bal kıımkııması gu/cllık gomcci fidan bovlubıı kı/dı Kı/o taıall.ırda val nı/ gu/cllıgıvlc dcğıl fakat 7cngınlıgıvlc dc an sansalmı^tı "Ncvaı kı, Katrınaık cv lcnnıcdiüjlcrını kuran valm/caogıctmcn dcğıldır, cunku "kız azicık haspaca bıı ^cydı, kokctlığı, clbıscsındcn sczılııdı 'Hstclık kıza vuıgun olanlaıın ba^mda guı,lu kuvvctlı, ırı van, kaba saba bııı vaı di AdıAbtahamdı vahut Hollanda taı zında Brom Van Blıınt'tu ()gıetnıcn nckadar yoksul vcçiıkınsc Van Blunt t\,\ o kadat kabadayı vc gududuı Söylence tutkunu Bir kentin geçmişi Iıvıng Rıp Van VCınklc da da, Uyku kı Kııviu Mcnkıbcsı'ndı. dc doğdtığıı •;ehnn voıcsını nıckân olaıak sc\cı V''1 ıın taıılımm mı/ah dgtkıı t.ı^ıv.ın gcı, ını^ını bıı masal ogcsı olaıak kullanır Bııgun NLU York olaıak anılan ^clııı Manlıattan Adası nı ltokııa adlı kızılck ıılı k.ıbık sındcn s.ıtın alan I lnllandalılaı kuımu^, bui ava Ycnı Amstırdam anl.ı mına gclcn Nıcuvv Amstcıdam" adını vcmıı^lculı Ingılızlcr bolgtvı aldıkları /aman Kral II Chaılcs'ın kaıdci}! olan Yoık Dııku'nun onııruna Ncvv York (Yenı Yoık) dıvc adlaııdııdılaı Irvıng, I^ıp Van Wınklc yı vc vaşadif!' kovıı (\\.\ lıkatnas Balıkust nın I uık(,csıvlc) ^ovlc anlain ' Hudson'da scvahar cdcnîet muhakkak kcatskıll daglaıını hatıılatlaı Bunlaı Appalachıan dağlarının sovııso pund.ın vc konukonı^ubundandn ( ) Kov tam uzakların mavı vc kicıvertlıgı tukcnıu vakın vcılcıın vcsıllıgı ba^ladı .•nıp • gı vcrdc kııııılııdıır Bu pık cskı 7.ıman •rdcl dan k.ılma bıı kovduı Oııu, oıacığa, Amcııka vaılkgclcnHollandalılaı v.ıpı vctmı^lcıdı 'Kulıuna ganı ganı lalınut' Pctcr Sutuvvcsanr zam.ınında rcmclluı C U M H U R İ Y E T KİTAP 1S3S 9 Uykulu Kuytu Menkıbesi VVashlngton Irvlng 1873te New York ta doğdu Dogduğu şehrln gecmısını es kl halkını tOrelerını söylencelerınl mıza hına dayanak yaptı Yasamının buyuk bolumunu Fransa Ingıltere ve 1842 1846 yılları arasında buyukelçı olarak bu lunduğu Ispanya da geçıren Irvıng 1859 da Nevv York ta öldu Onun varlığı ogrctmcn dı^ındakı tum dclıkanlılaıı Katıına clan \a/gc(,nicvc zoılamı^rır Bır ak'j.ım Ncvsc sız ovku nun bassiz sııvau, lcylcğc bcn/cr oğrcr mcn vckoyun gıııbıız kı/ıııa dcnk tcısun dclıkanlısı aıasında gclı^cn vanını oğrcn ba^kalaıınca da laıtv lovvn adıvla bılı mck ıcın kitabı okııvun cn ıyısı 50 savla ncn bırschırvardır" Irvıngoyoıcnın pa lık ovku, dılının gu/dlığını vitumcıicn zaıınm l>u ^clıırdc kuıuldıığunu, bu ^eh o/ctlcncmcz Uvkulu Kuvtu Menkıbesi, rın lımanın da vorenın tck lımanı olduğu vcnıdcıı vayına ha/ırlanukcn (vavına ha nıı anlattıktan sonıa çcvrcdckı kovlcrdc /ıtlavan Pclın (>7ct), mctnın lcH")vılın v.iijavan kadınların bu şchı ı "gcuktıı ıcı vc (.Lı vavımlanan o/gun bıçcmı oldııgıı gıbı uvuî>tuıucu' sılatıvla andıklaıını soylcr koıunmıi'j, valnı/ca ya/ıııı vc noktalanıa Çıınkıı p.ı/ıı.ı gıdcnlci ^chıın nıcvhanc da gunuıııu/ kuıallaıına ııvulmııij vc bıı lcrındcıı <,ıkıi) kovlci mc /amanında don j'iın kııllanımdan kalknıış kımı ()sınanlı mcnuktcdııfci Ama 'Hvkulu Kuvtu ' bu ca sozı.ııklcnn anlamlaı ı, dıpnotlaı da v c ijchıı dcgıldıı Bu ^chııdcn ıkı kılomctrc ıılmı% Fcııt I dgu kıtap i(,nı vazdıgı Sıı kadar uz.ıkta vııksck dagl.uın ku^attıgı nu'da kitabın gunumu/ i(,ın oncmını sov bıı vadıdıı Bu vadıdc Hollandalı goç lcbelırrıvor " r.uımabaglı tum toplulıık mcnlcrın atalaıı vasaı, vadıdekı hulvaJı lar sovlencclcr urctır Çoğu kc7 bu sov va>anıı, bolgciıın cskı halkı kmldcıılıle lcncclcı şaşılasıbcnmlıklu gostctır 'Kc ıın sciılıgmııi buvusum. baglaımı^ Ya/ar sıkba^' bu sovlcnc dc rdcn bıı ıdıı Amcrı bu kuçuk kas.ıba ıçın "Bu kuvtucağı/ı ka ^A olsun, lskoçva da olsun I lansa va bovleccmcthcdıvıiıum,<,unku Ncuvoık L\A lYııkıvc'dc olsun,raıımkcsıminclcva vılavctınm ant.ık bovlc kıvıda butakta ratılan bu SOVICIILC, ovku olaı ak, boş. A^A k.ılmiş sapa kuvtuluklaıı savcsmdcdıı kı adctındcn dc modasından <.\.\ insan vaka ğı on vukarı avnıdıı ()nu avı ı kılan ıçın clcn çıktığı topluJuğun o/cllıklcriclır ((ıın sınıkuıtaımı^olııı Bugıbı vcrlcrdc ncın ku bırsovlcncc, valni/ca sovlcncc olaıak sanların gostcrı^lcn ne ozcntılen barına kaldığında, geıçcklıklc oıtıı^mtv ()rru mazlar" dıvoı Bu kuvtunun cn oncmlı ^cmc7 Ama bır soylencenın çcvıcsmdc kışısı baiji koptık bıı atlı olarak dola^an oluijtuıııJanoyku ( )o sovlcncc nın oıta bıı cındıı Hcıkcs bu cınlc ılgıli bır sıırıı ya çıktığı nesnel ko^ullaıı gozlcı oııunc scruvcn anlarıı tkıncı oncmlı ki!}ivsc so seıcbılıı " vadı (( ıanc/L.LVİckolan,sovadınadapck bcn/cvcn bıı ogıctmcndıı Yokbiılvcur Fcrıt E.dgu Uvkulu Kuvtu Mcnkıbc kın buoğıctmcn koyungcnc, kızlarından sı'nın bır ba^ka o/cllığını dc şoylc vııı gııluvor "( ) ovkuvu ılgını, kılan bıı ba^ ka nokta var Çcvırmenın Halıkaınas Balıkçısı olmasi Bır raslantı nu' Bclkı Ama lyı bıı ıaslantı (, ıınku Halıkaı nas Balıkcısı'ndan bıı scvlcı okunıus. hcıkcs bılıı kı o, bıı sovlcncc tutkunu dur Yapıtını soylcncckı çcvicsindckıu nıui}, soylcncc olıııadığında, kcndı sov lcnccsını kendı uvdııınuı^tuı Bu kc/ (,evıımeM ı^ın sunulan kitabı, kcndı ov kulcrındc oldııgıı gıbı kalcmc alıııı^ln iııc!;icbıncc " Sonra kitabın adınd.ı bıı dcgısıklık dıışluvor " I'aııh onccsınc aıtnııs gıbı kar^ımda dııran bıı kucıık kıtaba bakı voııım Oyanlı^ "mcnkıbc" so/cıığunun U7crını cızıp soylcnce so7cugunu va/.ıvo ııım Balık(,ı,goHirgıbıvım, o ıınlu kah kahasını atıvor Bcllı, scvdı bu so/cugu Yalnızca Tuık<,c oldııgıı ıçın degıl, doğruoldıığuıçın dc " Kitabın adı bııııı cı baskıdakı gıbı koıunmus Bclkı I lalı karnas Balıktisı'na savgı adına Dıvccc gım vok Ancak bıı sozcuğc dc bcn ta kıldım Katrına'nm nıncsının Saaı dam'dan gctııdığı "cıcı bıcılcr" acaba "has altın cıkıntıh" nıı voksa "has alıın çakıntılı" mı' Balıkçı'nın dılı ovlc csın rılı vc degışken kı ben altın çakıntılaım ovkııvc ciaha ıvı otıııacağını sandını bıı an Si7 ne dersını/' • * Uykulu Kuytu Menkıbesi, W(t\hııı^ ton Irvmg, Iıtrk\<\ı lltdıhaıııas Hald\ı sı, K Kıtaplıgı (>2 v SAYTA 7 S A YI 7 09